*kovi
(tr)
- 1.
- Flegi ovojn havigante al ili taŭgajn varmon kaj aliajn kondiĉojn kaj tiel ebligante la maturiĝon de la embrio: perdriko kovas ovojn, kiujn ĝi ne naskis [1]; tie nestos saltanta serpento kaj metos ovojn kaj kovos [2]; mi hodiaŭ sidigis kovi du kokinojn, kaj […] baldaŭ ni havos kokidetojn [3]; birdino kovas sur ovoj […] meze de la dentgrinciga vintro [4].
- 2.
- (figure) Plej zorge gardi kaj flegi: la patrino kovas sian filon. dorloti
- 3.
- (figure) Kaŝe konservi ion, por ke ĝi aperu poste; kaŝe prepari; zorge flegi kaŝitan senton: tiujn faktojn kovis Kristoforo por trovi similan solvon por si mem [5]; hodiaŭ, finfine, io okazos, perceptinte tiun antaŭsenton, ŝi kovis kaj flegis ĝin en sia animo, zorgante, ke ĝi ŝin ne forlasu [6]; li ankoraŭ kovos danĝeregajn planojn [7]; en sia plej intima interno Kant kovis senliman admiron por la prototipo de siaj anglaj kolegoj de Scotland Yard [8]. agiti2.b, akuŝi2, konsideri2
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 17:11
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 34:15
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IX
4. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Albert Viksten
5. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Sia propra mastro
6. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, 19
7. Monato, Douglas Draper: Freneza, ne; celkonscia, jes., 2012
8. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 9a
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 34:15
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IX
4. trad. Ferenc Szilágyi: Vespera ruĝo anoncas ventegon, Albert Viksten
5. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Sia propra mastro
6. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, 19
7. Monato, Douglas Draper: Freneza, ne; celkonscia, jes., 2012
8. Deck Dorval: Urd Hadda murdita!, p. 9a
- angle:
- 1. brood, hatch, incubate, sit (p.p. ovoj) 2. watch over 3. brood over, hatch up
- ĉeĥe:
- chovat, uchovávat (tajně)
- ĉine:
- 1. 菢 [bào], 酝 [yùn], 抱窝 [bàowō], 孵育 [fūyù], 孵蛋 [fūdàn]
- france:
- 1. couver (un œuf), incuber (un œuf) 2. couver (choyer), choyer 3. couver (un sentiment ou un dessein), entretenir (un sentiment caché), mûrir (un dessein), nourrir (un sentiment caché)
- germane:
- 1. bebrüten, ausbrüten 2. bemuttern, glucken 3. aushecken, ausbrüten
- hispane:
- incubar
- hungare:
- 1. kotlik, (ki)költ 2. anyáskodik 3. táplál, melenget
- japane:
- 抱いている [いだいている], 大事に保護する [だいじにほごする], ひそかにたくらむ
- pole:
- 1. wysiadywać (jajka), siedzieć na jajkach 2. piastować, chować
- portugale:
- 3. chocar
- ruse:
- 1. высиживать (птенцов) 2. лелеять 3. лелеять, вынашивать
- slovake:
- sedieť na vajciach
- svede:
- 1. ruva (på)
kovado
- Ago kovi: en la tempo de kovado [9].
9.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa
reĝo
- angle:
- hatching, incubating, setting, brooding
- ĉeĥe:
- hnízdění
- ĉine:
- 孵 [fū]
- france:
- couvaison
- hungare:
- költés
- japane:
- 抱卵 [ほうらん], 孵化 [ふか]
- pole:
- wysiadywanie, inkubacja
- slovake:
- hniezdenie
kovejo
- 1.
- Loko, kie birdo kovas ovojn: mi vidis, kiel [la rokoj] fariĝas kovejo de birdoj [10]. nesto.
- 2.
- (figure) Loko kie estas flegataj kaj edukataj agantoj por iu afero: la lernejo […] tre sukcesis kiel modelo de moderna lernejo kaj ankaŭ kiel kovejo de novaj esperantistoj kaj fonto de kultura verkado [11]; pri la reĝa korto de la franca urbo Lyon, kie oni sufokis ribelon de prakristanismaj valdanoj, li skribis (...): „jen kovejo por mortbatontoj […]“ [12].
- 3.
- (figure) Naskejo, loko kie io estiĝas kaj de kie ĝi disvastiĝas, centro, plej aktiva punkto: sub unu arbusta kaŝejo estiĝas kovejo de konspiro [13]; kovejo de epidemio PIV2 ; kovejo de milito. fokuso3
10.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Turgardisto Ole
11. H. Bakker: Panteono, 2011
12. B. Traven, trad. H.-G. Kaiser: La Mortula ŝipo, Noto en ĉap. 43a
13. Monato, Angela Tellier: Laŭproverbaj fabeloj, 2004
11. H. Bakker: Panteono, 2011
12. B. Traven, trad. H.-G. Kaiser: La Mortula ŝipo, Noto en ĉap. 43a
13. Monato, Angela Tellier: Laŭproverbaj fabeloj, 2004
- angle:
- 1. nest, nest box (se farita de homo), nesting place 2. breeding ground, hotbed, incubator 3. birth place, hotbed ~ejo de milito: seat of war.
