^*sid/i

(ntr)

1.

(iu) Resti ie, metinte la postaĵon de la korpo sur io: li sidas apud la tablo [1]; sidi ĉe la pordo de sia domo [2]; sidi sur la trono [3]; birdo sidas sur branĉo [4]; forte sidas, kiu Dion fidas ^PrV ; tri kontraŭsidantaj sinjoroj ^FK ; juĝisto kun disŝovitaj brakoj, sidfleksiĝinte preskaŭ ĝis la planko (vd riverenci) [5]; [li] sidis turkside sur la gimnastikmatracoj [6]; sidbankuvo [7]. sidvango

2.

(iu) Resti sur seĝo por konsiliĝi, diskuti aŭ juĝi: la parlamento sidis dum la tuta nokto; mi ne sidas kun homoj malveremaj [8].

3.

(iu) Resti senmova, senaga: sidi kiel muso sub balailo ^PrV ; Dion fidu, sed senfare ne sidu ^PrV ; ŝi sidadis super la libro en la daŭro de tutaj horoj ^Marta ; (figure) la vortoj flugas, sed la pensoj sidas ^Hamlet . kovi, kuŝi, sieĝi, stari

4.

(io)(figure) Restadi, estadi: en la kandelingo sidis brulanta kandelo [9]; vi rimarkos tri pordojn […], la ŝlosilo sidas en ili [10]; la avarulo staris, forgesinte la ŝlosilon de sia monkesto, kaj la ŝlosilo, kiel li bone sciis, sidis en tiu kesto [11]; ordinare malgranda ĉapeto sidis ie sur ŝia kapo ^BdV ; la verda stelo, kiu sidas sur nia brusto [12]; en ŝerco kaj ludo ofte sidas aludo ^PrV ; sidas efektive tute eksterordinara forto en tia malgranda besteto [13]; se en kor' io sidas, vizaĝo perfidas ^PrV ; kiel solece sidas la urbo [14]! malsaĝeco forte sidas en la koro de la knabo [15].

5.

(io)(figure) Konveni, akordiĝi laŭ la vidpunkto de la ekstera beleco: la vestoj bonege sidas [16].

Iu, kiu sidas: la sidantoj ĉe la pordego [17]; li sidanto sur la trono [18]; sidanto ĉe manĝo [19].

Loko, kie sidas iu aŭ io: la veturigisto desaltis de sia sidejo, stariĝis, kuntiris per la mano la longajn kondukŝnurojn, kaj per voĉo raŭka de teruro li kriis al la ĉevaloj, ke ili haltu ^Marta ; portreto pendigita ĉe muro de l' sidejo ^VivZam ; mia popolo loĝos en loĝejo paca kaj en sidejoj sendanĝeraj kaj en ripozejoj senzorgaj [20]; la UN-sidejo en Novjorko [21]; la ĉefsidejo de NATO en Bruselo [22]; limigita fizika spaco en kunsidejoj [23]. sidloko

Igi iun sidi 1: sidigu vin […], sinjoro [24]. ĉar sidigi sin mem li ne volas, se li ne povas esti sidigata, submovu seĝon sub liajn piedojn, kaj li kontraŭvole sidiĝos ^DL ; Moseo prenis sian edzinon kaj siajn filojn kaj sidigis ilin sur azeno [25]; sidigu lin sur la trono [26]; sidigi lin kun eminentuloj [27].

Eksidi: sidiĝu, sinjoro [29]. ŝi iris kaj sidiĝis kontraŭe [30]; Rebeka kaj ŝiaj servistinoj kaj sidiĝis sur la kameloj [31]; Moseo sidiĝis por juĝi la popolon, kaj la popolo staris antaŭ Moseo de la mateno ĝis la vespero [32]; oni kunesidiĝis por trinki nigran kafon ĝis ĉirkaŭ la kvina horo ^FK ; li kontraŭvole sidiĝos ^DL ; falinte de l' supro de l' arbo, li sidiĝis sur la malsupran branĉon ^DL .

Rim.: Z konsilas, ke anstataŭ „sidiĝu“ estus pli bone diri „sidigu vin“ aŭ „eksidu“, tamen ĉar la formo „sidiĝu“ jam de tre longe estas uzata preskaŭ de ĉiuj Esperantistoj, tial ĝi fariĝis jam „esperantismo“ kaj nomi ĝin eraro oni jam ne povas [33]; ^LR kaj ke post „sidiĝi“ ni povas egale bone uzi la akuzativon kaj la nominativon, depende de tio, ĉu ni volas esprimi movon aŭ komencon de nova stato [34].

Ĉia meblo aŭ aĵo uzata por sursido: ŝi falis sur la plej apudan sidilon [35]; mi senatente lasis [mian poŝtelefonon] sur mia sidilo kaj vizitis la necesejon [36].

Komenci sidi, sidiĝi: ŝi en sia griza kitelo eksidis en la kuirejo sur la cindro [37]; la tajloro eksidis sur branĉo [38]; li eksidis en la ombro [39]; ili eksidis ĉe la tablo, oni fermis kaj riglis la pordon [40].

Partopreni en komuna diskutado aŭ konsiliĝo: multaj impostistoj kaj pekuloj kunsidis kun Jesuo kaj liaj disĉiploj [41]; estroj de la Laborista Partio kaj la Alianco kunsidis tuj post la elektoj kaj ene de unu semajno interkonsentis pri divido de ministraj taskoj [42].

Iom daŭra diskutado aŭ konsiliĝo inter sidantaj personoj: la kunsido estis longa; kunsido de plejaĝuloj [44]; kunsido kun la ministroj [45]; kunsido de blasfemantoj [46]; ne rapidu kun fido antaŭ longa kunesido ^PrV ; hodiaŭ estas kunsido en la redakcio ^Marta ; malferma kunsido ^VivZam ; la 45a jarkunsido de la Brazila Societo por la Progresigo de la Scienco [47]; la tria pintkunsido de ŝtatestroj [48]. kunveno

Abrupte, peze, falante sidiĝi: ŝi falsidiĝis sur la seĝon kontraŭ Poirot [49].

(figure) Ŝatanta restadi hejme ĉe varma forno, timante la raŭkan eksteran mondon: sekiĝintaj fornosidistoj, kiuj jam ne povis trovi la pordon [50]; (figure) federisma krucmilito kontraŭ la „fornosida“ kaj „enmemiĝinta“ Francio [51].

Fikshejma: la migraj triboj havis pli multe da bonŝanco sed la loksidaj malaperis [52]; tradicia okupo de Burjatoj — agrokulturo kaj brutbredado loksida aŭ duonnomada [53].

Sidanta kiel sur ĉevalo kun kruroj pendantaj je la flankoj: jen alvenas en galop' rajdoside […] ĉarma knabo [54].