^*for^PV

I.

for

Adverbo signifanta:

1.

Malaperon kaj perdiĝon en malproksimo: iru for [1]! for de tie ĉi [2]! dormo kuris for de miaj okuloj [3]; lasu min for [4]; li lasis sian veston ĉe mi kaj forkuris for el la domo [5]; for de miaj okuloj, mi ne volas plu vidi vin [6]; kiam […] ili estas for, li elrampis [7]; ŝi levadis la okulojn for de la laboro ^Marta ; for kun ĝi [8]! for, for! bojis la hundo [9]; nun ĉiu espero estas for [10]; for de l' okuloj, for de la koro ^PrV ; pasinta doloro for el memoro ^PrV . foren

2.

Malproksimecon: Jehuda apartiĝis for de siaj fratoj, kaj ekloĝis apud iu Adulamano [11]; Marta staris jam kelke da paŝoj for de ŝi ^Marta ; ĉu ci kredas, ke min ĝenus esti for de la leĝeco [12]? ve al tiu, kiu devas vivi for de la gepatroj kaj de la gefratoj [13]; sur la kampo, for de l' mondo [14]; la bankiero posedas kampodomon post unu kilometro for de la stacidomo [15]; preskaŭ 300 kilometrojn for de ĉi tie [16]; la ejo estis tiom for de la urbocentro [17]; li sendis ilin for en la mondon, ĉiun en apartan malproksiman landon [18]. foremalproksime de

3.

(malofte) Malĉi: du ĉevaloj, tiu ĉi kaj tiu for [19]; kuŝas vestoj de viro tie for, iu viro banas sin tute apude [20].

Rim.: Ne konfuzu ĉi tian for³ kun for¹: forpelu de mi ĉi tiun for¹, kaj ŝlosu la pordon post ŝi! [21]

1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 20
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 31:40
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 24:54
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:15
6. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fabelo pri iu, kiu migris por ekkoni timon
7. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fingreto
8. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Neĝulo
10. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Batalo je la Ebura Turo
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 38:1
12. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Unua
13. J. W. Goethe, trad. L. L. Zamenhof: Ifigenio en Taŭrido, Ifigenio en Taŭrido
14. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
15. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Kvara
16. Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 9
17. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, La IJK estas la homoj
18. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro VI
19. Kálmán Kalocsay: Waringhien Gaston: Plena Analiza Gramatiko de Esperanto, §54, Rim.V
20. Hjalmar Söderberg, tr. Sten Johansson: La bovinoj de la paroĥestro, La Kiso Kaj dek tri aliaj noveloj, 1955
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, 2Sam 13:17

angle:

1. away 2. far

beloruse:

наводдаль, далей, ня тут, у далечыні

ĉeĥe:

pryč

finne:

1. pois, poissa 2. kaukana, etäällä, kauas kelke da paŝoj ~ de ŝi: muutaman askelen päässä hänestä.

france:

loin

germane:

1. weg, fort 2. entfernt, weit 3. dort

hispane:

1. fuera 2. lejos

japane:

去れ！ [され！]

nederlande:

weg, uit

portugale:

1. longe, fora 2. longe, fora

ruse:

1. прочь, вон, долой 2. вдалеке (от чего-л.), вдали (от чего-л.), далеко (от чего-л.)

slovake:

preč

svahile:

mbali

tibete:

ཕར་

ukraine:

геть, далеко

II.

Vortero signifanta malproksimecon aŭ malaperon (kaj eble neniiĝon):

fora

1.

Malproksima: la blankaj neĝovastoj etendis sin ĝis la fora horizonto [22]; bela revaĵo kaj tamen pli reala ol ĉio alia, nun paliĝinta kaj fora [23]; en fora estonteco [24]; la religiaj bataloj de tiu fora epoko [25]; loĝantoj de fora planedo [26]; ĉu ni iru al iom pli fora loko [27]? mi preskaŭ nenion memoras pri tia foreco [28]! malproksima, lontana

2.

