^*propr/a ^PV

1.

[propr.0a.aparta]

Apartenanta ekskluzive al iu aŭ al io: li ne havis proprajn infanojn [1]; [li] elŝiris la lancon el la mano de la Egipto, kaj mortigis lin per lia propra lanco [2]; tondris kaj fulmis […] la fiŝkaptisto kriis, sed li mem ne aŭdis la proprajn vortojn [3]; propra opinio ne estas leĝo por alia ^PrV ; apud propra domo ŝtelisto ne ŝtelas ^PrV ; al ĉiu sia propra estas ĉarma kaj kara ^PrV . aparta, individua, mema, sia, persona

Rim.: „Propra“ ofte estas uzata pleonasme por akcenti la posedan prononomon tiel emfazante la apartenon de io al la priparolato: timulo timas eĉ sian propran ombron [4]; ŝia propra patrino ŝin forpelis de si [5]; [ili] ne scias alian lingvon krom sia propra [6]; helpu vin per via propra mano [7]; [tion] ni mem aŭdis el lia propra buŝo [8]; [li] venos en sia propra nomo [9]; ili vidu la kaptiton per la propraj okuloj [10]; mi ne pereigu mian propran heredaĵon [11].

propramove, propravola

2.

[propr.0a.konvena]

Apartenanta al iu aÅ­ al io kiel ties laÅ­natura trajto aÅ­ eco; konvena, karakteriza: facilkoreco kaj senzorgeco propraj al feliĉa infanaĝo [12]; li ĵetis sin en la Ä¥aoson de la vivo kun la tuta blinda, propra al li energio kaj pasio [13]; ŝi havis la kutimon, propran al multaj provincaj kaj moskvaj sinjorinoj, de la unua tago nomi la virojn per ilia familia nomo [14]; [li] akceptis Arkadion kun bonkoreco, propra al klera altoficisto [15]; lingvoj […] kreskas kaj evoluas laÅ­ la leĝoj propraj al ili [16]; iniciatemo kaj laborforto propraj al gejunuloj [17]; ekzistas en la socio neniu tasko kiu estas propra al virino nur ĉar ŝi estas virino [18]; la observemo, propra al ĉiuj verkistoj [19]; belsoneco kaj fleksebleco … estas propraj al la lingvo [Esperanto], tiuj du premisoj do ekzistas [20]; kostumo: vesto propra al cirkonstancoj, al nacieco ^VdE . originala², specifa¹, tipa

3.

[propr.0a.unusola]

(nomo) Koncernanta individuon: la plej konataj nomoj propraj kaj geografiaj ricevis en la vortaroj apartajn nombrojn [21]; en Volapuk, […] nomoj propraj, ekzemple Ameriko = Melop, Anglujo = Nelij) [22].

1.

[propr.0e.KOMUNE]

Laŭ propra maniero, meminiciate, memstare: aparteni propre al iu; neniu el la nunaj demokratiaj partioj en Kroatio aŭ Slovenio pretas kuraĝe batali por […] la propre deklaritaj principoj [23]; Jugoslavio havis de 1950 tre specifan kaj propre inventitan ekonomian sistemon [24].

2.

[propr.0e.ARG]

Ĝustadire, proprasence: la utilo […] estas tiel […] videbla por ĉiu, ke pri tio ĉi ni propre ne bezonus paroli [25]; gazeta felietonisto skribas pri ili spritajn artikolojn [sen] ekscii, super kio ili propre laboras [26]; ĉu vi ekpensis iam pri tio, kio propre levis la homaron tiel neatingeble alte super ĉiuj aliaj bestoj [27]? mi propre tute ne volus, ke li estu tiel fidela [28]; ŝi havis du maldekstrajn piedojn kaj du brakojn, kiuj propre apartenis al iu alia [29]. efektive², fakte, tieldire, vere²

1.

[propr.0ajxo.KOMUNE]

Aparta karakteriza trajto: racio estas propraĵo de la homo; kiam li parolas mensogon, li parolas sian propraĵon, ĉar li estas mensoganto [30]; eĉ unu rideto ne aperis sur ŝia buŝo kaj ne ekbrilis el ŝiaj okuloj, oni vidis en ili nur malĝojon, kiel ŝian porĉiaman […] propraĵon [31]; kerna propraĵo de ĉiuj frazeologismoj estas ilia fiksformuleco [32]; ili argumentis, ke la hararanĝo konsistigas la ĉefajn propraĵojn de ilia ineco [33]; la vakcino posedis rimarkindan propraĵon: ĝi sekvigis la kreadon de antikorpoj, kiuj plejparte neniigis la virusojn [34]; propraĵo de kaj alfa- kaj beta-radiado, estas ke ĉe tio la radianta elemento transformiĝas en alian elementon [35]. apartaĵo², diferencigilo, distingilo, karakterizaĵo, rekonilo¹, signaturo, specifaĵo

2.

