^*ĵet/i ^PV

(tr)

1.

Rapide formovi ion tra la aero en alian lokon: ĵeti […] ringon sur la straton ^FK ; la pordokurteno estis ĵetita flanken, kaj la komercegisto eniris ^FK ; ŝi […] ĵetis sin de la ŝipo en la maron ^FK ; tra kaŝita krado […] ŝi ĵetis al mi karteton [1]; li ĵetis al la mastrino la monon sur la tablon [2]; la patro donacis al mi kolektujon, kaj li mem ĵetis en ĝin la unuan moneron ^DL ; venenon vi ĵetis en la vinon [3]; ĵeti bastonon en la radon (malhelpi ion) ^PrV ; ĵeti perlojn antaŭ la porkojn (vane malŝpari) ^PrV ; ĵeti polvon en la okulojn (por erarigi, trompi) ^PrV .

2.

Rapide direkti parton de sia korpo al iu direkto: ŝi […] ĵetis la brakojn ĉirkaŭ lian kolon ^FK ; ŝi ĵetis siajn brakojn posten kaj antaŭen, ĝis ŝi nevidebliĝis ^FK .

3.

Rapide direkti ian agon, efikon al io: oni enkondukis nin, por ĵeti sur nin kalumnion [4]; la edzino de lia sinjoro ĵetis siajn rigardojn sur Jozefon [5]; ĵetinte la lastan rigardon, plenan de muta malespero […] li kun kaŝita turmentiĝo deiris en sian kajuton ^FK ; mi volis elturni min per rapidece trovita preteksto, ĵeti ĉion sur mian edzon ^Marta ; ŝi facile cedis […] kaj sian edzon ĵetis en pereon ^Ifigenio ; vi kuraĝis ĵeti en mian vizaĝon, ke mi estas senkora koketulino ^FK ; el milo vi naŭcent-naŭdek-naŭ ĵetis en mizeron [6]; kiam la insekto flugis antaŭ la elektra lumo, ĝi ĵetis ombron ^FK ; per mano facila […] li ĵetis sur la paperon tiun faskon da linioj, el kiu aperis […] simpla ĉarmo kaj kvieta harmonio ^Marta .

4.

Malmilde, vivege puŝi: li eĉ ĵetis vin malsupren de la ŝtuparo [7]; oni ĵetis min en malliberejon [8]; Abraham ĵetis sin vizaĝaltere [9]; li ĵetis sin sur la kolon de sia frato […] kaj ploris [10]; li paliĝis kaj ĵetis sin antaŭ ŝi sur la genuojn ^FK ; ŝi falis sur la sofon, ĵetis sin en unu angulon kaj kaŝis la kapon en la […] kusenoj ^FK ; kvinope ili sin ĵetis sur min, sed mi venkis ĉiujn kvin [11]; mi ĵetis min antaŭen kun la malespero de l' frenezo, mi forkuris en la profundon ^FdO ; sin ĵeti al la spegulo [12]; la juna vidvino enkuris […] kaj forte ĵetfermis post si la pordeton ^Marta .

5.

Rilatigi la fontan aron kun la cela aro per funkcio ktp: la funkcio `n to 2n` ĵetas la aron de ĉiuj entjeroj en sin mem; la funkcio `n to 2+n` ĵetas la aron de ĉiuj entjeroj sur sin mem.

Rim.: Atentu la uzon de la prepozicioj: la funkcio `f:AtoB` ĵetas `A` sur `B`, se `f(A)=B` (tial la termino surĵeto); ĝi ĵetas `A` en `B`, se `f(A) sub B`.

1.

La ago ĵeti: per unu ŝtono oni du ĵetojn ne faras ^PrV ; la ĵeto (loto) estas farita ^PrV .

2.

[13]bildigo.

Rim.: Tiu formo nature sekvas el la legmaniero „`f` ĵetas `x` al `y`“. Krome ĝi ebligas krei skemisman serion surĵeto, disĵeto, dissurĵeto (por kiuj la naturismaj sinonimoj estas formitaj per la vortero „-jekcio“).

Fortege ĵeti: sur la maroj vi estis ĵetegata en la profundon de la akvo [14]; per siaj tutaj fortoj li ĵetegis la seĝon sur la plankon [15]; gutoj da akvo ŝprucadis supren ĝis la verdaj branĉoj […] la skribisto ekpensis pri la milionoj da nevideblaj bestetoj, kiuj en ĉiu guto estis ĵetegataj en tian altecon [16]; la feino faris signon kaj […] li ĵetegis sin post ŝi [17]. ŝiri³

Esti ĵetata; sin lasi fali: Moseo kaj Aaron ĵetiĝis vizaĝaltere antaŭ la tuta anaro [18]; ili ĵetiĝu en […] abismon [19]; torente ĵetiĝis malsupren la akvo [20]; ondo da sango ĵetiĝis en ŝian kapon ^Marta ; ŝi murmuretis, ĵetiĝis sur la plankon kaj kuŝiĝis senmova, kun vizaĝo kaŝita en la kuseno ^Marta .

