^*nov/a ^PV

1.

Antaŭe ne ekzistanta aŭ ne konata, unuafoje aperanta: kiam vi ekparolis, ni atendis aŭdi ion novan [1]; nova libro, modo; novan kanton mi kantos [2]; nova instruado [3]; neniu enverŝas novan vinon en malnovajn felsakojn [4]; neniu ŝiras pecon el nova vesto kaj alkudras ĝin sur malnovan veston [5]; por la nova bofilino ĉio devis esti aranĝita en plej bona maniero [6]; la novaj vestoj de la reĝo [7]; malnovaj kaj novaj tempoj [8]; mi estas ankaŭ amanto de la novaj verkoj, nur ne de la ordinaraj historioj, da kiuj ni havas tute sufiĉe en la reala vivo [9]; senĉese eldonadi ĉiam novajn verkojn pri la lingvo internacia ^DL ; nova gaela numerala sistemo [10]; al glacio printempa kaj al amiko tro nova ne fidu ^PrV .

2.

Aperanta post aliaĵo, kiun ĝi anstataŭas: nova jaro, luno, regularo; oni ĵus elektis novan prezidanton; la Nova testamento; jen vi leviĝis anstataŭ viaj patroj, nova generacio da pekuloj [11]; (frazaĵo) nova balailo bone balaas (nova estro estas fervora, severa, avida) ^PrV ; kiam komencis blovadi la mildaj ventetoj de la printempo, tiam ekmoviĝis nova vivo [12]; (frazaĵo) ĉion novan oni ŝatas, malnovan oni forbatas ^PrV .

3.

Ĵus farita, komenciĝanta, ankoraŭ ne uzita aŭ malmulte uzita: montru al ili vian novan veston [13]. freŝa, juna, ĵusa

1.

Io ĵus okazinta: ĉirkaŭe estis multe da novaĵo por rigardi [14].

2.

Io freŝe sciigita: jam de longe mi ne ricevis novaĵojn pri li; nia sola kuriero de novaĵoj […] parolas tro ribeleme pri la registaro kaj la popolo [15]; kiam li demandis pri novaĵoj, oni respondis al li, ke antaŭ kelke da tagoj naskiĝis infano […] [16]; mi havas por vi malgajan novaĵon, nobla sinjoro diris la mastro [17]; mia filo ne vivas plu, jen estas la novaĵo [18]; veturu, faru, kion mi diris, kaj revenu kun bonaj novaĵoj [19]; en lia fajra fantazio ordiĝis la novaĵoj kaj formiĝis plano [20].

3.

Io unuafoje aperanta: tiu maŝino estas vera novaĵo; tio ne estas ia ennovaĵo de nia flanko [21]; la Lingva Komitato estas kreita ne por entrepreni diversajn danĝerajn novaĵojn, eĉ ne por krei ion, sed nur por kontroli pasive [22]; Zamenhof ĉiam konsilis elprovi novaĵojn per uzado ^VivZam ; enkonduki en la laborejon ian ĝis nun ne ekzistintan novaĵon ^Marta ; egale, […] ĉu li estas plej fanatika konservemulo aŭ plej facilanima eksperimentisto de novaĵoj [23].

Ĵurnalisto kiu kolektas, redaktas, prezentas novaĵojn: la polico devigis al Li subskribi dokumenton, kiu postulas ne paroli al novaĵistoj kaj amaskomunikiloj [24].

havanta novan econ: kuracistoj sukcesis trakti la virinon, suferantan pro mama kancero, per noveca terapio [25] noveca artefarita mano prezentita en Romo [26]

1.

Neologismo: la novismo „diafilmo“ venas de la rusa vorto „диафильм“, hungare „diafilm“, ĝi ne estas analizebla kiel „dia filmo“ [27]; la novismo „obsoleta“ kies neceson en romano la leganto ne tuj kaptas [28].

2.

Maniero, stilo krei artverkon celante rompi kun tradiciaj maniero kaj stilo: novismo de Dusík rilatas ĉiujn parametrojn de la muzika esprimiĝo, en harmonio Dusík uzas komplikajn kromatajn sinsekvojn [29]. modernismo^1.a, universalismo

Homo nova en iu afero, okupo, loko (kun ofta implicaĵo: ne sperta pri ties kutimoj kaj agmanieroj, komencanto): en la lernejo de la praktiko de vivo kaj en la malgaja anaro, kiu vagas tra la mondo sub la standardo de mizero, Marta estis novulino, kvankam novulino jam multe suferinta ^Marta ; li svingis la manon al la indiana tendaro, kie la mestizo firme alrigardis, penante ekkoni la novulojn [30]; „Raportoj“ havas interesan enhavon […] kiu povas interesi kaj novulojn, kaj spertulojn [31] komencanto, laiko²

