frazo
- 1.
Kunaĵo da vortoj
prezentanta kompletan sencon:
tial ofte [...] pli bona estas frazo ne tute logika kaj ne
perfekte preciza, sed mallonga kaj viva, ol frazo perfekte
preciza, sed enuige peza kaj tro kabineta[1];
la sola frazo, kiun papĉjo povosciis babili […] estis: Ne, ni estu
do homoj
[2]!
[ili] respondis ĉiujn liajn petojn kaj demandojn per la sama frazo:
pensu pri la eterneco
[3]!
ŝi eksilentis en la mezo de la frazo
[4];
se la orienta frazo: aŭdi estas obei, ne ekzistus de tempo jam longa, Filipo
estus elpensinta ĝin
[5];
Japana Esperanto-Instituto por Jarcento-Jubileo de Japana Esperanto-movado nun
serĉas frap-frazon por Esperanto
[6];
simpla frazo
(konsistanta el ununura propozicio);
kompleksa frazo (plurpropozicia);
la lasta frazo de alineo;
tiu vorto estas subjekto de la frazo;
indikativa, ordona, nega frazo.
demando1,
eldiro3,
respondo,
sentenco,
slogano
diro,
vorto1.b,
vortfiguroRim.: Laŭ ĉi tiu difino kaj la tradukoj el OA1, la Esperanta frazo estas ne malpli ol propozicio1; tamen angle, en la terminaro gramatika, „phrase“ estas, inverse, malpli granda ol propozicio: „Du aŭ pli da vortoj en propozicio formantaj sintaksan unuon, malpli grandan ol kompleta propozicio“ (similan signifon „parolturno“ povis havi ankaŭ la pola „frazes“). Tial la oficialaj tradukoj entenas ankaŭ precizigojn „sentence“ kaj „zdanie“ (t.e. „propozicio“). Ĉi tiun diferencon oni ne preteratentu en derivitaj terminoj; ekz-e la angla „noun phrase“ en Esperanto estu ne „substantiva frazo“, sed „substantiva grupo“ (aŭ „substantiva sintagmo“) ktp. [Sergio Pokrovskij]- 2.
- (figure)
Afektaj, belsonaj, senkernaj, malmultsignifaj paroloj:
grandaj frazoj, malgrandaj agoj;
ho, frazo, frazo, frazo, kiam vi ĉesos regi super la spiritoj de la homoj
[7]!
ĉiuj frazoj, kiujn li aŭdis, estas la plej absoluta sensencaĵo
[8];
anstataŭ blinde ripetadi frazojn, vi bezonas nur simple ekpensi pri la esenco
de tiuj ĉi frazoj, kaj vi jam komprenos, ke ili ne havas eĉ la plej
malgrandan fundamenton
[9];
la tri viroj vidis en tiu interŝanĝo de afablaj frazoj nur komunan ĝentilaĵon
[10].
babilaĉo,
blabla,
diraĵo,
klaĉaĵo,
parolturno,
sensencaĵo
- 3.
Nelonga kaj pli-malpli kompleta parto de muzika
melodio:
la pianisto ludis por ili la etan frazon de Vintejo
[11].
motivo2,
figuro4- 4.
En programlingvo,
meznivela unuo de programteksto, prezentanta relative
aŭtonoman kaj kompletan informon:
deklaron de programa
objekto, ordonon
aŭ komandon, esprimon:
deklara, plenumebla, ordona, valorhava frazo.
instrukcio2,
komando3,
ordono2
1.
L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Respondo 25, La Revuo, 1907, Oktobro
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro I
4. Eliza Orzeszko, trad. Kazimierz Bein: La Interrompita Kanto, Ĉaptiro IV
5. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Tria
6. La Ondo de Esperanto, 2003, № 12 (110)
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V
8. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V
9. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V
10. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Deka
11. M. Proust, trad. Ĵ. Vaŝe: Sur la Vojo de Svan, 2015-2017
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro I
4. Eliza Orzeszko, trad. Kazimierz Bein: La Interrompita Kanto, Ĉaptiro IV
5. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Tria
6. La Ondo de Esperanto, 2003, № 12 (110)
7. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V
8. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V
9. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V
10. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Deka
11. M. Proust, trad. Ĵ. Vaŝe: Sur la Vojo de Svan, 2015-2017
- afrikanse:
- vonnis
- albane:
- fjali
- amhare:
- ዓረፍተ-ነገር
- angle:
- 1phrase 1. 1sentence 4. statement, expression
- arabe:
- عقوبة
- armene:
- նախադասություն
- azerbajĝane:
- cümlə
- beloruse:
- 1. сказ, фраза 2. выказваньне 3. фраза (муз.) 4. выраз (камп.)
