^*radi/o

1.

Rektlinia mallarĝa lumstrio: hela radio de la suno [1]; la unua radio de la suno [2]; sur la herbo malantaŭ la dikaj trunkoj brilis la oraj strioj de la sunaj radioj ^IK ; [la] tonoj melankolie kunfandiĝadis kun la lunaj radioj, penetrantaj tra la fenestro ^Marta ; li eksentis subite kvazaŭ radion de fulmo [3]; veni sub la radiojn de la lampo [4]; (figure) popoloj iros al via lumo, kaj reĝoj al la brilo de viaj radioj [5]; (figure) leviĝos suno de justeco, kaj sanigo estos en ĝiaj radioj [6]. kisi.

2.

Ĉiu aparta elsendaĵo el energifonto: radio de varmo, ultraviola lumo; la rapideco de la radio de lumo [7]; rentgen-, alfa-, beta- kaj gama-~oj; en fiziko, rentgeno (simbolo R) estas mezurunuo por joniga radiado (kiel ikso-radioj kaj gamaj radioj) [8]; radio-aparato [9]; radioamatoro [10]; mi eĉ ne kuraĝis ŝalti la radioricevilon [11]; poŝtelefonoj […] estas malsanigaj pro la radioj uzataj por tiu ĉi moderna kaj populara komunikilo [12].

3.

Radiofonio: helpokrio (per radio) [13]; radiostacio; varsovia solenaĵo, kiun oni povis spekti en la televido kaj aŭskulti en la radio [14]; Pola Radio persatelite elsendas esperantlingvajn programojn [15]; radioprogramoj [16].

4.

(figure) Io, kio iras de iu centra punkto, discelante kiel branĉoj de ventumilo: aksoj kaj aksingoj kaj radradioj kaj radrondoj [17]; en la mezo de la granda salono batis alta fontano, ĝiaj radioj sin levadis ĝis la vitra kupolo de la plafono [18]; el la deklivo fluetis fontoj en formo de dikaj radioj de akvo [19]; ŝtofo kun radioj, blankaj kaj rozokoloraj ^Marta ; [lekanto] kun siaj brilante blankaj folietoj, sidantaj kiel radioj ĉirkaŭ la interna flava suno [20]; la harpunon oni enpuŝis al la rosmaro en la bruston tiel, ke radio da varma sango elŝprucis trans la glacion kiel fontano [21].

5.

(figure) Ĝojbrila aspekto: super la vizaĝo de la patrino kuris radio da feliĉo ^FK ; nenia radio de amo, boneco, malsevereco ^BdV ; radio da espero; radiluma estonto.

6.

(arkaismo) [22] Radiuso: armeo estas nenie en almenaŭ trimejla radio (en cirklo kun trimejla radio) [23]; la rigardo ĉirkaŭprenis en kelkmejla radio preskaŭ la tutan provincon [24]; sur la sfero ĉiela havanta I kiel centron, C sek D kiel radion, ni konsideru […] ^FK .

7.

^MatVort duonrekto.

1.

(x)
Eligi kaj dissendi radiojn de lumo aŭ varmo: la suno radiis oblikve; en la varmaj landoj la suno radias (radie dissendas) alian varmegon ol ĉe ni [25]; milionoj da steloj eklumis, milionoj da diamantaj lampoj radiis [26]; radianta blua stelo [27]; (figure) lernejo estas fajrejo disradianta la spiritan vivon; lumo, kiu povus priradii la problemon [28]; kvin pladoj preparitaj el fungoj havantaj 600 Bq da cezio-137 radias sur homa korpo preskaŭ samforte kiel unu aviadilflugo tra Atlantiko [29]; tiaj ĉi skaniloj retroradias fotonojn [30].

2.

(ntr)
Disiri de iu punkto discelante kvazaŭ radioj de rado: pavoj kun etenditaj radiantaj vostoj [31]; el tiuj ŝtonaj muroj disradias tutmondaj konfliktoj [32]; preskaŭ ĉiuj fervojaj kaj ŝoseaj komunikiloj elradias el Dublino [33]; (figure) ĉio liapluma elradias simpation [34]; ili elradias originalecon, modestan noblecon, daŭremon, estetikan kaj materian valoron, foje eĉ humuron [35].

3.

(figure) Ĝoje aŭ pompe brili: ŝiaj okuloj radiis [36]; radianta rideto ^BdV ; radianta de feliĉo [37]; lia vizaĝo radiis pro ĝojo; el lia persono radias majesteco; kolorriĉa, radianta altaro [38]; okuloj, radiantaj per la lasta brilo de la vivo ^Marta ; la milkolora beleco de la floroj radias en la ĝardenoj; li lumradiis de ĝojo [39].

Elsendado de lumo, de energio: elmetita al intensa suna radiado [40]; ultraviola radiado [41]; elektromagneta radiado, do jen survojas fotonoj [42]; denaskaj genetikaj difektoj, rezulte de radiado [43]; altenergiaj kosmaj radioj kaj alia joniganta radiado [44]; de radioaktiveco estas tri ĉefaj specoj: alfa-radiado, beta-radiado kaj gama-radiado [45]; beta-radiado konsistas el rapidflugaj elektronoj [46]; alfa-radiado konsistas el rapidflugaj atomkernoj de heliumo [47]; tutkorpaj skaniloj, funkciantaj per rentgena radiado [48].