^*proksim/a ^PV

Apartigita per malgranda distanco:

a)

en spaco: la malfeliĉa infano forkuris kaj kaŝis sin en la plej proksima arbaro [1]; ĉi tiu urbo estas sufiĉe proksima, por kuri tien, […] mi savos min tien [2]; [la] najbaro plej proksima al lia domo [3]; aperis unu virino el la plej proksima vilaĝo [4]; la sonoj fariĝis ĉiam pli proksimaj [5]; ĉe pli proksima observado de ĉiu objekto fariĝis al mi klare, ke ĝi ne povas multe kosti ^FK ; [li] trovos la serĉatan plej proksiman vojon al Hindujo ^FK . apuda¹, najbara

b)

en tempo: proksima estas la tago de ilia malfeliĉo [6]; nia savo estas pli proksima, ol kiam ni ekkredis [7]; la somero jam estas proksima [8]; la tago de la edziĝo estis proksima; en la plej proksima dimanĉo [9]; tiuj mizerulinoj estis jam proksimaj al la fino de la tera migrado ^Marta . baldaŭa, venonta

c)

per metaforo: proksima parenco [10]; proksima estas la Eternulo al tiuj, kies koro estas rompita [11]; [li] trovis ŝin en stato proksima al frenezo [12]; [ili] rakontis ĝin nur al siaj plej proksimaj amikinoj [13]; fabelo kaj realeco estas tre proksimaj unu de la alia [14]; voĉo tute ne decida kaj ne laŭta, tre proksima al petado [15]; la senco de „domaĝo“ estas tre proksima al la senco de „bedaŭro“ [16]; preĝejo proksima, sed Dio malproksima ^PrV . familiara, intima¹

(tr)

Fari ion proksima: la gasto proksimigis la seĝon al la kanapo kaj frapis la riĉulon je la femuro [17]; [li] superforte proksimigis la boteleton al la buŝo [18]; li proksimigis sian kapon al ŝia ^IK ; la genton de via patro alproksimigu al vi, ili aliĝu al vi kaj servu vin [19]; [tio] alproksimigus la grandan komunehoman celon almenaŭ je unu paŝo ^EE ; tiu ĉi homaranismo […] realproksimigas al la religio tiujn, kiuj perdis ĉian religion [20].

(prepoziciaĵo)

Apud, je malgranda distanco de: proksime al la fenestro estis libroj [21]. la unua estis mortpafita kiel ribelinto en milita malliberejo proksime de la memorparko [22].

Iĝi proksima: ne proksimiĝu al la pordo de ŝia domo [23]; lia animo alproksimiĝas al la pereo [24]; tiuj proksimiĝadis al la komenco de vivo krima ^Marta ; la vintro alproksimiĝas […] en la montaro jam elfalis neĝo [25]; tiuj, kiuj malproksimiĝas de [Dio], pereas [26]; la popoloj interproksimiĝus kiel unu familio ^FK . aliri, alveni

Ĉiu homo, en rilato, en kontakto kun alia: amu vian proksimulon kiel vin mem [27]; ĉiu […] vidu en sia proksimulo nur homon kaj fraton [28]. amiko, kamarado, kunulo, najbaro

Ne tute ĝusta, sed nur proksima al la ĝusto: mi donos klarigon proksimuman, ne garantiante, ke mia klarigo taŭgos por ĉiuj okazoj [29]; mi penis trovi vorton, kiu havus eble nur signifon proksimuman ^FK ; [la] proksimuma pezo estas tri kilogramoj [30].

Laŭ ne preciza takso, ne plene trafante la veron aŭ celon: ĉeestis proksimume kvin mil viroj, […] li diris al siaj disĉiploj: sidigu ilin en aroj, po proksimume kvindek [31]; li iris for de ili proksimume ŝtonĵeton, kaj li genuis, kaj preĝis [32]; li havis unu solan filinon, proksimume dekdujaran [33]; proksimume en la mezo de la valo estis du grupoj de konstruaĵoj [34]; proksimume tri tagojn ni uzis por veni […] al Kopenhago [35]; tiaj proksimume estis la pensoj, per kiuj ĉiu sin okupis dum la teatra prezentado [36]; la domoj estis nenio alia ol lignaj budoj, proksimume tiaj, kiajn ni ankoraŭ nun vidas sur la vendejoj [37]; la vorto „kaperi“ signifas proksimume „rabi korsare“ [38]. ĉirkaŭe²

1.

Ago malgrandigi distancon: lia nura alproksimiĝo kompromitis virinon ^Marta ; feliĉe, alproksimiĝo de aro da sinjoroj kaj sinjorinoj malhelpis furiozan batalon [39]; oni aŭdis la alproksimiĝon de piedoj [40].

2.

Alveno de certa tempo, certa evento: gravedulino ĉe la alproksimiĝo de la naskado turmentiĝas kaj krias en siaj doloroj [41]; alproksimiĝo de momento tre dezirata kaj samtempe terura ^Marta ; la alproksimiĝo de la Saturna festo [42]; pro la alproksimiĝo de la vintro, ili ĉesigis la ekspedicion [43].

3.

Aliro al demando, problemo sen jam solvi ĝin: tiu alproksimiĝo al la demando ja estas komuna al la plimulto de la scienculoj, laŭ tiu, se vere ekzistas universalaj leĝoj pli-malpli validaj en la tuta universo, oni rajtas kredi, ke fenomeno jam okazinta en unu loko de la universo povas esti okazinta, okazanta aŭ okazonta ankaŭ aliloke [44].

Ne apuda, trans longa spaca, tempa aŭ spirita distanco: tiu ĉi malfeliĉa infano devis du fojojn en ĉiu tago iri ĉerpi akvon en tre malproksima loko [45]; malproksima de ni estas la deziro ribeli [46]; lia animo estas tiel malproksima de ia sanga penso, kiel malproksima estas la sudo de la nordo [47]; (figure) pli bona amiko intima ol parenco malproksima ^PrV . fora

(tr)

Fari malproksima: oni […] forpelis jam en malproksimigitajn buĉejojn la scenojn de mortigado de bestoj, kiuj ne estas eblaj sen fluoj de sango ^FK ; miajn fratojn Li malproksimigis de mi kaj miaj konatoj forfremdiĝis de mi [48]; vi malproksimigis de mi amanton kaj amikon [49]; post tri minutoj oni malproksimigu la ŝraŭbon el la fajro [50]. forigi

(prepoziciaĵo)

Je granda distanco, longa vojo, tempo aŭ strebo de: malproksime de ili estis granda grego da porkoj, paŝtiĝantaj tie [51]; li estis ne malproksime de la domo [52]; tre malproksime de ĉi tie, tie, kien flugas la hirundoj, antaŭ ol venas nia vintro [53]; de malproksime de la intermonto sonis vokado de kornoj ^Fab3 ; lia fianĉiĝo tenas lin malproksime de ĉiuj diboĉaĵoj [54]; ne falas frukto malproksime de l' arbo ^PrV . for²

Tre proksima, kvazaŭ oni povus tuŝi: jen maldekstre spirhaltigas la reala, tuŝproksima simbolo de la katastrofo de antaŭ 60 jaroj [55].