^*kun

I.

^*kun

serĉi 'kun'

[kun.0]

Prepozicio signifanta akompanon, kaj montranta:

1.

[kun.0.kie]

La personon aŭ aferon, kiu estas en sama loko kiel iu aŭ io: esti, resti, vivi, renkontiĝi, manĝi kun iu; la reĝo mem venis […] kun siaj […] korteganoj [1]; kun kiu vi festas, tia vi estas ^PrV ; mi prenas kun mi mian kamaradon [2]; vi kuntrenis kun vi en tiun mondon ian pekon [3]; Marta renkontiĝis […] kun tio, kun kio renkontiĝas milionoj da homoj ^Marta .

2.

[kun.0.kiam]

La personon, kies ago fariĝis en sama momento kiel alia (t.e. samtempe kiel): ili apartenu al vi sola, sed ne al aliaj kun vi [4]; li deiris kun mi sed alvenis post mi; la mortiginto mortis kun sia viktimo.

Rim.: En tiu senco oni uzas prefere kune kun: la kuraĝo kreskas kune kun la danĝero [5].

3.

[kun.0.kunage]

La personon, kiu konkuras al sama celo kiel iu aŭ partoprenas al komuna ago, aŭ la objekton, kiu similas alian per ia karaktero (t.e. samcele kiel): [ili] komencis diskuti kun li [6]; paroli kun li pace [7]; komunikiĝi kun la popolo [8]; ŝi volis ludi kun ili [9]; ekbatali kun li [10]; ili amikiĝis kun […] la grizulo [11]; li volas […] interkonsenti kun la ministroj, ke […] [12]; mi povas repaciĝi kun la ofenditaj [13]; li ne volas edziĝi kun mi [14]; ili havis juĝan aferon kun mi [15]; mi do petas vin, dividi kun mi iom da via sperto [16]; dividi kun mi la ŝarĝon de l' povo [17]; Mi estas kun vi, por vin helpi kaj savi, diras la Eternulo [18]; lin kompari kun la nuna reĝo ^Hamlet ; mi komprenas interrilati kun homoj [19]; macaj kukoj miksitaj kun oleo [20]; la iom laca koloro de lia vizaĝo […] kontrastis kun la juneco de lia tuta figuro ^Marta ; ŝia kvieta karaktero […] estis ligita kun tiom da konstanteco kaj freŝeco ^BdV .

4.

[kun.0.karakterizo]

Konstantan detalon aŭ karakteron, kiun oni provizore konsideras aparte de la tuto: betuloj kun arĝenta ŝelo ^IK ; belaj fiŝoj kun arĝentaj kaj oraj skvamoj [21]; ŝi vidis ĝin tre klare kun ĉiuj detaloj ^IK ; cervo kun bonaj lumboj [22]; atlaso kun riĉa garnituro da kremkoloraj puntoj ^FK ; kun sia karaktero la sincera, […] li ne esploros certe la rapirojn ^Hamlet ; ĉiu sezono kun sia bono ^PrV .

5.

[kun.0.cirkonstanco]

Cirkonstancan detalon, kiu karakterizas agon aŭ aganton: li forturnis sin kaj foriris kun kolero [23]; sian buŝon ŝi malfermas kun saĝo [24]; ŝi desaltis kun bruo de sia dormoloko [25]; sidis Marta kun okuloj fiksitaj sur desegnaĵo ^Marta ; ŝi […] kisis lin kun senhonta vizaĝo [26]; la samtempuloj renkontas ilin […] kun ia neklarigebla malamikeco ^EE ; liaj servantoj staris kun disŝiritaj vestoj [27]; li foriras kun longa nazo ^PrV ; (= elrevigita); kun (ĉe) la lastaj vortoj Mario eliris el la salono ^Marta ; kun la tempo la formo nova iom post iom elpuŝos la formon malnovan [28]; la nombro da adeptoj de tiu ĉi lingvo kreskadus kun ĉiu horo ^FK .

Rim.: AnstataÅ­ kun⁵ oni povas uzi akuzativon: pendigi kanajlon la kapon malsupren [29]. Tamen, en duopaj esprimoj (jaro post jaro, punkto post punkto, vizaĝo kontraÅ­ vizaĝo, okulo pro okulo, ŝultro ĉe ŝultro) oni foje uzas nominativon sen prepozicio: Marta renkontiĝis, vizaĝo kontraÅ­ vizaĝo, kun [ĝi] ^Marta .

6.