Sin malmilde kaj ripete movi, turni: la kompatinda malsana infano […] ĵetiĝadis sur sia malmola litaĵo ^Marta . konvulsio, klonika spasmo

(tr)

Faligi, forpuŝi: ne estos lasita ĉi tie ŝtono sur ŝtono, kiu ne estos deĵetita [21]; li estis deĵetita el sia reĝa trono kaj senigita je sia gloro [22]; (figure) Herhor malbonigis al li la tutan planon, poste deĵetis la tutan kulpon sur lin kaj senigis lin je la komando [23]; la ĉevalo […] post kelkaj saltoj deĵetis sian rajdanton en foson [24]; avela branĉeto ekbatis lin kaj deĵetis lian ĉapelon [25]; la feino deĵetis sian radiantan veston [26]; ŝi […] volis deĵeti la ruĝajn ŝuojn, sed ili sidis fortike [27]; (figure) tiun ĉi pezegon mi devas deĵeti de mia animo, antaŭ ol ĝi ĝin enpremos en la inferon [28].

(tr)

Ĵeti disen: la fajron disĵetu malproksimen [29]; mi vidis ĉiujn Izraelidojn disĵetitaj sur la montoj, kiel ŝafoj, kiuj ne havas paŝtanton [30]; la sanktajn […] statuojn li disbatis, dispecetigis, kaj disĵetis [31]; mi disŝiris la leteron kaj disĵetis ĝiajn pecetojn en ĉiujn angulojn ^FK ; la plenluno leviĝis, baldaŭ ĝi komencis disĵetadi (vd radii) brilon kaj lumon [32]; (figure) la vortoj nove kreataj estos nur malofte disĵetitaj (vd distri²) inter la multo da vortoj jam konataj ^DL ; la membroj estas disĵetitaj en urboj […] de la Unuigitaj Ŝtatoj, Kanadujo, Meksikujo ^FK ; progresadi malgraŭ la disĵetita laboro de malsamaj personoj en malsamaj lokoj ^DL ; malgraŭ la disĵeteco de l' laboro […] ni vidos, ke nia komuna celo estas alvenita ^DL ; nezorgeca mano, kiu videble kutimis disĵetadi (malŝpari, disipi) grandajn sumojn ^Marta . dissemi

[33] Ĵeto² atribuanta malsamajn (t.e. disajn) bildojn al malsamaj (t.e. disaj) elementoj de la fonta aro.

Rim. 1: Ĵeton² kiu povas diversajn argumentojn ĵeti en unu saman bildon (kunigi tiujn argumentojn), oni povas nomi „kunĵeto“.

Rim. 2: Vd ĉe enjekcio klarigon, kial tiu termino estas misgvida.

(pri ĵeto²) Havanta la ecojn de disĵeto: homomorfio inter vektoraj spacoj estas disĵeta se kaj nur se ĝia kerno reduktiĝas al {0}. enjekcia

bijekcia.

[34]

bijekcio.

(tr)

Subite ĵeti: sur teron ekĵetis li sian sceptron ^FK ; la pordokurteno ekĵetiĝis flanken, kaj sur la sojlo de la pordo sin montris alta, gracia virina figuro ^FK .

(tr)

Ĵeti eligante: mi elĵetis ĉiujn domobjektojn […] for el la ĉambro [35]; ili elĵetis lin ekster la urbon [36]; elĵetu la koleron el via koro kaj eĉ ne plendu [37]; ŝlimo […] elĵetita el la vojaj fosoj [38]; kion la maro tie elĵetis [39]? fiŝkaptistoj elĵetas sian reton tie [40]; [ili] ankron elĵetis kaj ligis al bordo ŝnuregojn ^FK ; vi ne devas elĵeti (malŝpari) tri spesmilojn por la edziniĝa krono de via filino [41]! multaj […] estas kontraŭ la artikolo kaj plene aprobos vian elĵetadon de [ĝi] [42]; elĵetante el la lingvo vortojn, kies elĵetindeco ne estas ankoraŭ por ni tute certa [43]; el kanto oni vortojn ne elĵetas ^PrV ; por vi ĉio estas bagateloj! subite vi elĵetas ian vorton nek al teksto nek al preteksto [44]; nigraj, fajrelĵetaj okuloj [45]. elsputi, elvomi, elkraĉi, ŝprucigi.

