^*vetur/i ^PV

(ntr)

1.

Iri ne paŝante sed transportate per diversaj rimedoj: morgaŭ mi veturos Parizon [1]; en vintro ni veturas per glitveturilo [2]; veturi per cervoj aŭ hundoj [3]; [ili] sidiĝis en la kaleŝo kaj nenie haltante veturis hejmen [4]; mi ĉiam kun peza koro veturas al niaj kongresoj [5]; ili ŝipveturis al la lando de la Gerasenoj [6]; ĉiuj […] marveturas kun vi [7]; mi baldaŭ devis lerni la velveturadon [8]; konvinkata, ke en aerveturo troviĝas la estonteco de l’ homaro [9]; (figure) veturi sur sia paro da kruroj ^PrV . kruro, pasaĝero.

2.

(pp veturiloj) Translokiĝi: [ŝi] ne rimarkis, ke la ŝipo veturas [10]; jen ĉaro veturas, veturigisto krias al la ĉevalo [11]; la aŭtomobilo veturis ankoraŭ kelkajn metrojn [12]; la trajno veturis al la urbo [13].

(tr)

1.

Transporti per diversaj rimedoj: Matildo sekvis per la okuloj la blankan fumon de la lokomotivo, kiu veturigis fraŭlinon de Savinako al Parizo [14]; oni veturigis la sekan fojnon al la grandaj subtegmentejoj [15]; kaj la profeto levis la kadavron de la homo de Dio kaj metis ĝin sur la azenon kaj veturigis ĝin returne [16]; mi certe ne riskos veturigi vin al Bonaero, diris la maristo, mi estus pendigata kaj vi ankaŭ [17]; kiam nokte li veturigis virinojn, li kutime atendis antaŭ la enirejo ĝis ili eniros en la loĝejon, por ke iu ulo ne embusku ilin [18].

2.

Direkti veturilon: malgranda kaleŝo, veturigata de unu knabo [19]; mi elektos kvar el ili por veturigi la ŝipon [20]; li simple trorapide veturigis la aŭton sur la [kurbo]plena vojo [21].

Homo, kiu direktas veturilon: la veturigisto malsupreniris kaj skrapis la bestojn [22]; apud la bovoj [iris] veturigisto kun mallonga vipo [23]; veturigisto de komercaĵoj [24]; nur pro la veturigo de la biblioteko veturigisto postulas naŭdek rublojn, ĉar ĝi konsistigos ne malpli ol dek ŝarĝveturiloj [25]. aŭtisto, koĉero, piloto, ŝoforo

Ilo por transportado, konsistanta esence el iaforma kesto, kaj plejofte radoj aŭ glitiloj: en somero ni veturas per diversaj veturiloj [26]; du veturilojn kaj kvar bovojn li donis al la filoj [27]; ĉu pro la monotona balado de la remilo, ĉu pro la balanciĝado de la naĝveturilo […] eĉ la plej forte afliktita homo mirinde trankviliĝas [28]; antaŭ la palaco haltis grandega veturilo en formo de barko [29]; lin salutis la tintado kaj vipkrakado de glitveturiloj [30]; tramveturilo pasis, interne plena [31]; ĉevalveturilo [32]; svarmis tiom da ĝendarmaj veturiloj kaj helikopteroj [33]; vidante ŝarĝveturilon de konata firmao [34]; la trifoja alveno […] de la poŝtveturilo estis grava okazaĵo en la urbeto [35]; homoj, starantaj sur la ĉerkveturilo por honori la mortinton en ties lasta vojo [36]; mi transloĝigis la loĝantaron al Syrakusai, ĉar ili estis lertaj industriistoj, kiuj fabrikis por nia armeo ŝildojn kaj batalveturilojn (kp batalĉaro) [37]; zumo de elektroveturiloj […] trapenetris la aeron ^Metrop ; jen ŝi prenas la infanveturilon (vd infanĉareto) kaj rapidas sur la ŝoseo [38]; mi sentas, kvazaŭ mi kuŝus en la fojnoveturilo [39]; stratvendistoj kun puŝveturiloj (vd puŝĉaro, ĉarumo) [40]; de unu baniĝanto al alia li vadas, demandante: „kie estas la banveturilo, numero tricent okdek kvin?“ [41]; la marveturilo, kiu donis al mi rifuĝejon, estis granda Amerika velŝipo [42]; oni […] likvidis 93 tankojn, 153 blenditajn transportilojn kaj 339 militveturilojn [43]; longaj kolonoj de tankoj, kanonoj, kirasveturiloj kaj trupportiloj pasis [44]; knarantaj raŭpveturiloj [45]; starveturilo konsistas el eta platformo kun elektra motoro, du flankaj radoj, antaŭa vertikala stango kun horizontala biciklosimila stirilo por ambaŭ manoj [46]; post unu (tera) horo, la spacveturilo revenos [47]. veturiloj