[kun.0.pri]

(evitinde) Personon aŭ objekton, kiun koncernas la ago (= pri, kontraŭ, al): kiel vi estas unu kun (kontraŭ) la dua ^Hamlet ? se […] io okazos kun (al) ni ^Marta ...; tiel estis kun (pri) ĉiu utila ideo, tiel estis kun (pri) ĉiu utila elpenso ^EE ; liaj infanoj faris kun li, kiel li ordonis [30]; vidante, ke li havas kontraŭ si du voĉojn, [li] devis cedi kun (pri) sia postulo pri (al, je) plendo [31]; kun (pri) la donacoj de Feniciano oni devas esti tre singarda [32]; ŝi rekomendis al la infano esti singarda kun (pri) la fajro ^Marta ; esti humila kun (kontraŭ) malriĉuloj [33]; ŝi hezitis kun (pri) la finado de la demando ^Marta ; de nun kun via virga afableco (= vian afablecon) avaru pli ^Hamlet ; kun konfido (= konfidi) neniam rapidu ^PrV .

Rim. 1: Tiu uzo de kun⁶ estas efektiva germanismo, kaj pli bone estas uzi pli precizajn prepoziciojn, kiel ni faris interkrampe.

Rim. 2: Oni trovas ankaŭ kelkfoje la prepozicion kun uzata por montri rimedon aŭ ilon (= per). Tiun uzon oni devas plej severe eviti, ĉar ĝi estas nepre malaprobinda francismo kaj germanismo: mi ne indulgos lin pro tio, ke li persekutis kun glavo sian fraton [34]; enkuris knabineto […] tiranta kun si longan puncan laĉon, kun (per) kiu ŝi antaŭ momento faris gimnastikajn ekzercojn ^Marta ; la konsternita ambasadoro […] ne sciis, kion fari kun sia persono [35].

1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La novaj vestoj de la reĝo
2. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
3. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvara
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 5:17
5. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
6. La Nova Testamento, Marko 8:11
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 37:4
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XVI
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
10. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
11. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino kaj Rozulino
12. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXV
13. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvina
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 25:7
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 31:13
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXIII
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVII
18. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 15:20
19. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
20. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 29:2
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 30:31
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 5:12
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 31:26
25. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
26. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 7:13
27. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Samuel 13:31
28. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, AntaÅ­parolo
29. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
30. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 50:12
31. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XV
32. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XVI
33. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 16:19
34. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Amos 1:11
35. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XI

afrikanse:

met

albane:

me

amhare:

ጋር

angle:

with

arabe:

مع

armene:

Õ°Õ¥Õ¿

azerbajĝane:

ilə

beloruse:

з

bengale:

সঙ্গে

birme:

နှင့်

bosne:

s

bulgare:

с

ĉeĥe:

s, se (7. pád)

ĉine:

一起 [yīqǐ], 与 [yǔ], 與 [yǔ], 偕 [xié], 偕 [jiē], 可带有 [kědàiyǒu], 可帶有 [kědàiyǒu]

dane:

med

estone:

koos

eÅ­ske:

honekin

filipine:

may

france:

avec

galege:

con

germane:

mit

guĝarate:

સાથે

haitie:

ak

haÅ­se:

tare da

hinde:

साथ

hispane:

con

hungare:

-val, -vel

igbe:

ọrụ

irlande:

le

islande:

með

itale:

con

japane:

とともに

jave:

karo

jide:

מיט

jorube:

pẹlu

kanare:

ಜೊತೆ

kartvele:

ერთად

katalune:

amb

kazaĥe:

бірге

kimre:

gyda

kirgize:

менен

kmere:

ជាមួយនឹង

koree:

와

korsike:

cù

kose:

kunye

kroate:

s

kurde:

bi

latine:

cum

latve:

ar

laÅ­e:

ກັບ

litove:

su

makedone:

со

malagase:

amin’ny

malaje:

dengan

malajalame:

കൂടെ

malte:

ma

maorie:

ki

marate:

सह

monge:

nrog

mongole:

нь

nederlande:

met

nepale:

संग

njanĝe:

ndi

okcidentfrise:

sy

okcitane:

amb, ambe

panĝabe:

ਦੇ ਨਾਲ

paŝtue:

سره

pole:

z (wraz)

portugale:

1. com (em companhia de), em companhia de

ruande:

hamwe na

rumane:

cu

ruse:

с

samoe:

i

sinde:

سان

sinhale:

සමග

skotgaele:

le

slovake:

s, so

slovene:

s

somale:

la

ŝone:

ne

sote:

le

sunde:

jeung

svahile:

kwa

svede:

med

taĝike:

аз

taje:

ด้วย

tamile:

உடன்

tatare:

белән

telugue:

తో

tibete:

མཉམ་དུ་

ukraine:

еякі

urdue:

کے ساتھ

uzbeke:

bilan

vjetname:

với

zulue:

nge

II.