Ree post pli aŭ malpli longa ĉeso: la fenestro longe estis nefermita, mi ĝin fermis, sed mia frato tuj ĝin denove malfermis [32]; la juna vidvino fariĝis denove fianĉino [33]; li atendas kaj plendas kaj denove atendas ^PrV ; denove Adam ekkonis sian edzinon, kaj ŝi naskis filon, kaj donis al li la nomon Set: ĉar Dio metis al mi alian semon anstataŭ Habel, kiun mortigis Kain [34]; la objektoj denove miksiĝus inter si, kaj la tuta laboro estus vana ^FK ; la kurteno falis post la tria akto, leviĝis denove al la kvara ^FK ; la stranga fianĉo denove nenion skribis ^FK ; la [malsana] infano falis en sanan dormon kaj povis denove libere spiri ^FK ; la birdo ne estis mortinta, ĝi estis nur rigidiĝinta, nun ĝi varmiĝis kaj denove ekvivis [35]; antaŭ ses jaroj li forlasis la Palosan monaĥejon, kaj forte maljuniĝinta li nun denove eniras en ĝin ^FK ; se mi ion faris kaj poste denove faras tion saman, mi ankaŭ venas returne (en mia farado) al tiu punkto, de kiu mi foriris [36]. ree, refoje

1.

Jam de longe ekzistanta aŭ konata: malnova kutimo; unu amiko malnova pli valoras ol du novaj ^PrV ; ĉiuj aliaj ekkantis strofon el malnova kanto pri cikonioj [38]; tiu ĉi reciproka ĝentileco estis ĉe la ambaŭ familioj malnova moro, ĉar ili ĉiuj estis tre amikaj inter si kaj vivis en agrabla senceremonieco ^BdV .

2.

Antaŭa: mi preferas la malnovan metodon; en la bona malnova (pasinta) tempo ^PrV ; ili parolis pri la malnovaj tagoj [39]; ĝi estis nek laŭ la malnova stilo, nek laŭ la nova ^BdV ; la Malnova testamento.

3.

(evitinde) (malofte) Longe uzita kaj do subkomprenante: difektita de la longa uzado: ili iris kaj provizis sin per manĝaĵoj, kaj metis malnovajn sakojn sur siajn azenojn kaj malnovajn disŝiritajn kaj flikitajn vinsakojn [40]; ŝuoj malnovaj kaj flikitaj estis sur iliaj piedoj, kaj vestoj malnovaj estis sur ili, kaj ilia tuta pano estis malfreŝa kaj ŝimiĝinta [41]; oni ne enverŝas novan vinon en malnovajn felsakojn, alie la felsakoj krevos, kaj la vino elfluos [42]; ŝajnis, ke tio estas tre strangaj malnovaj botoj por tiel riĉa sinjoro [43].

Rim.: Ĉi tiu senco aperas en PV kaj en la PIV-oj pro miskompreno kaj eble pro nacilingva konfuzo kun maljuna. La ekzemploj en tiuj vortaroj estas egale nekonvinkaj. Objekto malnova povas esti kaduka kaj malmultekosta, sed tio ne estas esenca parto de la nocio, kaj tute bone povas esti inverse: malnova objekto (ekzemple vino, artaĵo, palaceto) povas esti ege pli multekosta kaj esti pli fortika kaj bonstata ol iu malmultekosta novaĵo. Inter la nocioj „malnova“ unuflanke, kaj „kaduka, difektita, eluzita“ aliflanke estas proksimume tia asocia rilato, kiel inter „volumeno“ kaj „maso“: ofte, sed ne nepre objekto grandvolumena havas grandan mason, kaj unu povas pensigi pri la alia; sed neniu el tiuj nocioj konsistigas konceptan parton de la alia. Kaj en grado kompara aŭ superlativa, la pli malnova domo nepre havas signifon tempan, apenaŭ tie imageblas la signifo „la pli kaduka domo“. [Sergio Pokrovskij]

Io jam de longe ekzistanta aŭ konata: la bazaro de malnovaĵoj [45]; diversaj malnovaĵoj staris kaj kuŝis tie, bretaroj plenaj je foliujoj kaj dokumentoj delonge ne plu bezonataj, stakitaj lernbenkoj kun inkmakulitaj surfacoj, stativo, ĉe kiu pendis deko da malnoviĝintaj mapoj, pluraj tabuloj de kiuj falis la nigra farbo, rustintaj feraj fornoj, ne plu uzeblaj gimnastikiloj […] [46].

(tr)

Fari ree (eĉ se alimaniere) nova, ŝanĝante malnovan ekzempleron, malnovajn partojn: renovigi kutimon; Vi renovigas la vizaĝon de la tero [47]; la junaj knabinoj iris al la tablo de Dio, renovigis sian baptan interligon [48]; ho, ve al ni, renovigita flugas nun la danĝero ĉirkaŭ niaj kapoj ^Ifigenio ; en decembro 1999 okazis solena inaŭguro de la renovigita katedralo, kun granda religia festo kaj koncertoj [49]; ĉu vi jam renovigis vian abonon por 2001 [50]? refreŝigi

(ntr)

Reesti, refariĝi nova aŭ simila al nova ‐ tia freŝa aŭ abunda aŭ bonkvalita ktp, kia estas io nova: via juneco renoviĝas kiel ĉe aglo [51]; renoviĝantaj energifontoj [52].

Intence malĝusta informo, erariga novaĵo: la multiĝo de la trompnovaĵoj ilustras la invadon de la publika spaco per mensogoj [53].

falsa novaĵo, misinformo, mistifiko.

Malĝusta, erariga informo pri novaĵo: falsaj novaĵoj estas pli kaj pli popularaj inter interretuloj [54].

trompnovaĵo.