1.

Aro da veturiloj de kunvojaĝantoj, militiro ktp: frumatene veturiloj kunveturis apud fortikaĵo, akompanontaj soldatoj eliris, […] Ĵilin rajdis, veturilo kun liaj havaĵoj veturis en veturilaro [48]; li, sepdekjarulo, decidiĝis aliĝi al la soldatoj de la armea veturilaro [49]; anstataŭ standardoj vi portus mortotukojn kaj sur la veturilaro transportus ĉerkojn [50]; tiu supereco estas la sama, kiel […] tiu de la fervojoj kompare kun la iama malkomforta kaj malrapida veturilaro [51]; homhelpa veturilaro atingas Rukban-o, Sirio […] kaj helpos ĉirkaŭ 50 000 homojn [52]; aŭdiĝas la kanto Cigana Veturilaro [53]. karavano, konvojo, vagonaro

2.

Ĉiuj veturiloj kiuj apartenas al entrepreno.

(tr)

1.

Veturi ĉirkaŭ: la glitveturilo dufoje ĉirkaŭveturis la placon [54]; [li] ĉirkaŭveturis la kampojn, parolis kun la servistoj [55]; sur belega ŝipo […] ĉirkaŭveturi la tutan mondon [56].

2.

(abs.) Veturi en la ĉirkaŭaĵo: [la veturilon] tiris du flavaj bovoj, kun kiuj Georgo havis la permeson iom ĉirkaŭveturi [57].

Tiu parto de placo, de urba strato aŭ alia vojo, kiu estas destinita por veturado (kontraste al la trotuaroj, gazonoj ktp): same kiel aliloke, sur stratoj inter veturejo kaj piedirejo estas duonmetra akvofluejo, rande de kiu estas la betonbloka „barilo“ [58]; fumo leviĝas el iu vendejo, kaj la fajrobrigado ĵetas malsekajn, fulgajn meblojn sur la veturejon [59]; ŝi eksaltis de la veturejo sur la trotuaron, provis rifuĝi en la enirejo, sed la elfluanta publiko baris al ŝi la vojon [60]. strato, ŝoseo

(ntr)

Eliri veturante: ili elveturis ekster la urban pordegon [61]; kiam la familio elveturis en la arbaron, la korbo kun la manĝaĵoj staris sur la genuoj de la filino [62]; havena komisio ĵus per la transĵetita ponto forlasas la ŝipon, […] doninte la permeson por elveturo [63]; la maŝino estis tro alta kaj ne povis elveturi la halon [64].

(ntr)

Eniri veturante: la kaleŝo enveturis en la korton [65]; matene enveturis la militaj maŝinoj [66]; la veturiloj ŝarĝitaj per la meblaĵoj enveturis en la belan straton ^Marta ; la ĉaro enveturis en la arbaron kaj ĝuste al la loko, kie oni dehakis la arbojn [67].

(tr)

1.

Veture enirigi: polaj doganistoj malebligis dimanĉe, ke en Pollandon estu enveturigitaj kortbirdoj […] el Rumanio [68]; britaj instancoj enkondukis rigorajn kontrolojn kune kun pligrandigitaj monpunoj por tiuj, kiuj provis kontraŭleĝe enveturigi homojn [69].

2.

Enpreni en veturilon: ni enveturigis la prezidanton S-ro Sanou Moussie, kiu venis por atendi nin en Barre, por gvidi nin ĝis la bieno [70].