- bengale:
- বাক্য
- birme:
- ဝါကျ
- bosne:
- kazna
- ĉeĥe:
- instrukce, povel, příkaz, výraz, výrok 1. věta
- ĉine:
- 4. 语句 [yǔ jù], 表达式 [biǎo dá shì]
- dane:
- sætning
- estone:
- lause
- eŭske:
- gogoratu
- filipine:
- pangungusap
- france:
- 1phrase, discours (pompeux)
- galege:
- sentenza
- germane:
- Anweisung 1. 1Satz 2. Phrase 3. Passage (Musik), Tonfolge 4. Anweisung (Programm), Statement (Programm)
- guĝarate:
- સજા
- haitie:
- fraz
- haŭse:
- magana
- hinde:
- वाक्य
- hispane:
- 1. oración
- hungare:
- 1. mondat 2. frázis 3. (zenei) mondat, frázis 4. mondat, utasítás
- igbe:
- ikpe
- irlande:
- abairt
- islande:
- setning
- japane:
- 文 [もん]
- jave:
- ukara
- jide:
- זאַץ
- jorube:
- gbolohun
- kanare:
- ವಾಕ್ಯ
- kartvele:
- სასჯელი
- kazaĥe:
- сөйлем
- kimre:
- dedfryd
- kirgize:
- сүйлөм
- kmere:
- ការកាត់ទោស
- koree:
- 문장
- korsike:
- filaru
- kose:
- isigwebo
- kroate:
- rečenica
- kurde:
- biryar
- latine:
- sententia
- latve:
- teikums
- laŭe:
- ປະໂຫຍກ
- litove:
- sakinys
- makedone:
- казна
- malagase:
- didim-pitsarana
- malaje:
- hukuman
- malajalame:
- വിധി
- malte:
- sentenza
- maorie:
- rerenga kōrero
- marate:
- वाक्य
- monge:
- kab lus
- mongole:
- өгүүлбэр
- nederlande:
- 1. zin 2. frase
- nepale:
- सजाय
- njanĝe:
- chiganizo
- okcidentfrise:
- sin
- panĝabe:
- ਦੀ ਸਜ਼ਾ
- paŝtue:
- سزا
- pole:
- zdanie, fraza 1. 1zdanie 2. 1frazes
- portugale:
- 1. frase 2. frase 3. frase
- ruande:
- interuro
- rumane:
- frază, propoziție
- ruse:
- 1фраза, предложение 1. предложение 3. фраза (муз.)
- samoe:
- faʻasalaga
- sinde:
- سزا
- sinhale:
- දඬුවම
- skotgaele:
- seantans
- slovake:
- inštrukcia, povel, príkaz, vyraz 1. veta
- slovene:
- stavek
- somale:
- xukunka
- ŝone:
- mutongo
- sote:
- polelo
- sunde:
- hukuman
- svahile:
- hukumu
- taĝike:
- ҳукми суд
- taje:
- ประโยค
- tamile:
- தண்டனை
- tatare:
- җөмлә
- telugue:
- వాక్యం
- tibete:
- ཙིག་གྲུབ་
- ukraine:
- вирок
- urdue:
- سزا
- uzbeke:
- hukm
- vjetname:
- câu
- zulue:
- uhlamvu
frazaro
- 1.
- Kunaĵo da frazoj: la tekstoj estas ne nur simplaj frazaroj (ekzemple, „Marko estas mia amiko Li estas lernanto kaj sportisto“ ktp), sed fine de la libro inter ili aperas ankaŭ partetoj de la veraj beletraĵoj [12].
- 2.
-
Kolekto da modelaj antaŭpretaj frazoj:
la Kongresa Libro […] enhavas […] frazaron
Esperanto-nacilingvan
[13];
ekzamenu mian estonan-svedan frazaron, kiu estas inter miaj libroj
[14];
Frazaro, en Esperanto, de H. de Coppet
[15].
frazeologio
- beloruse:
- 1. набор фразаў 2. размоўнік
- ĉeĥe:
- konverzační příručka
- germane:
- 2. Sprachführer, Gesprächsbuch
- hungare:
- 2. szólásgyűjtemény
- japane:
- 文例集 [ぶんれいしゅう]
- pole:
- zbiór wyrażeń modelowych
- rumane:
- colecția de expresii model
- ruse:
- 1. набор фраз 2. разговорник
- slovake:
- konverzačná príručka
- ukraine:
- збірник висловів, фраз
frazi
(ntr)
-
Paroli per iaj (impresaj, multaj, malmultsignifaj...) frazoj:
vi konas min bone kaj scias do, ke mi ne kutimas kave frazi
[16];
la lukto de la laboristoj estis „ke en la tuta mondo estu unuigita tio, kion oni
volas disigi, kaj estu disigita tio, kion oni volas unuigi“ kiel frazas
(vd teksti,
vortumi) la
deklaro por la 1a de majo
[17].
formuli,
slogani
16.