Vortero havanta la sencojn de kun ¹, kun ², kun ³:

^*kune

serĉi 'kune'

[kun.0e]

[kun.0e.adverbo]

Adverbo signifanta „samloke, samtempe, samcele kiel“: vi ne devas puŝi ĉiuj kune ^FK ; vojaĝadi kune [36]; kune labori ^DL ; [li] aĉetis al si grandan faskon da angiloj kaj buĉitan porkideton, kaj ĉion kune en korbo li starigis malantaŭe [37]; ĉiutaga kuneestado ^BdV ; patro kaj patrino kune estas nomataj gepatroj [38]; ili parolis kune, ‐ jes, pri kio ili en efektiveco parolis [39]? al ĉiuj kune ni esprimas koran dankon [40]; ni bataladu kune tenataj per unu bela espero [41]! -op

36. La Nova Testamento, II. Korintanoj 8:19
37. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ib kaj malgranda kristino
38. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 36
39. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
40. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaÅ­ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aÅ­gusto 1905
41. L. L. Zamenhof: Al la Fratoj

afrikanse:

saam

albane:

së bashku

amhare:

አንድ ላየ

angle:

together

arabe:

معا

armene:

Õ´Õ«Õ¡Õ½Õ«Õ¶

azerbajĝane:

birlikdə

beloruse:

разам

bengale:

একসঙ্গে

birme:

အတူတူ

bosne:

zajedno

ĉeĥe:

celkem, dohromady, společně, spolu, vcelku

ĉine:

一同 [yītóng], 一起 [yīqǐ], 一道 [yīdào], 共同 [gòngtóng], 联袂 [liánmèi], 聯袂 [liánmèi]

dane:

sammen

estone:

kokku

eÅ­ske:

elkarrekin

filipine:

magkasama

france:

ensemble (adv.)

galege:

xuntos

germane:

zusammen

guĝarate:

એક સાથે

haitie:

ansanm

haÅ­se:

tare

hinde:

एक साथ

hispane:

en común, conjuntamente (adv.)

hungare:

együtt

igbe:

ọnụ

irlande:

le chéile

islande:

saman

itale:

assieme

japane:

一緒に [いっしょに]

jave:

bebarengan

jide:

צוזאַמען

jorube:

papo

kanare:

ಒಟ್ಟಿಗೆ

kartvele:

ერთად

kazaĥe:

бірге

kimre:

gyda’i gilydd

kirgize:

бирге

kmere:

រួមគ្នា

koree:

함께

korsike:

nsemmula

kose:

kunye

kroate:

zajedno

kurde:

bihevra

latine:

simul

latve:

kopā

laÅ­e:

ຮ່ວມກັນ

litove:

kartu

makedone:

заедно

malagase:

miara

malaje:

bersama-sama

malajalame:

ഒന്നിച്ച്

malte:

flimkien

maorie:

tahi

marate:

एकत्र

monge:

ua ke

mongole:

хамтдаа

nederlande:

samen

nepale:

सँगै

njanĝe:

pamodzi

okcidentfrise:

mei-inoar

panĝabe:

ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ

paŝtue:

په ګډه

pole:

pospołu, razem, wraz, wspólnie, zarazem

ruande:

hamwe

rumane:

împreună

ruse:

вместе

samoe:

faʻatasi

sinde:

گڏ

sinhale:

එකට

skotgaele:

còmhla

slovake:

spoločne

slovene:

skupaj

somale:

wada

ŝone:

pamwe chete

sote:

hammoho

sunde:

bareng

svahile:

pamoja

svede:

tillsammans

taĝike:

ҳамроҳ

taje:

เข้าด้วยกัน

tamile:

ஒன்றாக

tatare:

бергә

telugue:

కలిసి

tibete:

མཉམ་དུ་

ukraine:

разом

urdue:

ایک ساتھ مل کر

uzbeke:

birga

vjetname:

cùng

zulue:

ndawonye

kune kun

serĉi 'kune kun'

[kun.0e0]

(prepoziciaĵo)

[kun.0e0.KOMUNE]

Kun, precize je la sama loko, tempo, celo: li eniris kune kun siaj disĉiploj [42]; kun Emilo ni estis kune dum tutaj ok tagoj, kaj kiam ni poste revojaĝis […], li nin akompanis [43]; oni povas ankaŭ preni la tutan vorton, t. e. la radikon kune kun ĝia gramatika finiĝo [44]; la Fundamento devas resti severe netuŝebla eĉ kune kun siaj eraroj [45]; oni devas havi certan praktikan konsideradon, kiun oni kompreneble ne akiras kune kun la ĉiutaga manĝo [46]; la junulo […] kuraĝe batalis kune kun ni kontraŭ niaj malamikoj [47].