Veturi for de ie: jungu kaj forveturu, […] ke vin ne retenu la pluvo [71]; ili forveturis en fremdajn landojn [72]; kiam ili forveturis, mi sekvis ilin kelkan distancon [73]; forveturis azenido kaj revenis azeno ^PrV . deiri

Veturilo kiu staras sur glitiloj por iri sur neĝo, glacio, eventuale akvo: en vintro ni veturas per glitveturilo [74]; por si li ordonis prepari malgrandan glitveturilon unuĉevalan ^NeĝaBlovado ; li alligis sian veturveturileton al veturveturilo granda kaj luksa (tiratan de ĉevaloj), kiu veturis sur la stratojn kaj poste elveturis ekster la urban pordegon [75]. sledo

Veturilo kapabla iri tra la kosmo: la projekto de traktato malpermesas […] la uzadon aŭ minacon de forto kontraŭ satelitoj aŭ alia kosmoveturilo [76]; prototipo de unupersona spacveturilo jam ekzistas, kaj la nova nuklea impuls-sistemo ŝajnas vere promesplena [77].

Vojaĝi en veturilo, kies kondukanton oni haltigis sur la vojo kaj petis pri transportado: mi serĉas amikojn kiuj petveturadas ĉirkaŭ la mondo, ŝatus kunveturi kaj havas sperton pri tio [78]; ni interkonsentis ke mi komencu mian petveturadon je la venonta lundo [79]; kiam li aŭton disponis, ĉiam akceptis en ĝin petveturantojn, verŝajne pro iu reciproka sento: li mem ofte vojaĝis petveture [80].

^PIV1

Veturilo trenata de alia veturilo: ni starigu la tendon kaj malplenigu la aŭton kaj la postveturilon [81]. vagono, tendro, ruldomokaleŝo

Ĉevaltirata veturilo, kiu transportadis poŝtaĵojn kaj vojaĝantojn: kia ĝojo! longa, dutaga vojaĝo en poŝtveturilo [82]; Elizabeto ricevis de la patrino la permeson akompani sian amikon ĝis la poŝtveturilo [83].

Ĉiaspeca veturilo por transportado de ŝarĝoj: la portistoj portis de la ŝtuparo kaj metis sur la ŝarĝveturilon grandan kabinetan skribtablon ^Marta ; la provizoj […] alvenos per ŝarĝveturiloj [84]; tunoj de papero ĉiumonate transportataj de Luksemburgo fare de la Eŭropa Parlamento per ŝarĝveturiloj por kunsidoj en Strasburgo kaj Bruselo [85]. kamiono

(ntr)

Reveni veturante: la pramisto [plendis, ke li] devas ĉiam veturi kaj reveturi kaj neniam liberiĝas [86]; post kiam mi notis la nomon […], mi reeniris la kaleŝon por plue reveturi hejmen [87]; tranokti ĉe konatoj kaj poste reveturi antaŭtagmeze [88]; post la manĝo la onklo rigardis la horloĝon kaj diris, ke estas tempo por reveturi [89].

(tr)

Trairi veturante: depost du jaroj, mi traveturas Eŭropon [90]; la vojo, kiun ili devis traveturi, estis longa, […] preter multe da urboj kaj vilaĝoj [91]; li traveturis ankaŭ tiun urbon, en kiu loĝis lia vartistino [92]; la faraono traveturis la korton kaj haltis [93].

(tr)

Transiri veturante: la vic-reĝo transveturis sur la dekstran bordon de Nilo [94]; kiam la kanalo estos preta, la tuta fenicia kaj egipta ŝiparo transveturos en Ruĝan maron [95]; krak! ekĝemis la ovoŝelo, ĉar ŝarĝveturilo ĝin transveturis [96].

(tr)

1.

Veturi sur ion: neniam iu triumfanto surveturis tiel fiere Kapitolon [97].

2.

Akcidente faligi kaj veturi sur iun: vidu, kia grava evento: ĉefredaktoro de beletra revuo surveturita de tramo [98]! akcidento? ĉu lin surveturis aŭto? ĉu li estas vundita [99]?