[propr.0ajxo.JUR]

Io, kio apartenas jure al iu: privata, hereda propraĵo; mi posedis kiel mian tutan propraĵon kelke da vestoj […] kaj tiun ringon ^Marta ; ŝi deziris ekposedi kiel sian absolutan propraĵon almenaŭ unu jaron, dume jam la morgaŭ ne apartenis al ŝi ^Marta ; Esperanto estas nenies propraĵo [36]; ne konante la sorton de Volapük, kies majstro insistis pri sia intelekta propraĵo [37]; la Egiptoj vendis ĉiu sian kampon, […] la tero fariĝis propraĵo de Faraono [38]; konfisko de la propraĵoj [39]; ĉu lia propraĵo aŭ li mem estas en danĝero [40]? apartenaĵo, havaĵo, posedaĵo, proprietaĵo

1.

[propr.0eco.KOMUNE]

Kvalito propra de objekto: la proprecoj de la metaloj, de la magneto; spirite li vidis la gajan Kristoforon kaj la laboreman Kajsan tute klare, […] iliaj kvalitoj kaj proprecoj estis tute klaraj al li [41]; pri kristalografio aperis Kristalaj Proprecoj [42]; la viruso de aidoso havas la specifan proprecon infekti precipe la ĉelojn de la imunsistemo [43]. eco, karaktero, trajto

2.

[propr.0eco.JUR]

Leĝa, plena kaj propra posedo de io: la propreco estas la rajto ĝui kaj disponi la aferojn kiel eble plej absolute; li ricevis […] la proprecon de bieno [44]; mia propra havaĵo fariĝis la propreco de tiu tro amita virino [45]. proprieto

[propr.0igi.KOMUNE]

Havigi kiel propraĵon: ne deprenante de la lernanto la eblon kritike proprigi al si ĉiujn riĉigojn [el] la literaturo, la Fundamenta Krestomatio por ĉiam gardos lin de blinda kaj senkritika alproprigo de stilo erara [46]; li forlasis min, malnoblulo, propriginte al si miajn juvelojn [47]! li diras ĉion, kion jam ĉiuj scias […], li proprigas al si la spriton de aliaj [48]! [do vi] deziras utiligi tiun similecon por proprigi al vi leĝe gloran nomon [49]! akapari, akiri, plagiati, uzurpi

[propr.0ulo.JUR]

Tiu, al kiu io aŭ iu propre apartenas: li venis al siaj propraĵoj, kaj liaj propruloj (liaj propraj parencoj, proksimuloj...) lin ne akceptis [50]; vi estas nun la sola kaj plena proprulo de la libera posedaĵo, kiun vi ĝis nun havis en farmo [51]. posedanto, proprietulo, tenanto

(tr)

[propr.0umi.JUR]

Rajte posedi kaj plene disponi.

[propr.0umajxo.JUR]

propraĵo ²

[propr.0umeco.JUR]

propreco ²

Transmeti en ies posedon (ankaÅ­ figure): Edomujo […] alproprigis al si Mian landon […], por prirabi ĝiajn produktaĵojn [52]; saĝon, fantazion kaj senton, se vi povas, […] alproprigi al vi ilin, tiam vi estos poetino [53]; mi povus […] alproprigi al mi la tutan mondon [54]! Marta alcentrigis […] ĉiujn fortojn de sia memorado, por en la daÅ­ro de unu vespero, de unu nokto, kompreni, ekmemori, alproprigi al si tion, kies komprenado postulas la laboron de kelke da jaroj ^Marta ; li estis kontenta pri […] la senŝanĝaj kutimoj, kiujn li alproprigis al si [55]; la kolorblindulon vane konvinkas la instruo pri la ekzisto de la koloroj, li neniam alproprigos tion sente [56]. adopti², alpreni, asimili, ekposedi, okupi¹

[propr.mal0a.KOMUNE]

Apartenanta al alia ol la subjekto: sintrudanto en malpropraj aferoj [57]; sen malhelpo elkonduki malpropran bovinon kaj plenigi sakojn per malpropra greno [58]; fieri pri malpropra mezurilo rilate al aferoj [59]; pasanto, kiu sin miksas en malpropran disputon [60]; la forkuranto sin ŝirmas malantaŭ malpropra nomo [61]. fremda