¹formul/o

1.

Esprimo en simbola lingvo: kunsidis ses landoj laŭ la formulo EU3 + 3 (Britio, Francio, Germanio + Ĉinio, Rusio, Usono) [1]; kaj speciale:

a)

Aserto esprimita en simbola lingvo: por kalkuli la volumenon de la piramido ŝi uzis la formulon `v=qh//3`; lia formulo donas tre bonan aproksimon de la vera valoro; oni vidos facile la eblon konstrui ĝuste tian sunhorloĝon, se oni serĉos la formulojn liverantajn x, y kaj δ ^FK ; la formuloj montras, videble, ke M estas la projekcio horizonta de la punkto m, kiu respondas al la horo h sur la rondo tagnoktegaliga, farita per la radio C ^FK . esprimo

Rim.: Formulo povas esti vera aŭ malvera.

b)

Simbola prezento (per literoj, indicoj, krampoj ktp) de substanco per ĝiaj elementoj: la formulo de la akvo estas H₂O; sekvis la kalkuloj pri elastaj kunfrapiĝoj kaj osciladoj, […] ĥemiaj formuloj kaj poste senfina aro da matematikaj deduktoj [2].

2.

Dirformo vorta: tiujn kabalajn formulojn […] la mezepokaj sorĉistoj kredis provizitaj de supernatura potenco [3].

a)

Preciza dirformo, fiksita de la leĝo aŭ kutimo: formulo de naskiĝa akto, de petskribo; ekzistas longaj leĝformuloj, dank’ al kies malsimpleco ĉenrompinta kondamnito povas facile sin ŝovi ekster la maŝoj de la justeca reto [4]; la kuntiritaj lipoj senpense ripetadas la formulon de la almozpetado [5]; la formulo edziga ^BdV ; [ili] akcentas la sanktavalecon de la formulo dirante: por kleri kaj klari, ĝin uzi kun ŝpari [6]! la permeso […] estis konsiderinda nur kiel simpla ĝentileca formulo [7]; punita per X jaroj ĝis Y jaroj da mallibereco, la puna formulo estas ĉiam tiel aŭ simile variebla [8]; la nova formulo estis akceptita […] proksimume unu jaron kaj duonon antaŭ la Universala Deklaracio de Homaj Rajtoj [9]; la celoj dependas de la karaktero de la koncerna FA, la plej kutima formulo estas: disvastigi la Internacian Lingvon en la koncerna fako aŭ speciala medio, unuflanke, kaj utiligi la Internacian Lingvon por la respektivaj fakaj aŭ specialaj celoj, aliflanke [10].

b)

Preciza, mallonga dirformo resuma: prezenti proponon laŭ taŭga formulo; la formulo „oficialaj-laboraj lingvoj“ signifis faktan superregon de la angla kaj franca [11]; kateni siajn ideojn en rigorajn formulojn [12]; la oratoro, formulante siajn pensojn, samtempe formulas la pensojn de siaj aŭskultantoj, trafaj formuloj elvokas entuziasmon kaj aplaŭdojn [13].

devizo, moto, sentenco, slogano

(tr)

1.

Esprimi per formuloj: formuli la komponon de la aero.

2.

Mallonge, precize esprimi ion: formulu klare vian deziron kaj prezentu ĝin al la voĉdonado [14]; sian penson li formulis en mallonga frazo: „por ke lingvo estu tutmonda, ne sufiĉas nur nomi ĝin tia“ [15]; la Kongreso formulis siajn konkludojn en Rezolucio pri la kulturaj rajtoj kaj lingva diskriminacio [16]; [li] eĉ ne sciis formuli la demandon: de kie venas la malbono kaj kiel ĝin forigi [17]? la iniciatoroj de tiu ideo ne kuraĝis precize formuli siajn dogmojn [18]; por formuli precize ĉiujn detalojn de la dirita devizo, ne venis ankoraŭ la tempo, ili formuliĝos per si mem, iom post iom [19]; ĝis nun sinjoro Taburio formulis neniun precizan kulpigon [20]; multaj protestaj pensoj tuj sugestiiĝis al la kapo de Vilfrido, sed antaŭ ol li povis formuli unu, lia kunvojiranto […] diris […] [21]; antaŭ ol la viro ĉe ŝia flanko povis formuli taŭgan respondon, stariĝis tumulto [22]; la magistrato formulis la ĉefan principon de rekonstruado tiel: protekto kaj riparo [23]. deklari, difini, formaligi, precizigi, vortigi

1.

Kolekto da formuloj: farmacia formularo ^PIV1 ; formularo de notarioj ^PIV1 ; la religia ceremonio estis plenumita fulmorapide: ĉar Matildo sendiskuteble postulis, ke la abato Benojto ĝin malpligrandigu ĝis la nur necesega formularo [24].

2.

^FK Ŝablona dokumento, en kiu estas lasita spaco kiun koncernuloj plenigas per okazaj informoj (nomoj, datoj, monsumoj ktp): ŝranketoj por konservado de formularoj, stampiloj, kolorigaĵo, fadenoj, ŝnuretoj, sigelvakso ^FK ; la diversaj pozicioj en la formularoj estas komparataj, oni kvitancas, rapidaj manoj portas trans la havena ponto la poŝtajn sakojn el la ŝipo sur la bordon ^FK ; homarana formularo proponas ja modelon tre praktikan por estontaj demandaroj oficialaj ^VivZam ; oficialaj formularoj por akiri pasporton aŭ permesilon por konduki aŭtomobilon [25]; en Estonio 90 % de la civitanoj plenigas sian impostoformularon interrete [26]; britoj plenigis siajn plurpaĝajn censo-formularojn [27]. aliĝilo, abonilo, dialogo⁴

Rim.: Estas disputeble ĉu oni konsideru tiun ĉi sencon kiel derivaĵo de formulo² aŭ de aparta radiko „formular/“.

Mallonga dirformo, kiu laŭmite havas ian magian efikon: murmurante kelkajn magiajn formulojn li enpaŝis [28]; oni ankaŭ diris al li, ke la judoj konas iajn sorĉformulojn, per kiuj ili kovras per abscesoj la korpojn de malamikoj [29];