Valdemar Vinař: La skandalo pro Jozefo, Potifar, la bonkorulo
17. Monato, Roland Platteau: Ŝira retaksado de la konceptoj, 2014
17. Monato, Roland Platteau: Ŝira retaksado de la konceptoj, 2014
- beloruse:
- выказвацца
- ĉeĥe:
- vyjadřovat se ve frázích
- france:
- discourir (pontifier), pontifier
- germane:
- hohle Phrasen dreschen
- hungare:
- szónokol (pej.)
- japane:
- 美辞麗句を並べる [びじれいくをならべる]
- pole:
- wygłaszać frazesy
- rumane:
- pronunță fraze
- ruse:
- разглагольствовать
- slovake:
- vyjadrovať sa vo frázach
- ukraine:
- фразувати
frazisto
-
Tiu, kiu kutimas frazi, spertulo pri lingva esprimado
(tamen eventuale sen cetera klereco):
ĉiuj tiuj ĉi frazistoj simple ne volas trakontroli tion, pri kio ili parolas
kun tia aŭtoritata tono
[18];
ĉu estas eble, ke homoj maturaĝaj parolus ĉiam frazistan sensencaĵon pri ia
diferenco de la voĉaj organoj ĉe la popoloj, kiam ĉiu infano vidis sur ĉiu
paŝo membrojn de unu popolo, bonege parolantajn en la lingvo de alia popolo
[19]!
oratoro,
retoro,
publicisto
- beloruse:
- фразёр, краснабай
- ĉeĥe:
- frázista, frázovitý řečník, mluvka
- france:
- phraseur
- germane:
- Redenschwinger, Phrasendrescher, Wortemacher, Schwadroneur
- hungare:
- frazőr
- japane:
- 能弁家 [のうべんか]
- pole:
- osoba mająca zwyczaj wypowiadania fraz, frazesowicz
- rumane:
- persoană care are obiceiul de a pronunța fraze, frazesovici
- ruse:
- фразёр
- slovake:
- frázista
ĉirkaŭfrazo
Stilfiguro,
tropo indikanta ideon,
personon aŭ objekton ne rekte per la propra vorto, sed per
priskribo aŭ karakteriza detalo, ekzemple
„la reĝo de Olimpo“ anstataŭ
„Zeŭso“; „la Eterna Urbo“
anstataŭ „Romo“, „la aŭtoro de
ĉi tiuj linioj“
(anstataŭ „mi“ en aŭtora teksto):
sufiĉe da ĉirkaŭfrazoj!
[20];
la superstiĉa Anfisa sen ĉirkaŭfrazo
deklaris al sia ĉagrenita mastrino, ke tio estas
sorĉo
[21];
per delikataj, zorge elektitaj ĉirkaŭfrazoj la grafo rakontis pri la reveno
[…] scianta nenion pri la subita edziĝo
[22].
eŭfemismo
20.
E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Vivu la
neŭtralismo!
21. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 7a
22. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro XVI
21. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 7a
22. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro XVI
- angle:
- periphrasis
- beloruse:
- пэрыфраз, пэрыфраза
- france:
- périphrase
- germane:
- Umschreibung, methaphorischer Ausdruck
- hungare:
- körülírás
- nederlande:
- omschrijving
- pole:
- peryfraza
- rumane:
- perifrază
- ruse:
- иносказание, перифраза
- ukraine:
- описовий вираз, перифраз
frapfrazo
-
Facile memorebla frazo reklamanta principon, politikan celon,
institucion, vendaĵon:
ni starigas konkurson por trovi trafan frapfrazon de TEJO
[23].
sloganodevizo,
moto
23.
Tejo:
Frapfrazoj, [vidita en 2008]
- beloruse:
- слоган, лёзунг
- ĉeĥe:
- heslo, slogan
- ĉine:
- 宣传口号 [xuānchuánkǒuhào], 口号规范 [kǒuhàoguīfàn], 广告口号 [guǎnggàokǒuhào], 吶喊聲 [nàhǎnshēng], 广告词 [guǎnggàocí], 口号 [kǒuháo], 座右銘 [zuòyòumíng]
- france:
- devise, slogan
- germane:
- Parole, Slogan, Wahlspruch, Werbespruch
- japane:
- キャッチフレーズ [きゃっちふれーず], スローガン [すろーがん], 標語 [ひょうご]
- pole:
- slogan
- rumane:
- slogan
- slovake:
- heslo, slogan
- ukraine:
- влучний вислів
frazparto PMEG
-
Vorto aŭ grupo da vortoj, rolantaj kiel unuo en frazo:
li glosas jene: difiniloj estas vortetoj, kiujn oni metas antaŭ O-vorta
frazparto por difini la identecon de la afero
[24].
