propriet/o ^SPV

1.

Rajto plene uzadi, disponi kaj eĉ detrui aĵon, en la limoj de la ekzistantaj leĝoj: la aŭtora rajto restas, kompreneble, proprieto de la aŭtoro [1]; okazis debatoj pri la rajtoj pri „intelekta proprieto“ koncerne diversajn aferojn, ekzemple genojn, specojn de plantoj, muzikon kaj programojn [2]; (figure) la granda proprieto financas partiojn kaj politikistojn, tiel ĝi povas iĝi unika subjekto de politiko [3]; petite en la parlamento, Fukui prezentis sian proprieton [el la tempo] kiam li estis prezidanto de privata kompanio [4]. posedo¹, propreco²

Rim.: En juro oni distingas posedon (latine: possessio), la efektivan disponon pri io de proprieto (latine: dominium), la laŭjura rajto pri io. Tiel luanto aŭ ŝtelisto posedas aferon, kiun tamen iu alia proprietas.

2.

Tio, pri kio oni havas tian rajton: Esperanto ne estas limigita al iu aparta klaso aŭ alia socia tavolo, […] sed ĝi estas proprieto de la tuta homaro kaj de ĉiuj personoj kiuj ellernas ĝin [5]; la insulo estis proprieto de diversaj nobeloj [6]. posedaĵo, propraĵo², proprietaĵo

Objekto sub proprieto: ĉu vi havas proprietaĵon […], bienon aŭ domon [7]? la romianoj konis tri specojn da proprietaĵoj […], res privatae, la aĵoj kiuj povas esti posedataj de individuo aŭ familio, […] res publicae, la aĵoj konstruitaj kaj apartigitaj por uzo de la ŝtato [kaj] res communes, naturaj aĵoj, kiel aero, akvo kaj sovaĝaj bestoj, komune uzataj de ĉiuj [8]; la konferencejo estis proprietaĵo de loka entreprenisto [9]; la vilaĝanoj havas preskaŭ neniun proprietaĵon, ĉar la komunumo senpage liveras ĉion necesan por la ĉiutaga vivo [10]. propraĵo², proprumaĵo

(tr)

Havi la proprieton pri io: se mi luas apartamenton, mi ĝin posedas, sed ne proprietas [11]; li proprietis imponan riĉon el nemoveblaĵoj [12]; ŝi ja proprietas akciojn de l' kooperativo [13]. proprumiposedi

Tiu, kiu havas proprieton pri io: ĉiu nacio estas spirita proprietulo de sia nacia lingvo [14]; UEA fariĝis proprietulo de la domo en Nieuwe Binnenweg [15]; riĉa proprietulo ĵus vizitis siajn kurĉevalojn en la stalo [16]; li laboris kiel verŝisto en trinkejo, kies proprietulo estis irlandano [17]. proprulo, proprumulo, proprumanto

(tr)

Senigi iun je lia proprietaĵo, laŭ leĝa proceduro, kun aŭ sen kompenso: eksproprietigo pro publika utileco. konfiski, rekviziciisenposedigi