*matura
- 1.
- Atinginta sian plenan kreskadon, forton, kapablon aŭ taŭgecon: infano ne estas matura homo [1]; aperis sur [la branĉo] beraroj kun maturaj beroj [2]; figarboj kun maturaj fruktoj [3]; ĉarma aveno! […] matura ĝi aspektas kiel tuta amaso da malgrandaj flavaj kanarioj sur unu branĉo [4]; bela kaj matura knabino Metrop ; la matura beleco de virino jam preter la fruaj jaroj de junula ĉarmo [5]; ne sole la infanoj legas kun plezuro la Grimm'ajn fabelojn, ankaŭ la maturaj homoj ŝatas ilin [6]; matura embrio, kiu preme postulas sian naskiĝon [7]; en la jaroj maturaj tiu ideo akiris ĉe li ĉiam pli gravan rolon [8]; aĝo tro matura ne estas plezura PrV . plenkreska
- 2.
- (figure) Plene esplorita, provita, finstudita: la teksto definitiva estos fiksita nur iam poste, post matura komuna interkonsiliĝo [9]; ni devas tion ĉi fari ne facilanime, sed nur […] post matura prijuĝado [10]; en efektiveco [tio] post pli matura pripenso montriĝus eble nur kiel malplibonigo [11]; malutili al si per ia ne sufiĉe matura dekreto [12]; matura elprovado [13]; [t]iam la plej granda parto de la novaj vortoj estos jam tute matura [14]. detala1, funda2, profunda3
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 6
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 40:10
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Naĥum 3:12
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Poligono
5. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro II
6. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Antaŭparolo de la tradukinto
7. Ivo Lapenna: Retoriko, Unua Parto
8. Ernest Drezen: Zamenhof, Zamenhofa junaĝo
9. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Nefermita letero al s-ro de Beaufront.
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
11. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
12. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Unua Parto – Leksikologio
13. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 40:10
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Naĥum 3:12
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Poligono
5. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro II
6. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Antaŭparolo de la tradukinto
7. Ivo Lapenna: Retoriko, Unua Parto
8. Ernest Drezen: Zamenhof, Zamenhofa junaĝo
9. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Nefermita letero al s-ro de Beaufront.
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
11. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
12. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Unua Parto – Leksikologio
13. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
- angle:
- mature, ripe
- beloruse:
- сьпелы, сасьпелы, дарослы (пра чалавека), сталы (пра чалавека)
- bretone:
- azv, darev
- ĉeĥe:
- dospělý, plně vyvinutý, vyspělý, zralý
- ĉine:
- 成熟 [chéngshú]
- france:
- mûr, mature
- germane:
- reif 2. reiflich, ausführlich, gründlich
- hispane:
- maduro
- hungare:
- érett
- japane:
- 熟した [こなした], 成熟した [せいじゅくした], 熟慮した [じゅくりょした], 練られた [ねられた], 満期の [まんきの]
- katalune:
- madur
- nederlande:
- rijp
- pole:
- dojrzały
- portugale:
- maduro
- rumane:
- copt, matur
- ruse:
- зрелый, спелый (pp frukto), взрослый (pp homo)
- slovake:
- dospelý, vyspelý, zrelý
- svede:
- 1. mogen
- tibete:
- སྨིན་པ་
- ukraine:
- зрілий, стиглий, спілий, дорослий (про людину)
matureco
- Stato de io aŭ iu matura: unua frukto sur la figarbo en la komenco de ĝia matureco [15]; atesto pri matureco (abiturienta ekzameno; pruvo, ke iu estas matura) PrV ; konservu bone la donitan semon […] ĝis la tempo de matureco [16]; ankoraŭ estis plena somero, sed la maturiĝo kaj matureco vekis senteton pri flaviĝo kaj disfalo [17]; la matureco de nia afero estas jam tute eksterduba [18]; pluraj infanoj en plenaĝula kunveno havas nenian signifon por la aĝa matureco de la aŭskultantoj, sed ĉeesto de kelkaj elstaraj personoj povas tre altigi la tutan nivelon [19].
15.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Hoŝea 9:10
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Malnova tomba ŝtono
17. Stellan Engholm: Al Torento, IV.
18. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
19. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Malnova tomba ŝtono
17. Stellan Engholm: Al Torento, IV.
18. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
19. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
- angle:
- maturity, ripeness
- beloruse:
- сьпеласьць, сталасьць (пра чалавека)
- bretone:
- azvder, darevder
- ĉeĥe:
- dospělost, vyspělost, zralost
- france:
- maturité
- germane:
- Reife
- hispane:
- madurez
- hungare:
- érettség
- japane:
- 成熟 [せいじゅく], 円熟 [えんじゅく], 成年期 [せいねんき]
- katalune:
- maduresa
- nederlande:
- rijpheid
- pole:
- dojrzałość
- ruse:
- зрелость, спелость (pp frukto)
- slovake:
- dospelosť, vyspelosť, zrelosť
- ukraine:
- зрілість, стиглість, спілість
maturigi
(tr)
- Igi matura, konduki al plena disvolviĝo: ni devas precipe en nia juneco havi edukistojn, kiuj instruas kaj maturigas nin por la aŭtuna vivo [20]; la figarbo jam maturigas siajn fruktetojn [21]; jen ekfloris la bastono […] kaj ĝi elirigis burĝonojn kaj donis florojn kaj maturigis migdalojn [22]; oni povis rimarki tiun saman seriozan korecon, kiun ĉe ŝia pli maljuna fratino la senpatrine travivita juneco jam longe maturigis [23].