42. La Nova Testamento, Johano 18:1
43. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Peco da perlovico
44. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 27
45. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, AntaÅ­parolo
46. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
47. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39

angle:

together with

beloruse:

разам з

ĉeĥe:

s, se (7. pád)

ĉine:

一道 [yīdào], 輔以 [fǔyǐ], 辅以 [fǔyǐ]

france:

en même temps que (avec), en compagnie de

germane:

zusammen mit

hispane:

en unión de, en compañía de

hungare:

-val együtt, -vel együtt

itale:

assieme a

japane:

～といっしょに

latine:

una cum

nederlande:

samen met

pole:

razem z

rumane:

împreună cu

ruse:

вместе с

slovake:

s, so

svede:

tillsammans med

kuna

serĉi 'kuna'

[kun.0a]

[kun.0a.KOMUNE]

Kune rilata; komuna; havanta saman lokon aŭ celon: kuna sufero, kuna ĝojo ^VivZam ; mia duonpatrino jam de la unuaj tagoj de nia kuna loĝado komencis min malami ^FK .

beloruse:

сумесны, супольны

ĉeĥe:

společný

ĉine:

車鎖 [chēsuǒ], 车锁 [chēsuǒ]

france:

commun (qui va avec)

germane:

beisammen, zusammen

hispane:

adjunto

hungare:

együttes, közös

itale:

comune (di o tra due o più), unito (in relazione con), congiunto (in relazione con)

japane:

いっしょの, 同じ [おなじ]

pole:

wspólny

rumane:

comun

ruse:

совместный

slovake:

spoločný

ukraine:

спільний

kunaĵo

serĉi 'kunaĵo'

[kun.0ajxo]

1.

[kun.0ajxo.KOMUNE]

Aro da kunigitaj objektoj: EU ne estas ŝtato, sed ia speco de „konfederacio”, nome kunaĵo de ŝtatoj, kiuj interkonsentis pri komunaj agadoj en difinitaj kampoj [48]. aro, fasko, garbo, tutaĵo.

2.

[kun.0ajxo.aro]

[49] (de du aroj `bb E` kaj `bb F`) Aro, kies elementoj apartenas al `bb E` aŭ al `bb F`: la kunaĵon de `bb E` kaj `bb F` oni signas per `bb E uu bb F` (legu: e aŭ fo, aŭ: e kun fo); la kunaĵo de aro el subaroj (la kunaĵo de ĉiuj subaroj en la aro).

Rim.: Vd rimarkon sub komunaĵo.

48. Monato, Marko Naoki Lins: EÅ­ropo ekzemplo de bono kaj malbono, 2004
49. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §240

angle:

2. union (of sets)

beloruse:

аб’яднаньне, набор, злучэньне, сума

ĉine:

1. æ‹¼æŽ¥ [pÄ«njiē], 形成之物或机构 [xíngchéngzhÄ«wùhuòjÄ«gòu], 形成之物或機構 [xíngchéngzhÄ«wùhuòjÄ«gòu], 瓜葛 [guāgé] 2. çµ±ä¸€ [tǒngyÄ«], 统一 [tǒngyÄ«], ä½µ [bìng], 并 [bìng]

france:

2. union (d'ensembles)

germane:

1. Gebilde, Gefüge, Verbindung, Vereinigung 2. Vereinigungsmenge

hispane:

1. paquete, conjunto 2. unión (de conjuntos)

hungare:

1. köteg, csomó, együttes (tárgyaké) 2. unó (halmazé)

itale:

complesso (sost.)

japane:

寄せ集め [よせあつめ], 組み合わせ [くみあわせ]

nederlande:

2. unie

pole:

1. unia, wspólny związek, część wspólna 2. suma (zbiorów), połączenie (zbiorów)

rumane:

relație comună

ruse:

объединение 2. Ð¾Ð±ÑŠÐµÐ´Ð¸Ð½ÐµÐ½Ð¸Ðµ (множеств)

ukraine:

з’єднання, набір

kuneco

serĉi 'kuneco'

[kun.0eco]

[kun.0eco.KOMUNE]

Stato de du aŭ pluraj personoj aŭ objektoj, kiuj estas kune: mi petegas vin […] per la kuneco de nia juneco ^Hamlet ; la graco de la Sinjoro Jesuo Kristo kaj la amo de Dio kaj la kuneco de la Sankta Spirito estu kun vi ĉiuj [50].

