^*posed/i ^UV

(tr)

1.

[posed.0i.uzi]

Havi rajton aŭ eblon uzadi ion: [ili] posedas propran bibliotekon ^FK ; tiu verko […] estos grava ĉefverko, kiun ĉiu Esperantisto devos posedi ^FK ; la societo posedas sufiĉajn rimedojn, por atendi […] la unuan rikolton de la kampoj ^FK ; lia koro forte jam decidis posedi vin (edziĝi al vi) ^Ifigenio ; via idaro posedos la pordegojn de siaj malamikoj [1]; donu al mi posedotan lokon por tombo […], por ke mi enterigu mian mortintinon [2]; lasu min nur posedi la favoron de mia sinjoro [3]; [ili] posedas grandan kvanton da libera tempo kaj grandajn monajn rimedojn ^FK ; en la fino de lerna jaro ĉiu membro ricevas longan tabelon da demandoj, kiujn li devas respondi, se li deziras posedi ateston ^FK ; ju pli oni posedas, des pli oni avidas ^PrV ; al tiu ĉio cedas, kiu monon posedas ^PrV ; al promeso oni ne kredas ― kredu, kiu posedas ^PrV . kapti, mano, propra, proprumi, teni

2.

[posed.0i.KOMUNE]

(komune) Havi: en la jaro 1886 la universitato posedis jam 9 specialajn fakultatojn ^FK ; nia celo estas posedi la eble plej grandan nombron da membroj ^FK ; ambaŭ posedis sekretojn ^BdV ; ĉiu medalo du flankojn posedas ^PrV .

a)

Havi je sia dispono, regi: [la] 6 vortetojn „i, as, is, os, us, u“ […] vi povas perfekte ekposedi en la daŭro de kelke da minutoj ^FK ; kiuj libere posedas la lingvon latinan? ^FK ; slavoj ofte posedas en Esperanto pli bonan stilon, ol germanoj [4]; ĉiuj komercaj popoloj posedas la sistemon de la 10 signoj de nombroj ^FK ; [li] perdis la malgrandan porcion da prudento, kiun li posedis ^FK ; kiam mi skribas tion ĉi, […] mi posedas plenan konscion ^FdO ; (figure) leteroj […] skribitaj de homoj, kiuj ne bone posedas la plumon ^FK . scipovi

b)

Havi kiel kvaliton aŭ karakterizaĵon: mi iris kun la gemastroj en la duan ĉambron, kiu posedis alian, sed egale belan aranĝon ^FK ; ekaperis kuracistinoj, [kaj] virinoj posedantaj ian sciencan rangon ^FK ; ambaŭ virinoj videble posedis karakterojn vivajn kaj ekscitiĝemajn ^Marta .

1.

[Mankas mrk por aldoni tradukojn]

Rilata al posedado: poseda dokumento (pruvanta la posedon); terposeda aristokratio [5]; sklavposedaj koloniistoj [6]; nia amo ne estas poseda (do libera) ^ChV .

2.

[posed.0a.GRA]

Esprimanta rilatojn de posedo: poseda pronomo (montranta la posedanton); la pronomoj posedaj estas formataj per la aldono de la finiĝo adjektiva ^FK ;

1.

[posed.0o.eblo]

La rajto aÅ­ eblo uzi ion: La tuta lando de l’ venkita reĝo ⫽ Transiris en posedon de l’ venkinto [7]; oni ŝtelis porkon al la estro, mi timas, mi timas, ke ĝi estas nun en via posedo [8]; posedo de saĝo estas pli valora ol perloj [9]; posedo de tia titolo metus sur min devojn kaj ĝenaĵojn, kiujn mi eble ne ŝatus [10]; kiamaniere Henry Kensford gajnis posedon de la sekretoj de ŝia patro [11]; (figure) la eterneco komencas jam preni ilin en posedon [12]; en Esperanto, la aktiva posedo de ĉ. 3 000 radikoj donas vere abundan vortprovizon [13]; ne fidu heredon, fidu posedon ^PrV . dispono¹

Rim.: En juro oni distingas inter posedo (t.e. dispono pri io) kaj aparteno (proprieto): pruntinto, ŝtelinto posedas tion, kion li pruntis aÅ­ ŝtelis, kvankam ĝi ne apartenas al li, ĝi ne estas lia proprietaĵo (propraĵo²): longa posedado kreas proprecon. Sed en komunlingvo oni diras, ke pruntinto aÅ­ ŝtelinto havas la aferon, kies posedanto estas tiu de kiu li pruntis aÅ­ ŝtelis ĝin.

2.

[posed.0o.tuto]

La tuto de ies posedaĵoj: la braceleto jam de multaj jaroj sin trovas en posedo de lia familio ^FK ; kun sia tuta posedo kaj heredo ^PrV ; malpli da posedo, malpli da tedo ^PrV .

Io, kion oni pro aŭ sen rajto posedas: loĝu kaj faru negocojn kaj akiru posedaĵojn [14]; Mi […] elirigis vin […] por doni al vi ĉi tiun landon kiel posedaĵon [15]; eterna posedaĵo [16]; propraĵo, proprietaĵo

Tiu, kiu posedas ion: la domoj, kiujn li konstruas, restas al la posedantoj por eterne ^Hamlet ; via edzo estas posedanto de la magazeno en rilato jura, sed vi administras la aferojn kune kun li ^Marta ; al posedanto de metio mankas nenio ^PrV ; posedanto de malsano, / kaŝinda por la mondo ^Hamlet ;

Transdoni al ies posedo: li posedigos al ili la landon [17]; tiu ĉi sinjoro eble estis siatempe granda aĉetisto de bienoj, kun ĉiaj hipotekoj, depagoj […] kaj juĝaj posedigoj ^Hamlet .

(tr)

1.

[posed.ek0i.JUR]

Iĝi posedanto de: Izrael frapis lin per la glavo, kaj ekposedis lian landon [18]; ili ekposedis la urbon de Palmoj [19]. okupi

2.

[posed.ek0i.okupi]

Absorbi, okupi, preni la tutan atenton de: ĉi tiu penso ekposedis min tute ^VivZam ; ĉiujn viajn arbojn kaj la fruktojn de via tero ekposedos la insektoj [20]; la frenezo ekposedu ŝian animon! [21] per la incensoj li tiel ekposedis la poeton, ke ĉi tiu tute perdis la spiritan ekvilibron, forgesis sian celon, […] ĉion, eĉ sin mem [22]; malbona spirito ekposedis vin [23]. hanti, obsedi

(tr)

Posedi komune kun iu(j): Zamenhof efektive tiutempe kunposedis la lernejon por judaj knabinoj [24]; la la Mopani Copper Mines (MCM), kunposedata de la svisa grupo Glencore kaj de la kanada First Quantum … [25]. kunhavi

Persono posedanta ion komune kun iu(j) alia(j): bonsukcesa kunposedanto de mezgranda pograndista firmo [26]; ni esperantistoj, kunposedantoj de lingvo kaj kulturo jam denaske tutmondismaj [27].

Forpreni ies posedaĵon: senposedigita kampulo [28]; nun Britio planas eĉ pli gigantan projekton tian en Hindio, kie oni volas senposedigi 20 milionojn da homoj [29]; [tiu] politiko […] pere de grupo de multnaciaj konzernoj, celis senposedigi la landon je ĝiaj gasrezervoj forvendante ilin [30]. eksproprietigi, konfiski