¹fakt/o

Reala, nefikcia okazo, evento, fenomeno, pri kiu oni fidinde scias kaj kiun oni povas uzi kiel bazon por konkludo, rezonado aŭ pruvo: Esperanto vivas, tio estas fakto; esploro bazita sur la historiaj faktoj; la aŭtoro prezentas faktojn kaj nombrojn kaj komentas ilin; ne ekzistas terno sen nazo nek fakto sen bazo ^PrV ; oni devas kunigi unu fakton kun alia, por veni al konkludo [1]; stranga ŝajnis al ŝi la fakto, ke ŝi estas portata tra la aero alte super la maro [2]; rakontoj […] konformaj al la faktoj [3]; mi devas turni vian atenton al unu malgranda fakto [4]; la fakto de la morto [5]; la plej gravaj faktoj (eventoj) de la regado de Ramzes XII [6]; ni dume konstatas tiun fakton, […] ke la ekzistado mem de lingvo internacia estas tute ebla ^EE ; rigardu la faktojn, kiuj sur ĉiu paŝo sin trovas antaŭ via nazo ^EE ; okazis faktoj, kiuj maltrankviligis por iom da tempo la mondon esperantistan [7]; fakto, laŭ la komuna dirmaniero, estas fakto, kaj oni ne povas simple ĝin malatenti [8].

Reale, vere okazinta aŭ okazanta: estus tre malsaĝe […] de la komitato, se ĝi pro la problema estontaĵo rifuzus la faktan kaj en ĉiuj rilatoj finitan kaj elprovitan nunaĵon ^EE ; la diskriminacio estis ne formala […] sed fakta [9].

Se konsideri tion, kio okazis aŭ okazos; se paroli pli precize, pli ĝuste; por nenion kaŝi: li volis veni, sed, fakte, ne povis; en Bulonjo-sur-Maro fakte komenciĝas en pli granda mezuro la reciproka kompreniĝado kaj fratiĝado de la diverspopolaj membroj de la homaro [10]; estas tro longa historio, sed fakte tiel estis ^Fab3 ; lingvo arta fakte de longe jam ekzistas ^EE ; la decido de la kongreso restos simple malviva litero kaj fakte neniam atingos efektiviĝon ^EE ; fakte, multaj el tiuj mallarĝaj stratoj ne estas tre puraj [11]; mi perdis la forton pensi antaŭ multe da tempo: kiam mi estis juna, fakte [12].

Rim.: Sekvata de dupunkto, tiu adverbo signifas la saman kiel „jen la pruvo, konfirmo, pravigo“.

ĉar, efektive, konfirme, nome, pruve