50. La Nova Testamento, II. Korintanoj 13:14

angle:

togetherness, company (companionship)

beloruse:

супольнасьць, спалучанасьць

ĉeĥe:

družba, pospolitost, společenství

ĉine:

两立 [liǎnglì], 兩立 [liǎnglì], 共处 [gòngchǔ], 共處 [gòngchǔ]

france:

coexistence

germane:

Zusammensein, Beisammensein

hispane:

convivencia

hungare:

közösség, együttesség, együttlét

itale:

concomitanza, comunanza

japane:

関係 [かんけい], 結びつき [むすびつき]

pole:

wspólnota

rumane:

comunitate

ruse:

совместность, близость

slovake:

družba, pospolitosť, spoločenstvo

ukraine:

спільність

kunigi

serĉi 'kunigi'

[kun.0igi]

(tr)

[kun.0igi.KOMUNE]

Fari, ke pluraj personoj aŭ objektoj estu kune: kunigi amikojn, la du ekstremaĵojn de ŝnuro, la brovojn; kunigi utilon kun agrablo; li kunigis siajn piedojn sur la lito, kaj mortis [51]; li kunigis kvin tapiŝojn unu kun la alia [52]; oni devas kunigi unu fakton kun alia, por veni al konkludo [53]; Mi kunigos ilin kiel ŝafojn en ŝafejo [54]; li […] ŝutkunigis […] la tutan monon en formo de granda amasaĵo [55]; lingvo tutmonda devas esti pretigata per la kunigita laboro de la tuta civilizita mondo ^DL . cementi, kunligi, unuigi

51. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 49:33
52. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 36:10
53. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 7:27
54. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Miĥa 2:12
55. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Malgranda Niko kaj granda Niko

angle:

assemble, join together, put together, bring together

beloruse:

аб’ядноўваць, задзіночваць, злучаць, спалучаць

ĉeĥe:

dát dohromady, sdružit, sloučit, spojit, stmelit

ĉine:

凑 [còu], 湊 [còu], 凑合 [còuhe], 湊合 [còuhe], 心怀感激 [xīnhuáigǎnjī], 心懷感激 [xīnhuáigǎnjī], 联系着 [liánxìzhuó], 聯繫著 [liánxìzhuó], 攒 [cuán], 攢 [cuán], 召集 [zhàojí], 彙總 [huìzǒng], 汇总 [huìzǒng]

france:

rapprocher, réunir, unir

germane:

verbinden, vereinigen, vereinen, zusammentun, zusammenfügen

hispane:

reunir, unir, juntar, empalmar, enganchar

hungare:

összesít, összehoz, egyesít

itale:

unire, riunire, congiungere, accoppiare, agglomerare

japane:

いっしょにする, まとめる, 集める [あつめる], 結びつける [むすびつける]

nederlande:

samenvoegen

pole:

łączyć, przymocowywać, przytwierdzać, zespolić, zetknąć

rumane:

uni, alătura

ruse:

объединить, совместить

slovake:

pospájať, spojiť, zlúčiť

svede:

sammanföra, förena

tibete:

ཁ་དཀྲིས་

ukraine:

з’єднувати, поєднувати, сполучати, збирати докупи

kunigaĵo

serĉi 'kunigaĵo'

[kun.0igajxo]

[kun.0igajxo.aro]

^KompLeks kunaĵo ²

angle:

union (of sets)

beloruse:

аб’яднаньне (мностваў)

ĉine:

統一 [tǒngyī], 统一 [tǒngyī], 併 [bìng], 并 [bìng]

germane:

Vereinigungsmenge

hungare:

unió (halmazé)

ruse:

объединение (множеств)

ukraine:

сполучення

kuniĝi

serĉi 'kuniĝi'

[kun.0igxi]

(ntr)

[kun.0igxi.KOMUNE]

Esti kunigita kun; ekesti kun: ĉiuvespere ili kuniĝis en mia ĉambro; kun kiu vi kuniĝas, tia vi fariĝas ^PrV ; du ĉenetojn […] kuniĝantaj per siaj finoj [56]; dum la edzo vivas, ŝi kuniĝas kun alia viro [57]; malbonaj kuniĝoj malbonigas bonajn morojn. [58]; ĉiuj bonaj aferoj kuniĝas triope [59]; ŝipetoj, kuniĝintaj kiel aro da anseroj, diskuradis en ĉiujn direktojn [60]; lia malsato kuniĝis kun la bonegeco de la manĝaĵoj en mirindan guston [61]; la sonoj de harpoj kuniĝis kun la kriegoj de la ebriaj festenantoj [62]; astrologoj ektimigis la popolojn per antaŭdiro, ke baldaŭ fariĝos kuniĝo de ĉiuj planedoj ^FK ; vi trovos en li la kuniĝon de ĉiuj talentoj ^Hamlet .

56. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 28:14
57. La Nova Testamento, Romanoj 7:3
58. La Nova Testamento, I. Korintanoj 15:33
59. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo, la orazeno kaj bastono el sako
60. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XI
61. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro IX
62. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XIV

angle:

come together, join, gather, assemble

beloruse:

аб’ядноўвацца, задзіночвацца, злучацца, спалучацца

ĉine:

聚拢 [jùlǒng], 聚攏 [jùlǒng], 抱成一团 [bàochéngyītuán], 抱成一團 [bàochéngyītuán]

france:

s'unir

germane:

zusammenkommen

hispane:

reunirse, unirse

hungare:

összejön, társul, egyesül

itale:

riunirsi, radunarsi, accoppiarsi, conglomerarsi

japane:

いっしょになる, まとまる, 集まる [あつまる], 結びつく [むすびつく]

nederlande:

samenkomen

pole:

pojednać się

rumane:

reconciliate fi

ruse:

объединиться

ukraine:

з’єднуватися, збиратися докупи/разом

kunulo

serĉi 'kunulo'

[kun.0ulo]

[kun.0ulo.KOMUNE]

Homo, kiu ordinare estas kun alia: Adam diris: la edzino, kiun Vi donis al mi kiel kunulinon, ŝi donis al mi de la arbo, kaj mi manĝis [63]; tiu […] ne faras malbonon al sia kunulo, kaj ne ĵetas malhonoron sur sian proksimulon [64]; liberigite, ili venis al siaj kunuloj kaj rakontis ĉion [65]; vi do rigardas min kiel kunulon, akceptu lin tiel same, kiel min mem [66]; se vi ekamos min kaj mi fariĝos via amiko kaj ludkunulo, […] mi malleviĝos ĝis la fundo kaj alportos la globon [67]; la lignaĵisto kaj liaj kunuloj amuziĝis ĝis malfrua nokto [68]; mi estas kunulo kaj plej intima amiko de la princo ^IK ; bonaj kalkuloj, bonaj kunuloj ^PrV . asociano, kamarado, kolego, societano, vivkunulo

63. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 3:12
64. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 15:2-3
65. La Nova Testamento, La agoj 4:23
66. La Nova Testamento, Filemon 1:17
67. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Reĝo rano aŭ fera Henriko
68. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo, la orazeno kaj bastono el sako

angle:

buddy, companion, comrade, partner

beloruse:

кампаньён, таварыш, напарнік

ĉeĥe:

druh, společník

ĉine:

伙伴 [huǒbàn], 伴侣 [bànlǔ:], 伴侶 [bànlǔ:], 侣 [lǔ:], 侶 [lǔ:], 同伴 [tóngbàn], 伴 [bàn], 同袍 [tóngpáo]

france:

compagne, compagnon

germane:

Gefährte, Kumpel, Partner

hispane:

compañero, camarada, colega

hungare:

társ

itale:

compagno

japane:

仲間 [なかま], 連れ [づれ], 同伴者 [どうはんしゃ], 相方 [あいかた], 相棒 [あいぼう], パートナー [ぱーとなー]

nederlande:

metgezel

pole:

kompan, konkubent, kum

rumane:

însoțitor, coabitant, prieten bun

ruse:

товарищ, приятель

slovake:

partner, spoločník

tibete:

རོགས་པ་

ukraine:

приятель, товариш, напарник

kunularo

serĉi 'kunularo'

[kun.0ularo]

[kun.0ularo.KOMUNE]

Grupo de kunestantoj, kunirantoj: iuj el nia kunularo iris al la tombo, kaj trovis tiel, kiel diris la virinoj, sed lin ili ne vidis [69]; „Interese, ege interese“, Karal murmuris, eble pli al si ol al la tuta kunularo [70].

69. La Nova Testamento, Luko 24:24
70. C. Piron: Ĉu li venis trakosme?, 1980

angle:

company (companions)

beloruse:

аб’яднаньне, садружнасьць, суполка, кампанія, таварыства

ĉeĥe:

společníci

ĉine:

伙 [huǒ], 夥 [huǒ], 一群人 [yīqúnrén], 組 [zǔ], 组 [zǔ]

france:

compagnie (groupe de personnes), groupe (de personnes)

germane:

Gemeinschaft, Gruppe

hispane:

compañía (grupo de personas), grupo (de personas)

japane:

仲間 [なかま], 一同 [いちどう]

pole:

drużyna (zastęp towarzyszy)

rumane:

companie (nu ca institutie !)

slovake:

spoločníci

kunuleco

serĉi 'kunuleco'

[kun.0uleco]

[kun.0uleco.KOMUNE]

Stato de tiuj, kiuj ofte, volonte kunestas: ili persistis en la instruo de la apostoloj kaj en la kunuleco, en la dispecigo de pano kaj en preĝoj [71]; fidela estas Dio, per kiu vi estas alvokitaj en la kunulecon de Lia Filo Jesuo Kristo [72]; ni havas kunulecon unu kun la alia [73]; li partoprenis la sportojn de la infanoj kun […] plenkora kunuleco [74].

