^*jun/a ^UV

1.

Kiu estas en la komenca fazo de sia vivperiodo, ankoraŭ kreskanta aŭ disvolviĝanta, ne tute maturiĝinta: la pli juna filino [1]. juna virino [2]; la juna vidvino fariĝis denove fianĉino [3]; salutojn de la juna generacio [4]; juna branĉo [5]; tio vere estas juna pizo, kiu elburĝoniĝis kun siaj verdaj folietoj [6]; oni metos sur Vian altaron junajn bovojn [7]; (figure) juna leono estas Jehuda [8]; juna senforta ankoraŭ esperanto [9]; lernu juna, por esti saĝa maljuna ^PrV . aĝa, maljuna, maturanova¹

Rim.: La frazo mi gratulis […] la junajn geedzojn [10] estas dubinda: ĉu temas pri la aĝo de la geedzoj (kaj tiusence ĝi estus tute bona: gratuli la junajn geedzojn pri la naskiĝo de ilia unua infano), aŭ eble „la junaj geedzoj“ estas tio, kion en la moderna Esperanto oni nomas novgeedzoj?

2.

Juneca: la fratinoj malĝojis, kiel malĝojas junaj koroj [11]; el interne sonis juna voĉo [12]; la tuta naturo rejuniĝas [13]; se ŝi estus bela, kiel ekzemple Eunice, vi mem rejuniĝus ĉe ŝi [14]; ekde sia sesdeka jaro li […] obsede klopodas resti juna [15]; li estas batalisto detempe de siaj plej junaj jaroj [16].

3.

Antaŭ nelonge farita kaj ankoraŭ ne matura – ne akirinta la plenan forton, la guston ktp: juna vino, fromaĝo; juna biero [17]; Usono estas ankoraŭ tro juna en nia movado por fari Kongreson [18]. freŝa, nova³

En juna maniero: frapfrazo de la aranĝo estis „Internacie, June kaj Kune!“ [19]; ni june nestis en matura kampo de tritiko [20].

Rilata al juneco; havanta la trajtojn de juneco: viglecon, ardon, freŝecon ktp: junecaj revoj ^Marta ; la memfido de ŝia juneca spirito, kiu fordonis sin al ŝiaj fieraj revoj [21]; tiu juneca fervoro de la maljuna esperantisto.

Tempo de la vivo inter la infaneco kaj matura aĝo: vi estas ankoraŭ en freŝa juneco […], vi rigardu kuraĝe al la estonteco ^FK ; la junecon mi […] metis mem sur la altaron de la devo ^FK ; en floro de juneco kaj beleco ^BdV ; la juneco rapide forpasas; (figure) tio estis ankoraŭ la juneco de la mondo.

Juna homo, precipe tia, kiu jam estas seksmatura, sed ankoraŭ ne plenkreska: kaj el la knabo fariĝis junulo, kaj li devis forveturi en la malproksiman mondon [22]; kaj ili ekstermis per glavo ĉion, kio estis en la urbo, la virojn kaj virinojn, junulojn kaj maljunulojn [23]; junuloj estu dece silentaj apud pliaĝuloj, kaj sidigu ilin kaj stariĝu por ili, kaj prizorgu siajn gepatrojn [24]. EURO-26 estas havinda karto, kiun povas ricevi gejunuloj en la aĝo 14–26 jaroj sendepende de sia statuso [25]; plejlaste, la 18an de junio 2003, la „Stones“ furoris denove en Vieno, frenezigante 54000 junulojn kaj plenkreskulojn [26]; la junulo aliĝis al nia militistaro [27]; junulaj jaroj ^EE ; la reĝo aranĝis festenon kaj invitis ĉiujn belajn junulinojn de la tuta lando [28]; juna → junulo = persono karakterizata de juneco [29]. adoleskanto, pubertulo

Ĉiuj junaj homoj: pli bone estos, se tion faros Luka Lukiĉ, kiel kleriganto de la junularo [30].

Juna virino, seksmature sed ne jam plenkreska: la junulino estis tre belaspekta, virgulino, kiun ankoraŭ ne ekkonis viro [31]; juna bela viro kaj ĉarme bela junulino sidis tie unu apud la alia kaj deziris, ke ili por ĉiam povu resti tiel kune [32]; tiun brukriadon faris du junulinoj, tute nudaj, kiuj kvazaŭ flugetante kuris ĉe la rando de la herbejo [33]. fraŭlino, midineto, pucelo

Atingita sian maljunecon: maljuna avo, amiko, vino, amikeco, hundo, arbo; la ĉagrenoj maljunigas; aspekti kiel maljuna pomo [34].

Rim.: La frazo tiu ĉi patrino varmege amis sian pli maljunan filinon [35] ne estas imitinda ‐ en la matura Esperanto oni diras „pli aĝa filino“.

arĥaika, kaduka, malnova, ruina

Vivperiodo post la matura aĝo, kiam okazas iompostioma velkado, malfortiĝo de la vivfunkcioj de la organismo: ĝis la maljuneco kaj grizeco ne forlasu min [36]; juneco ne scias, maljuneco ne povas ^PrV .

(ntr)

Laŭ la tempo iĝi maljuna: kiam vi maljuniĝos, vi etendos viajn manojn, kaj alia vin zonos [37]; la nacioj maljuniĝas kiel homoj. kadukiĝi

Maljuna homo: tiu ĉi maljunulo tute malsaĝiĝis kaj infaniĝis [38]; Abraham kaj Sara estis maljunuloj de profunda aĝo [39]; sur [ŝia vizaĝo] aperis multaj maljunulaj sulkoj [40]; la maljunulino staris antaŭ la pordo [41].