Rim.:
PIV2 nomas tion „sintagmo“ ‐ ne tre oportune, ĉar
tiu vorto estas tro ŝarĝita je sencoj lingvosciencaj (internacie
ĝi havas almenaŭ 5 aliajn sencojn, iuj el kiuj estas pli oftaj).
[Sergio Pokrovskij]
24.
La Ondo de Esperanto, 2003, № 2 (100)
- beloruse:
- частка сказа, словазлучэньне
- hungare:
- mondatrész
- pole:
- część zdania
- rumane:
- parte de propoziție
- ruse:
- словосочетание, член предложения
frazelementoEdE PAG PIV1 , frazmembro[25]
-
Frazparto formanta bazan sintaksan unuon:
Oni ne metas komon inter samspecaj frazelementoj ligitaj per
konjunkcioj kaj, nek, aŭ, sed
[26];
rigidorda lingvo estas lingvo, en kiu la ordo de la
ĉefaj frazmembroj estas rigide fiksita per la sintaksaj reguloj
[27];
ne nur, … sed ankaŭ …: Duopa konjunkcio, uzata por
akcenti la gravecon de la dua frazmembro
[28].
Rim.:
La termino „frazelemento“ probable estiĝis per senpripensa
analogio kun „parolelemento“; sed dum tiu
lasta prezentas klaran metaforon de la sencoj filozofia kaj ĥemia,
por „frazelemento“ ĝi ne validas. Pli taŭga kaj internacia
metaforo estas „frazmembro“, pensiganta pri „korpomembro“: ĝi
oportune kombinas implicatan funkcion (kp
„frazrolo“) kun
la ideo pri ekzemplero (kp „ambaŭ membroj“).
Tamen en la reala Esperanto „frazelemento“ estas multe pli ofta.
[Sergio Pokrovskij]
subjekto2,
predikato1,
objekto6,
komplemento125.
E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto, membro (de frazo)
26. Kálmán Kalocsay: Waringhien Gaston: Plena Analiza Gramatiko de Esperanto, §9.
27. Raporto de la Sekcio pri Gramatiko pri vortordo en Esperanto., Oficialaj informoj, №35 (2021-07-14)
28. Plena Ilustrita Vortaro, art. „nur“.
26. Kálmán Kalocsay: Waringhien Gaston: Plena Analiza Gramatiko de Esperanto, §9.
27. Raporto de la Sekcio pri Gramatiko pri vortordo en Esperanto., Oficialaj informoj, №35 (2021-07-14)
28. Plena Ilustrita Vortaro, art. „nur“.
- angle:
- constituent of a sentence, part of a sentence
- beloruse:
- член сказа
- ĉine:
- 句子成分 [jùzichéngfèn]
- france:
- membre de phrase
- germane:
- Satzglied
- hungare:
- mondatfunkció
- japane:
- 文の成分 [ぶんのせいぶん]
- pole:
- część zdania
- rumane:
- parte de propoziție
- ruse:
- член предложения
- ukraine:
- член речення
frazrolo PMEG
-
«Rolo, kiun frazparto rolas en frazo. Tradicie nomata
„frazelemento“»:
Rolfinaĵo estas finaĵo, kiu montras frazrolojn, kaj
rolvortetoj estas vortetoj, kiuj servas por indiki
frazrolojnPMEG
.
Rim.:
Tiu netradicia termino estas apartaĵo de PMEG, kaj apenaŭ aperas
ekster tiu grava verko (krom en recenzoj pri PMEG).
Ĝi malhavas bazon en la lingvoscienca tradicio.
Ĝia formo estas misgvida (apriore ĝi ŝajnas signifi „rolo de
frazo“, sed la celata signifo estas „rolo en frazo“).
PMEG ĝin prezentas kiel sinonimon de „frazelemento“, sed ĝia
formo taŭgas nur por parto de tiu nocio: ĉar frazelemento — aŭ,
pli bone, frazmembro
— estas ne nur „rolo“ (speco, sintaksa nomo) de
frazparto, sed ankaŭ la frazparto mem. Tial ordinaraj
esprimoj kia ekz-e „samspecaj frazmembroj“ ne esprimeblas per
„samspecaj frazroloj“ (tio ekvivalentus al la sensenca
„samspecaj specoj“). Eblus diri „samrolaj frazrolantoj“ — sed
tiel oni ne diras. [Sergio Pokrovskij]