Pri komputilo aŭ aranĝaĵo atingata per komunika lineo: fora terminalo; fora uzanto;

22. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Dua Parto
23. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, La nepo
24. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Tria Parto
25. Ferenc Szilágyi: Koko Krias Jam!, II
26. Johán Valano: Ĉu li venis trakosme?, 7
27. Ulrich Matthias: Fajron sentas mi interne, IV
28. Monato, Petro de Smedt: La verde farbita birdo, 2010

angle:

2. remote ~a terminalo: remote terminal. ~a uzanto: remote user.

beloruse:

далёкі, аддалены, дыстанцыйны

ĉeĥe:

dálkový, na dálku, vzdálený

ĉine:

1. 緬 [miǎn], 远隔 [yuǎngé], 渺 [miǎo], 逴 [chuò], 遐 [xiá], 渺茫 [miǎománg], 辽 [liáo]

finne:

1. kaukainen, etäinen 2. etä-

france:

lointain (adj.), éloigné

germane:

1. entfernt, abgelegen, weit weg, weit entfernt 2. entfernt, remote ~a terminalo: Remoteterminal. ~a uzanto: Remotebenutzer.

hispane:

1. lejano 2. remoto ~a uzanto: usuario remoto.

japane:

はるかな, 遠く離れた [とおくはなれた]

nederlande:

afstands- 1. afgelegen

ruse:

далёкий, удалённый, отдалённый 2. дистанционный ~a terminalo: удалённый терминал. ~a uzanto: дистанционный пользователь.

slovake:

dávny, vzdialený

svahile:

a mbali (kivumishi)

tibete:

ཐག་རྒྱང་

ukraine:

далекий, віддалений

fore

Malproksime (senambigua formo de for²): fore de la homoj [29]; li sidis senmove kaj fore de ĉio proksima [30]; fore, supre, vidiĝas kruco [31]; li time rerigardis: ŝi jam estis fore [32]; Vojski al gasto brakojn etendis de fore [33].

29. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, La nepo
30. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, La nepo
31. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro XLVIII
32. Adam Mickiewicz, trad. Antoni Grabowski: Sinjoro Tadeo, Libro I.
33. Adam Mickiewicz, trad. Antoni Grabowski: Sinjoro Tadeo, Libro I.

beloruse:

далёка, наводдаль, у далечыні

ĉeĥe:

daleko, pryč (kde?), v dálce

ĉine:

远离 [yuǎnlí], 僻 [pì]

finne:

kaukana

france:

loin, au loin

germane:

abgelegen, j.w.d., jwd

hispane:

lejanamente

japane:

はるかに, 遠くに [とおくに]

nederlande:

ver

ruse:

далеко, вдали

slovake:

v diaľke

ukraine:

далеко, удалині, віддалік

foren

Malproksimen (senambigua formo de for¹): ni rajdas multe da mejloj foren [34]; li eksopiris foren el sia patrujo [35]; ĝi leviĝis pli kaj pli alten, glitante foren al la senfino kiel silenta revo [36]; [ilia] rigardo iris pli foren en la estontecon [37]; li serĉis iun pretekston por iri pli foren [38].

34. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sambuka virineto
35. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Sub la saliko
36. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Feliĉa homo
37. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro Lxiv
38. Stellan Engholm: Al Torento, II.

beloruse:

удалеч

ĉeĥe:

daleko, do daleka

finne:

kauas, pitkälle

france:

loin, au loin

germane:

weg

hispane:

a lo lejos

japane:

かなたへ, 遠くへ [とおくへ]

nederlande:

ver

ruse:

вдаль

slovake:

ďaleko

foro, foraĵo

Io fora, malproksimo: mi rigardis la lumojn de marveturantaj ŝipoj en foro [39]; en la foro flamis la Templo [40]; Kaj ĵus ili finis — en blua foraĵo ⫽ Sin turni komencis la ora sablaĵo [41]; La posta ondego de la antaŭlasta forflosigis min al sufiĉe granda foro [42]; mi apenaŭ distingis kelkajn konstruaĵojn plate malaltajn en la foraĵo [43]. distanco, fono, horizonto

39. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, JES je la plej alta nivelo
40. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, 2
41. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
42. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 47
43. La Ondo de Esperanto, 2003, № 6 (104)

beloruse:

далечыня

ĉine:

远国 [yuǎnguó], 遙遠的過去將來 [yáoyuǎndeguòqujiānglái], 遙遠 [yáoyuǎn], 远方 [yuǎnfāng]

finne:

kaukaisuus, etäinen paikka

france:

lointain (subst.), horizon (le lointain), arrière-plan

germane:

Ferne

hispane:

lejanía

japane:

遠景 [えんけい], 遠方 [えんぽう]

nederlande:

verte

ruse:

даль

ukraine:

далечінь, далечина, далеч

forigi

Malaperigi, neniigi: forigu vian fraton, ĉar li malhelpas al ni [44]; forigi eraron [45]; la egalrajtigo de ĉiuj lingvoj kaj religioj forigos la kaŭzon de ĉiuj militoj [46]; forigi la murojn inter la gentoj [47]; tiuj ĉi atakoj devigis min forigi mian kaŝitecon [48]; ŝi forigis la rigardon de la tero kaj rapidigis siajn paŝojn ^Marta ; per sia rideto li forigos la doloran rememoron [49]; forigu lin de miaj okuloj [50]! ŝi tiam forigis ĉiujn interkuŝantajn malhelpojn [51]; mi volis forigi ĝin, […] tiam mi fortranĉis la makulon kaj kovris la lokon [52]; malbonon per malbono ni forigos [53]; Forigu mian dubon, ho, certigu, ⫽ Certigu al mi tute la feliĉon [54]; kiom da ĉagreno kaj suferoj povus esti forigitaj, se ĉiuj laboristoj vivus tiel prudente [55]; for! forigu lin ^PrV ! ekstermi, likvidi, forviŝi.

44. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
45. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Du fratoj
46. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Dogmoj de Hilelismo
47. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
48. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Kion Zamenhof ne povis diri en Ĝenevo.
49. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
50. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
51. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, La Batalo de l' Vivo
52. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Tria Parto
53. William Shakespeare, trad. L. L. Zamenhof: Hamleto, Reĝido de Danujo, Hamleto
54. J. W. Goethe, trad. L. L. Zamenhof: Ifigenio en Taŭrido, Ifigenio en Taŭrido
55. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto

beloruse:

выдаляць, зьнішчаць, выпраўляць (памылкі)

ĉeĥe:

odebrat, odklidit, odložit, odstranit, vymazat, vyndat, vyřadit, zahladit

ĉine:

慾刪除 [yùshānchú], 慾移動 [yùyídòng], 远距离 [yuǎnjùlí], 离去 [líqù], 疏远 [shūyuǎn], 移除 [yíchú], 淸除 [qīngchú], 撤 [chè], 除去 [chúqù], 消去 [xiāoqù], 去除 [qùchú], 汰 [tài], 淘 [táo], 轍 [chè]

finne:

poistaa, ottaa pois

france:

enlever, éloigner, écarter (éloigner), ôter

germane:

entfernen, weg machen

hispane:

suprimir, eliminar, quitar

japane:

取り除く [とりのぞく], 遠ざける [とおざける]

nederlande:

verwijderen, weg doen

ruse:

удалить, убрать, отстранить, устранить

slovake:

odstrániť

ukraine:

забирати, усувати, видаляти, відсторонювати, знищувати

foriĝi

Malaperi, neniiĝi: iom post iom reforiĝis la akvo de sur la tero [56]. la ŝipo foriĝis iom post iom al la maro [57]; mia ĉagreno foriĝis, ĉar mi povus refoje promeni kaj ludi [58]; Mario foriĝis en la profundon de la salono ^Marta ; ŝiaj fortoj foriĝis […] kaj du jarojn post la morto de Kristoforo ŝi silente endormiĝis [59]; de plendo kaj ploro ne foriĝas doloro ^PrV .

56. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 8:3
57. Don Miguel de Cervantes Saavedra: Don Kiĥoto de la Manĉo en Barcelono (5 ĉapitroj), Ĉapitro LXIII
58. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Unua Parto
59. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Heredanto

beloruse:

выдаляцца, аддаляцца, зьнікаць

ĉine:

消失 [xiāoshī]

finne:

poistua, hävitä

france:

se retirer, s'éloigner

germane:

verschwinden

hispane:

alejarse

japane:

消えうせる [きえうせる], 遠ざかる [とおざかる]

nederlande:

verdwijnen, weg gaan

ruse:

удалиться

ukraine:

віддалятися, забиратися, усуватися

defora

Fora kaj tia, ke la ĉefaganto agas el loko alia ol la koncerna agadejo: defora atingo (uzado de risurcoj de unu komputilo pere de alia komputilo, ekz-e per Telnet); defora stirado;

angle:

remote de~a atingo: remote access. de~a stirado: remote control.

beloruse:

дыстанцыйны, аддалены de~a atingo: дыстанцыйны доступ. de~a stirado: дыстанцыйнае кіраваньне.

ĉine:

从远方 [cóngyuǎnfāng], 不远万里 [bùyuǎnwànlǐ]

finne:

kaukaa tapahtuva, etä-, kauko-

germane:

aus der Ferne, von ferne, von weitem, entfernt de~a stirado: Fernsteuerung.

hebree:

רחוק

hispane:

de lejos, remoto de~a atingo: acceso remoto. de~a stirado: control remoto.

nederlande:

afstands- de~a stirado: afstandsbediening.

ruse:

дистанционный de~a atingo: удалённый доступ. de~a stirado: дистанционное управление.

defore

De fora loko: defore obtuza tondro aŭdiĝis [60]; Wojski Hreczecha, staranta defore, per celtrafa pafo la beston mortigis [61].

60. Ferenc Szilágyi: La Granda Aventuro, I.
61. Adam Mickiewicz, trad. Antoni Grabowski: Sinjoro Tadeo, Libro XII.

beloruse:

здалёку, дыстанцыйна

germane:

aus der Ferne

antaŭforigi

Eviti, malebligi per antaŭa singardo: antaŭforigi akcidenton. Preskaŭaj sinonimoj: antaŭmalhelpi, antaŭhaltigi.

beloruse:

папярэджваць, прадухіляць

finne:

poistaa ennakolta, ehkäistä

france:

empêcher (prévenir), prévenir (éviter)

germane:

vorsorglich verhindern

hispane:

prevenir, evitar

nederlande:

verhinderen

ruse:

предотвратить

forforejo

(komune) Tre malproksima, tre izolita, nekonata loko: plikreskantaj kostoj de la benzino […] dolore senteblas speciale en la dezertaj regionoj, forforejoj, kaj eĉ grandurbaj regionoj de Aŭstralio [62].

62. Z. Wybraniec: Nomadula Vivo 2, 2013-01-10

beloruse:

глухмень, закуцьце

ĉine:

荒地 [huāngdì]

france:

diable vauvert

germane:

weite Ferne, Abgeschiedenheit, entlegener Ort, Einöde

hispane:

en un lugar muy lejano, (en) el quinto pino (expresión)

III.

Prefikso havanta la sencojn for¹ aŭ for², sed plej ofte la unuan: forakrigi, foraĉeti, forargumenti, forbeni, forofendi, forfroti; fordanci, forludi, forlabori, forleki, fordirekti; forpafi, forpafiĝi, formalaperi, forveturi, forputri; foreskorti; fordifekti; forfrostiĝi.