- ĉeĥe:
- líheň, ptačí hnízdo
- ĉine:
- 1. 温床 [wēnchuáng], 滋生地 [zīshēngde], 产卵处 [chǎnluǎnchù], 繁殖地 [fánzhíde], 孵卵所 [fūluǎnsuǒ] 3. 温床 [wēnchuáng], 策源地 [cèyuándì]
- france:
- 1. couvoir (lieu pour la couvaison), nid 3. nid (centre), cœur, foyer ~ejo de milito: foyer de guerre.
- germane:
- 1. Brutplatz, Brutstätte 2. Brutstätte 3. Herd 3. Quelle, Brutstätte ~ejo de milito: Kriegsherd.
- hungare:
- költőhely, fészek (átv. is)
- itale:
- 3. focolaio
- japane:
- 孵化場 [ふかじょう], 巣 [す]
- pole:
- 1. gniazdo, inkubator 2. gniazdo, inkubator, matecznik 3. źródło, ognisko
- ruse:
- 1. гнездо 2. питомник 3. очаг, рассадник ~ejo de epidemio: очаг эпидемии. ~ejo de milito: очаг войны.
- slovake:
- liaheň, vtáčie hniezdo
- svede:
- 1. rede
kovilo
PIV1
- Aparato provizanta konstantan temperaturon, taŭgan por kovi ovojn, por kreskigi histojn kaj simplajn organismojn, aŭ por flegi frunaskitojn; inkubatoro: mia dua filino naskiĝis tro frue kaj la kuracistoj donis al ŝi neniun ŝancon, ni telefonis plurloke: nenie estis kovilo [14].
14.
Zofia BANET-FORNALOWA/pg: Kiam orkestro fariĝas orkesto, Monato, 2000/05, p. 12
- angle:
- incubator
- ĉeĥe:
- inkubátor, umělá líheň
- ĉine:
- 孵化器 [fūhuàqì], 孵化场 [fūhuàchǎng]
- france:
- incubateur, couveuse
- germane:
- Brutkasten, Inkubator
- hispane:
- incubadora
- hungare:
- inkubátor, keltetőgép
- japane:
- 孵化器 [ふかき], 孵卵器 [ふらんき]
- pole:
- inkubator
- ruse:
- инкубатор
- slovake:
- inkubátor, umelá liaheň
elkovi
(tr)
- 1.
- Elovigi, elŝeligi idojn post sufiĉa kovado: la maljuna korta kokino […] kvin fojojn elkovis kokidojn [15]; tie kuŝis anasino sur sia nesto, por elkovi siajn idojn [16].
- 2.
- (figure) Ekaperigi, naski: [ili] kredeble, elkovas novajn planojn [17]; la libereco elkovas kolosojn kaj ekstremaĵojn [18]; la momenta krizo elkovis ideon [19]; la pensado elkovis nenion, sed mi ne povis haltigi ĝin [20]; pluraj germanlingvanoj elkovis plene malĝustan interpretadon de la esperanta esprimo [21]. akuŝi.
15.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malbela anasido
17. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro XX
18. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
19. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 4. Konstante Frapante.
20. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 29. Sorto Flatas, Sorto Batas.
21. Pejno Simono: Plansprache und Phraseologie, Monato, 2000/06, p. 33
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malbela anasido
17. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro XX
18. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
19. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 4. Konstante Frapante.
20. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 29. Sorto Flatas, Sorto Batas.
21. Pejno Simono: Plansprache und Phraseologie, Monato, 2000/06, p. 33
- angle:
- 1. hatch out 2. give birth to, give rise to
- ĉeĥe:
- vypiplat (dítě), vysedět (mláďata)
- ĉine:
- 孵育 [fūyù], 菢 [bào], 酝 [yùn]
- france:
- faire éclore, accoucher (d'une idée)
- germane:
- ausbrüten 2. gebären
- hungare:
- 1. kikölt 2. szül (kitervel), kifőz
- japane:
- 孵化させる [ふかさせる]
- pole:
- 1. wykluwać
- ruse:
- 1. высидеть (птенцов) 2. произвести на свет
- slovake:
- vyliahnuť, vysedieť, zrodiť
elkovaĵo, kovitaro
- Idaro; idoj, kiujn oni (vere) elkovis aŭ (figure) naskis : zorgu unue pri viaj propraj idaĉoj kaj ne okupu vin pri la elkovaĵo de aliaj [22]! en kampo da matura greno troviĝis kovitaro de alaŭdidoj [23].
22.
Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la
Torento-trilogio, unua
parto
23. Esopo, Wikisource
23. Esopo, Wikisource
- france:
- couvée
- germane:
- Gelege
- hungare:
- fészekalja
- japane:
- 一腹のひな [ひとはらのひな]
elkoviĝi
(ntr)
- Eloviĝi post koviteco: unu rigardo sufiĉis por montri, ke preskaŭ ĉiuj ovoj elkoviĝis [24]; la fenikso laŭdire vere elkoviĝis nun en la supra Egipto [25].
24.
E. R. Burroughs, trad. K. R. C. Sturmer:
Princino de Marso, 1938
25. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro I
25. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro I
- angle:
- to hatch
- ĉine:
- 孵 [fū]
- france:
- éclore (sortir de l'œuf)
- germane:
- schlüpfen
- japane:
- 孵化する [ふかする]
- pole:
- wykluwać się