Senutila senvaloraĵo: pajlo, cindro kaj ĉiaspecaj forĵetaĵoj [46]; diversaj forĵetaĵoj: trunketoj de brasiko, balaaĵo, ankaŭ musko kaj rubo [47]; [la] elĵetaĵoj sur la stratoj konstante multiĝas [48]; forĵetaĵon tenu tiuj, kiuj produktis ĝin [49]; (figure) vi friponoj, […] elĵetaĵo de la homaro, infera kovitaĵo [50]. balaaĵo, defalaĵo, elkraĉaĵo, fajlaĵo, feĉo, malŝatindaĵo, rekremento, rubo, vomaĵo

Marĝenulo, mizerulo, kiun la ordinara socio elĵetas: li mortis ie senbrue, kovrita de tuko el blanka neĝa blovaĵo... […] kuniĝinte kun samaĝaj sociaj elĵetuloj... ^Marta . unu fojon en la jaro oni devas permesi festadon eĉ al tiuj elĵetuloj [51].

(evitinde) disĵeto, enjekcio

Rim.: Ĉar surĵeto, samkiel surjekcio, estas „ĵeto sur la tutan celan aron“, tial la normala lingva logiko postulas, ke enĵeto estu „ĵeto en la celan aron“ (t.e. tia „ĵeto“, kiu ne estas „surĵeto“). Tamen iuj matematikistoj, meĥanike paŭsante la malracian terminon internacian injection, uzis la vorton „enĵeto“ por la signifo disĵeto, la signifo kiu neniel sekvas el „en“ + „ĵeto“. Tio estas ne nur malracia, tio estas misgvida kaj nepre evitinda.

(evitinde) [52]disĵeta, enjekcia

(tr)

Ĵeti por forigi: [pro] kolero de Moseo […] forĵetis el siaj manoj la tabelojn kaj disrompis ilin [53]; ĉu vi volas tuj forĵeti ĉiun sinĝenadon kaj iri kun mi al la diablo [54]? li forĵetas la liuton kaj forkuras [55]; vi, forĵetinte ĉian alian laboron, vin okupos sole je tiu ĉi afero, laborante sen ripozo ^DL ; publikigonte mian unuan libron pri Esperanto, decidis forĵeti la tro grandan vortaron [56]; liaj densaj nigraj ondaj haroj kun intenca nezorgeco estis forĵetitaj posten kaj bone ombris la agrablan palecon de la bela maldika vizaĝo ^FK ; Forĵetu la malĝojon, ĉar per dubo / Akcelas ni danĝeron ^Ifigenio ; ne havante, oni petas, ― ricevinte, forĵetas ^PrV . formeti, forlasi, rezigni

Io, kion oni forĵetas; rubo: malvastaj stratoj, kie kuŝis tutaj amasoj, da pajlo, cindro kaj ĉiaspecaj forĵetaĵoj [57]; barelo de balaaĵoj, en kiu kuŝis diversaj forĵetaĵoj: trunketoj de brasiko, balaaĵo, ankaŭ musko kaj rubo, kiuj defalis de la tegmento [58]; (figure) ni fariĝas kiel la balaaĵo […], forĵetaĵo [59].

Kiun oni prefere forĵetu, ĉar ĝi estas senvalora, ne utila...: posteno en kolĥozo estus neniel forĵetinda [60]; forĵetinda armea materialo, kiun Sovetio afable lasis je la dispono de Germanio, kiam la soldatoj estis urĝe veturigataj hejmen [61]. ekstempa, kaduka¹, superflua

[62]

surjekcia.

Ĵeti sur: li surĵetis la ursan felon sur sian dorson [63]; ŝi surĵetis la tukon sur la kapon kaj direktis sin al la pordo ^Marta ; (figure) surĵetante sur Lin ĉian vian zorgon [64]; entreprenoj […] malebligas la uzadon [de superfluaj manĝaĵoj] per surĵeto de hiperklorita akvo, ĉar donacado povus malpliigi la vendojn [65]. surmeti

[66]

surjekcio.

Longo egala al la distanco al kiu homo kapablas ĵeti ŝtonon: li iris for de ili proksimume ŝtonĵeton, kaj li genuis, kaj preĝis [67]; ili proksimiĝis al la forkurantoj je unu ŝtonĵeto [68].

Aparato, kiu dense ĵetas akvon trans ia distanco: fajrobrigadistoj proksimiĝis al la kamiono por funkciigi akvoĵetilon [69]; ĉar oni ne disponis pri profesia akvoĵetilo, oni uzis normalan fajroestingan veturilon de la viena fajrobrigado [70]. akvokanono

Aparato por ĵeti malproksimen ŝtonojn: ne forpelos ĝin sago, ŝtonoj el ŝtonĵetilo fariĝas pajleroj antaŭ ĝi. [71]; la arkistojn akompanis ŝtonĵetilistoj, portantaj sakojn kun ŝtonoj [72]; tutan tagon oni uzis ŝtonĵetilojn, aŭ arkpafis al ŝildoj [73]; David de Michel Angelo svingadis sian ŝtonĵetilon [74]. katapulto^1.b