71. La Nova Testamento, La agoj 2:42
72. La Nova Testamento, I. Korintanoj 1:9
73. La Nova Testamento, I. Johano 1:7
74. E. R. Burroughs, trad. K. R. C. Sturmer: Princino de Marso, 1938

angle:

companionship, comradeship, fellowship

beloruse:

аб’яднанасьць, напарніцтва, таварыства

ĉine:

情义 [qíngyì], 情義 [qíngyì], 友誼 [yǒuyì], 友谊 [yǒuyì], 亲爱精诚 [qīnàijīngchéng], 親愛精誠 [qīnàijīngchéng]

france:

camaraderie

germane:

Gemeinschaft

hispane:

camaradería

pole:

pojednawczość

ĉi-kuna

serĉi 'ĉi-kuna'

[kun.cxi0a]

1.

[kun.cxi0a.kuna]

Kun tiu ĉi: mi tuj prezentas vin al nia ĉi-kuna amiko [75].

2.

[kun.cxi0a.POSX]

Kun la nunaĵo, kune enpakita, kunsendata: per la ĉi-kuna bilo vi ricevos de mia banko dudek kvin luidorojn [76]. kunsendaĵo

75. Monato, Eriko Navaro: Flugiloj de libereco, 2013
76. C. de Laclos, trad. J.-L. Tortel: Danĝeraj rilatoj, [2011]

angle:

included, herein

beloruse:

уключаны (у нешта), далучаны, даданы

ĉine:

附上 [fùshàng], 其內 [qínèi], 其内 [qínèi]

france:

ci-joint

germane:

2. anbei

hispane:

adjunto, incluido

rekunigi

serĉi 'rekunigi'

[kun.re0igi]

(tr)

[kun.re0igi.KOMUNE]

Rekonduki al sama loko, de kiu okazis disiro: la intendanto […] rekunigis ilin kaŝe kaj reorganizis ilian bandon [77].

77. Chun-Chan Yeh, trad. W. Auld: Montara Vilaĝo, 1984

angle:

rejoin, reassemble, bring back together

beloruse:

аб’яднаць зноў, сабраць зноў

ĉine:

团聚 [tuánjù], 團聚 [tuánjù]

france:

rassembler

germane:

wieder vereinen

sekskuniĝi

serĉi 'sekskuniĝi'

[kun.seks0igxi]

(ntr)

[kun.seks0igxi.AMOR]

Havi seksan rilaton: se ies edzino forflankiĝos kaj […] iu viro kuŝos kun ŝi sekskuniĝe, kaj tio estos kaŝita antaŭ ŝia edzo, […] tiam la edzo alkonduku sian edzinon al la pastro [78]; dum lia unua universitata jaro ŝi rifuzis sekskuniĝi kun li kaj li neniam poste sukcesis [79]. amori, fiki, koiti, kopulacii

78. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 5:13
79. Monato, Vilĉjo Simcock: Kiom varmega estas la infero?, 2005

angle:

have sex

beloruse:

займацца сэксам

ĉine:

性愛 [xìngài], 性爱 [xìngài], 作愛 [zuòài], 作爱 [zuòài], 做愛 [zuòài], 做爱 [zuòài], 姤 [gòu], 媾合 [gòuhé], 交媾 [jiāogòu]

france:

s'accoupler, faire l'amour, baiser (faire l'amour), coïter, copuler, coucher (coïter)

germane:

Geschlechtsverkehr miteinander haben, miteinander Sex haben, es miteinander treiben

hispane:

aparearse, hacer el amor, copular

itale:

accoppiarsi (sessualente), fare l'amore, copulare, coprire (di animali)

japane:

交尾する [こうびする], 性交する [せいこうする]

kekĉie:

aatinank

pole:

spółkować

ruse:

совокупляться

sekskuniĝo, seksa kuniĝo

serĉi 'sekskuniĝo'

serĉi 'seksa kuniĝo'

[kun.seks0igxo]

[kun.seks0igxo.AMOR]