20.
E. Macheiner: La kvar sezonoj kaj la homa vivo, Espero Katolika, 1925, p. 116a
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta kanto 2:13
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 17:8
23. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta kanto 2:13
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 17:8
23. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
- beloruse:
- даваць высьпець
- france:
- faire mûrir, faire murir
- germane:
- ausreifen
- japane:
- 熟成させる [じゅくせいさせる], 成熟させる [せいじゅくさせる], 発達させる [はったつさせる], 練り上げる [ねりあげる]
- pole:
- sprawić, że ktoś lub coś dojrzeje
maturiĝi
(ntr)
- Iĝi matura: tute maturiĝis [la] vinberoj [24]; la tagoj maturiĝis por lia suprenakcepto [25]; la greno elkreskis, kaj fine maturiĝis [26]; lia vizaĝo maturiĝis kaj portas esprimon tute proprekvalitan [27]; tiel maturiĝis en mi la konscio, ke mi tamen devas serĉi laboron, ĉar la nenifarado ne estas longe tolerebla [28]; pasos ankoraŭ tre kaj tre multe da jaroj, antaŭ ol la registaroj trovos la demandon de lingvo internacia sufiĉe maturiĝinta EE .
24.
La Nova Testamento, Apokalipso 14:18
25. La Nova Testamento, Luko 9:51
26. Daniel Defo, trad. Pastro A. Krafft: Robinsono Kruso, Parto III
27. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
28. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Sesa Ĉapitro
25. La Nova Testamento, Luko 9:51
26. Daniel Defo, trad. Pastro A. Krafft: Robinsono Kruso, Parto III
27. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
28. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Sesa Ĉapitro
- angle:
- mature, ripen
- beloruse:
- сьпець, сасьпець, высьпець
- bretone:
- azviñ, dareviñ
- ĉine:
- 成熟 [chéngshú]
- france:
- mûrir, murir
- germane:
- reifen
- hungare:
- érik, megérik
- japane:
- 熟する [じゅくする], 成熟する [せいじゅくする], 十分発達する [じゅうぶんはったつする], 練り上げられる [ねりあげられる], 満期になる [まんきになる]
- katalune:
- madurar
- nederlande:
- rijpen
- pole:
- dojrzewać, dorastać
- ruse:
- созреть
- svede:
- mogna
- ukraine:
- дозрівати, достигати, доспівати, назрівати
molmatura
(pri frukto)
- Moliĝinta kaj duone putriĝanta pro tromatureco.
- angle:
- overripe
- beloruse:
- перасьпелы (да мяккасьці)
- bretone:
- pezhell
- ĉine:
- 热透 [rètòu], 熱透 [rètòu], 过熟 [guòshú], 過熟 [guòshú]
- france:
- blet
- germane:
- überreif
- japane:
- とろけるように熟した [とろけるようにこなした]
- nederlande:
- overrijp
- perse:
- زیادرسیده (میوه)، لهیده (میوه)
- pole:
- przejrzały
tromatura PIV1
- Pasinta trans la staton de normala matureco: estas plej perfekta ligno, li diris, sed se la arboj staros ankoraŭ iom da tempo, ili fariĝos tromaturaj [29]; ankaŭ mi komencas fariĝi tromatura, mia filo povos prizorgi la arbaron, kiam lia tempo venos [30]; por povi produkti ĝin [Tokajvinon], vinberojn oni devas rikolti tre malfrue (kutime en novembro), kiam vinberoj estas jam tromaturaj, kunpremiĝintaj kaj sekiĝintaj [31].
29.
Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Feliĉa homo
30. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Feliĉa homo
31. P. Dvoráková, L. Szilvási: Vinoj de Tokaj, Suplemento al Eventoj, n-ro 145
30. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Feliĉa homo
31. P. Dvoráková, L. Szilvási: Vinoj de Tokaj, Suplemento al Eventoj, n-ro 145
- angle:
- overripe
- beloruse:
- перасьпелы
- ĉine:
- 热透 [rètòu], 熱透 [rètòu], 过熟 [guòshú], 過熟 [guòshú]
- france:
- blet, trop mûr
- germane:
- überreif
- japane:
- 熟れすぎた [うれすぎた]
- katalune:
- passat
- pole:
- przejrzały
- ruse:
- перезрелый, переспелый
- ukraine:
- перезрілий, переспілий, перестиглий