^*posed/i ^UV

(tr)

1.

Havi rajton aŭ eblon uzadi ion: [ili] posedas propran bibliotekon ^FK ; tiu verko […] estos grava ĉefverko, kiun ĉiu Esperantisto devos posedi ^FK ; la societo posedas sufiĉajn rimedojn, por atendi […] la unuan rikolton de la kampoj ^FK ; lia koro forte jam decidis posedi vin (edziĝi al vi) ^Ifigenio ; via idaro posedos la pordegojn de siaj malamikoj [1]; donu al mi posedotan lokon por tombo […], por ke mi enterigu mian mortintinon [2]; lasu min nur posedi la favoron de mia sinjoro [3]; [ili] posedas grandan kvanton da libera tempo kaj grandajn monajn rimedojn ^FK ; en la fino de lerna jaro ĉiu membro ricevas longan tabelon da demandoj, kiujn li devas respondi, se li deziras posedi ateston ^FK ; ju pli oni posedas, des pli oni avidas ^PrV ; al tiu ĉio cedas, kiu monon posedas ^PrV ; al promeso oni ne kredas ― kredu, kiu posedas ^PrV . kapti, mano, propra, proprumi, teni

2.

(komune) Havi: en la jaro 1886 la universitato posedis jam 9 specialajn fakultatojn ^FK ; nia celo estas posedi la eble plej grandan nombron da membroj ^FK ; ambaŭ posedis sekretojn ^BdV ; ĉiu medalo du flankojn posedas ^PrV .

a)

Havi je sia dispono, regi: [la] 6 vortetojn „i, as, is, os, us, u“ […] vi povas perfekte ekposedi en la daŭro de kelke da minutoj ^FK ; kiuj libere posedas la lingvon latinan? ^FK ; slavoj ofte posedas en Esperanto pli bonan stilon, ol germanoj [4]; ĉiuj komercaj popoloj posedas la sistemon de la 10 signoj de nombroj ^FK ; [li] perdis la malgrandan porcion da prudento, kiun li posedis ^FK ; kiam mi skribas tion ĉi, […] mi posedas plenan konscion ^FdO ; (figure) leteroj […] skribitaj de homoj, kiuj ne bone posedas la plumon ^FK . scipovi

b)

Havi kiel kvaliton aŭ karakterizaĵon: mi iris kun la gemastroj en la duan ĉambron, kiu posedis alian, sed egale belan aranĝon ^FK ; ekaperis kuracistinoj, [kaj] virinoj posedantaj ian sciencan rangon ^FK ; ambaŭ virinoj videble posedis karakterojn vivajn kaj ekscitiĝemajn ^Marta .

1.

Rilata al posedado: poseda dokumento (pruvanta la posedon); terposeda aristokratio [5]; sklavposedaj koloniistoj [6]; nia amo ne estas poseda (do libera) ^ChV .

2.

Esprimanta rilatojn de posedo: poseda pronomo (montranta la posedanton); la pronomoj posedaj estas formataj per la aldono de la finiĝo adjektiva ^FK ;

1.

La rajto aŭ eblo uzi ion: La tuta lando de l’ venkita reĝo ⫽ Transiris en posedon de l’ venkinto [7]; oni ŝtelis porkon al la estro, mi timas, mi timas, ke ĝi estas nun en via posedo [8]; posedo de saĝo estas pli valora ol perloj [9]; posedo de tia titolo metus sur min devojn kaj ĝenaĵojn, kiujn mi eble ne ŝatus [10]; kiamaniere Henry Kensford gajnis posedon de la sekretoj de ŝia patro [11]; (figure) la eterneco komencas jam preni ilin en posedon [12]; en Esperanto, la aktiva posedo de ĉ. 3 000 radikoj donas vere abundan vortprovizon [13]; ne fidu heredon, fidu posedon ^PrV . dispono¹

Rim.: En juro oni distingas inter posedo (t.e. dispono pri io) kaj aparteno (proprieto): pruntinto, ŝtelinto posedas tion, kion li pruntis aŭ ŝtelis, kvankam ĝi ne apartenas al li, ĝi ne estas lia proprietaĵo (propraĵo²): longa posedado kreas proprecon. Sed en komunlingvo oni diras, ke pruntinto aŭ ŝtelinto havas la aferon, kies posedanto estas tiu de kiu li pruntis aŭ ŝtelis ĝin.

2.

La tuto de ies posedaĵoj: la braceleto jam de multaj jaroj sin trovas en posedo de lia familio ^FK ; kun sia tuta posedo kaj heredo ^PrV ; malpli da posedo, malpli da tedo ^PrV .

Io, kion oni pro aŭ sen rajto posedas: loĝu kaj faru negocojn kaj akiru posedaĵojn [14]; Mi […] elirigis vin […] por doni al vi ĉi tiun landon kiel posedaĵon [15]; eterna posedaĵo [16]; propraĵo, proprietaĵo

Tiu, kiu posedas ion: la domoj, kiujn li konstruas, restas al la posedantoj por eterne ^Hamlet ; via edzo estas posedanto de la magazeno en rilato jura, sed vi administras la aferojn kune kun li ^Marta ; al posedanto de metio mankas nenio ^PrV ; posedanto de malsano, / kaŝinda por la mondo ^Hamlet ;

Transdoni al ies posedo: li posedigos al ili la landon [17]; tiu ĉi sinjoro eble estis siatempe granda aĉetisto de bienoj, kun ĉiaj hipotekoj, depagoj […] kaj juĝaj posedigoj ^Hamlet .

(tr)

1.

Iĝi posedanto de: Izrael frapis lin per la glavo, kaj ekposedis lian landon [18]; ili ekposedis la urbon de Palmoj [19]. okupi

2.

Absorbi, okupi, preni la tutan atenton de: ĉi tiu penso ekposedis min tute ^VivZam ; ĉiujn viajn arbojn kaj la fruktojn de via tero ekposedos la insektoj [20]; la frenezo ekposedu ŝian animon! [21] per la incensoj li tiel ekposedis la poeton, ke ĉi tiu tute perdis la spiritan ekvilibron, forgesis sian celon, […] ĉion, eĉ sin mem [22]; malbona spirito ekposedis vin [23]. hanti, obsedi

(tr)

Posedi komune kun iu(j): Zamenhof efektive tiutempe kunposedis la lernejon por judaj knabinoj [24]; la la Mopani Copper Mines (MCM), kunposedata de la svisa grupo Glencore kaj de la kanada First Quantum … [25]. kunhavi

Persono posedanta ion komune kun iu(j) alia(j): bonsukcesa kunposedanto de mezgranda pograndista firmo [26]; ni esperantistoj, kunposedantoj de lingvo kaj kulturo jam denaske tutmondismaj [27].

Forpreni ies posedaĵon: senposedigita kampulo [28]; nun Britio planas eĉ pli gigantan projekton tian en Hindio, kie oni volas senposedigi 20 milionojn da homoj [29]; [tiu] politiko […] pere de grupo de multnaciaj konzernoj, celis senposedigi la landon je ĝiaj gasrezervoj forvendante ilin [30]. eksproprietigi, konfiski