Ago sekskuniĝi: kiom da sekskuniĝoj [tage] plenumas tiu bovo [80]? amoro, fiko, koito, kopulacio

80. L. Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, 1970

angle:

sex

beloruse:

сэкс, полавы акт

ĉine:

性愛 [xìngài], 性爱 [xìngài], 性交 [xìngjiāo], 性关系 [xìngguānxi], 性關係 [xìngguānxi]

france:

accouplement, accoppiamento (sessuale), copula (sessuale), amour (charnel), baise (faire l'amour), coït, copulation, relation sexuelle

germane:

sexuelle Vereinigung

hispane:

apareamiento, el sexo, el coito

japane:

交接 [こうせつ], 交尾 [こうび]

pole:

stosunek (seksualny)

ruse:

совокупления

ŝnurkunulo ^ItEsp

serĉi 'ŝnurkunulo'

[kun.sxnur0ulo]

[kun.sxnur0ulo.SPO]

Ulo kiu estas kunligita al aliaj per sekurŝnuro dum montogrimpado.

germane:

Seilkamarad

itale:

compagno di cordata

vivkunulo

serĉi 'vivkunulo'

[kun.viv0ulo]

[kun.viv0ulo.MOR]

Homo kun kiu oni dividas la ĉiutagan vivon, inkluzive de la seksa vivo, same kiel faras edzo aŭ edzino: ŝi konvinkiĝis, ke nur mi estas ŝia sola konvena vivkunulo [81]; laŭ freŝa statistiko, 55 % de la edzoj kaj 45 % de la edzinoj trompis almenaŭ unufoje sian vivkunulon [82]. amanto, amoranto, konkubino, koramiko

81. Sándor Szathmári: Satiraj rakontoj, Tria preĝo de Pygmalion
82. Monato, Roberto Pigro: Ami, estimi kaj kokri, 2011

angle:

living partner, life partner

beloruse:

сужыцель, партнэр (у жыцьці)

ĉeĥe:

družka ve společné domácnosti

france:

compagnon (personne avec qui on vit), compagne (personne avec qui on vit), concubin, concubine, conjoint (personne avec qui on vit), conjointe (personne avec qui on vit), copain (personne avec qui on vit), copine (personne avec qui on vit)

germane:

Lebensgefährte

hispane:

compañero (persona con la que vive), compañera (persona con la que vive), cónyuge, novio, novia

itale:

covivente

japane:

配偶者 [はいぐうしゃ], パートナー [ぱーとなー]

pole:

partner życiowy

portugale:

companheiro, companheira

rumane:

partener de viață

ruse:

спутник жизни

slovake:

družka

vivkunulino

serĉi 'vivkunulino'

[kun.viv0ulino]

[kun.viv0ulino.MOR]

Inseksa vivkunulo: ĉefa inter la helpantoj estis lia „vivkunulino”, Olga Fierz, kiu egale energie kaj sindone dediĉis sin al la projekto [83]; li sincere amegis sian vivkunulinon [kaj] por nenio en la mondo li volus ĉagreni ŝin [84].

83. Monato, Donald Broadribb: Prisilentita heroo, 2006
84. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 17

angle:

female living partner, female life partner

beloruse:

сужыцелька, партнэрка (у жыцьці)

ĉeĥe:

družka ve společné domácnosti

france:

compagne (personne avec qui on vit), concubine, conjointe (personne avec qui on vit), copine (personne avec qui on vit)

germane:

Lebensgefährtin

hispane:

compañera (persona con la que vive), cónyuge, novia

itale:

covivente

pole:

partnerka życiowa

portugale:

companheira

rumane:

partener de viață

ruse:

спутник жизни

slovake:

družka

III.

Prefikso havanta la sencojn de kun ¹, kun ², kun ³, kaj montranta:

1.

Samlokecon: kunveni (veni kun aliaj); kunsidi (sidi kun aliaj); kunpreni (preni kun si); kunporti (porti kun si); kunpuŝi (puŝi unu alian); kunligi (ligi ion kun alia); kunmeti (meti ion kun alia); kunsufiksa vorto, kunfolia arbo, kunŝtona vojo.

2.

Samtempecon: kundisĉiplo (kiu lernas samtempe), kunokazi.

3.

Samcelecon: kunmiliti, kunbatali, kunverki, kunlabori.

angle:

 co (prefix), con (prefix)

beloruse:

 ÑÑƒ-, з-

hungare:

 Ã¶ssze-, -társ, együtt- ~puŝi: meglökik egymást.

ruse:

 Ñ-, со- ~puŝi: столкнуть (что-то с чем-то). ~disĉiplo: соученик.