*akuŝi [1]
(x)
- 1.
-
Elpuŝi idon el la utero:
virino, kiam ŝi akuŝas, havas malĝojon, […] sed kiam ŝi naskis la
infaneton, ŝi jam ne memoras sian doloregon
[2];
Klotildo akuŝis, ŝi naskis du ĝemelojn
[3];
katino […] akuŝis tri katidojn
[4].
naskiaborti,
generi2Rim.: „Akuŝi“ akcentas la penan, doloran procezon, dum „naski“ akcentas ĝian rezulton (vd la biblian citaĵon).
- 2.
- (figure) Malfacile produkti verkon: li akuŝis antaŭ nelonge dikan tezon; Nero sciis trovi taŭgajn esprimojn eble tial, ke li mem en doloro akuŝas ĉiun verson [5]. elkovi
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro,
akuŝ'
2. La Nova Testamento, S. Johano 16:21
3. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro dekdua
4. La Ondo de Esperanto, 2000, No 6 (68)
5. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro 40a
2. La Nova Testamento, S. Johano 16:21
3. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro dekdua
4. La Ondo de Esperanto, 2000, No 6 (68)
5. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro 40a
- angle:
- labour 1. be in labor, be in labour
- beloruse:
- 1. нараджаць, спараджаць 2. нараджаць, спараджаць
- bretone:
- 1. gwilioudiñ (v.g.)
- ĉine:
- 1. 使生小牛 [shǐshēngxiǎoniú], 使生小羊 [shǐshēngxiǎoyáng] 2. 创新 [chuàngxīn], 創新 [chuàngxīn]
- france:
- 1. accoucher (d'un enfant), mettre au monde 2. accoucher (d'une idée), pondre (une idée)
- germane:
- zur Welt bringen 1. niederkommen, entbinden, kreißen, gebären 2. hervorbringen, sich abringen
- hebree:
- ללדת
- hispane:
- dar a luz 1. parir
- ide:
- 1. akushar
- itale:
- partorire
- japane:
- 出産する [しゅっさんする], 分娩する [ぶんべんする]
- nederlande:
- 1. bevallen 2. ter wereld brengen
- perse:
- 1. زاییدن، وضعحمل کردن
- pole:
- 1. rodzić, powijać, zlęgać
- portugale:
- 1. parir, dar à luz, ter filho
- ruse:
- рожать
- slovake:
- 1. porodiť
- ukraine:
- народжувати
akuŝo
- Ago, procezo akuŝi: venis la tagoj por ŝia akuŝo [6]; vi iris helpi ian amikinon en akuŝo [7]; ŝi plendas la dolorojn de akuŝo [8]; la akuŝo certe ne estos facila, ĉar la infano estas malbone lokita [9]; provokita akuŝo [10].
6.
La Nova Testamento, S. Luko 2:6
7. Molière, trad. D-ro L. L. Zamenhof: Georgo Dandin, Akto tria
8. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro 40a
9. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, Por paro amanta ĉiu loketo sufiĉas
10. Medicina vortareto franca-esperanta
7. Molière, trad. D-ro L. L. Zamenhof: Georgo Dandin, Akto tria
8. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro 40a
9. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, Por paro amanta ĉiu loketo sufiĉas
10. Medicina vortareto franca-esperanta
- angle:
- labor (childbirth), labour (childbirth), delivery (childbirth)
- beloruse:
- нараджэньне
- france:
- accouchement
- germane:
- Entbindung, Niederkunft
- hispane:
- parto
- ide:
- akusho
- japane:
- 出産 [しゅっさん], 分娩 [ぶんべん]
- nederlande:
- bevalling, bevallen (zn.)
- pole:
- poród
akuŝejo
- Kuracejo aranĝita kaj ekipita por akuŝoj: konstrui fidindajn ŝirmejojn, tendojn por ĉiu familio, hospitalojn kaj akuŝejojn [11].
11.
F. Monshet Nhy Wa Dana:
Grandaj Malbonoj, Malgrandaj Rimedoj, verkoj.com, [vidita en 2024]
- france:
- maternité
- pole:
- oddział położniczy szpitala, porodówka
akuŝigi
(tr)
- Helpi la akuŝon: kiam vi akuŝigos la Hebreinojn, rigardu la kuŝejon, se estas filo, mortigu lin [12]; kamparano venigis novan kuraciston, por akuŝigi sian edzinon [13]; mi akuŝigis multe da ŝafinoj, sed mi memoras nur tiun [14].
12.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 1:16
13. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, Dissaltos la obstinaj baroj
14. Monato, Christian Declerck: Atestas viktimo de honorkrimo, 2005
13. Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, Dissaltos la obstinaj baroj
14. Monato, Christian Declerck: Atestas viktimo de honorkrimo, 2005
- angle:
- induce labor
- beloruse:
- прымаць роды, бабіць
- bretone:
- gwilioudiñ (v.k.)
- france:
- accoucher (une femme)
- germane:
- Geburtshilfe leisten, Hebammendienste leisten
- hebree:
- ליילד
- hispane:
- asistir, ayudar a una partera
- japane:
- 出産させる [しゅっさんさせる]
- nederlande:
- verlossen (bij de bevalling helpen, bij de bevalling helpen
- perse:
- زایاندن
- pole:
- pomagać przy połogu, babić
- portugale:
- partejar
- ruse:
- принимать роды
akuŝilo
- angle:
- forceps
- beloruse:
- акушэрскія абцугі, акушэрскія шчыпцы
- bretone:
- kregeier (gwilioudiñ)
- france:
- forceps
- germane:
- Geburtszange
- hispane:
- fórceps
- itale:
- forcipe
- nederlande:
- verlostang, forceps
- perse:
- فرسپس
- pole:
- forceps, kleszcze położnicze
- ruse:
- акушерские щипцы
akuŝisto, akuŝigisto
- Homo, kies profesio estas zorgi la akuŝojn: la akuŝigisto subite eniras la kuirejon kaj diras: – nur per ĉizilo kaj martelo mi sukcesos [15].
15.
Louis Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, Dissaltos la obstinaj baroj
- angle:
- midwife, accoucheuse
- beloruse:
- акушэр
- bretone:
- amiegez
- france:
- sage-femme
- germane:
- Hebamme
- hebree:
- מְיַלֶדֶת
- hispane:
- partera, comadrona
- ide:
- akushisto
- itale:
- ostetrica, levatrice
- nederlande:
- verloskundige, vroedvrouw, vroedkundige
- perse:
- ماما، قابله
- pole:
- akuszer, położny
- portugale:
- parteira, obstetriz
- ruse:
- акушерка
*akuŝistino [16], akuŝigistino
- Virino, kies profesio estas zorgi la akuŝojn: la akuŝistino prenis kaj alligis al la mano ruĝan fadenon, dirante: ĉi tiu eliris la unua [17]; kiam la akuŝistino lin alportis al mi, mi levis lin al la ĉielo kaj ekkriis [18].
16.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala
Vortaro, akuŝ'ist'in'
17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 38:28
18. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto unua
17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 38:28
18. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto unua
- angle:
- midwife, accoucheuse
- beloruse:
- акушэрка
- bretone:
- amiegez
- ĉine:
- 助产士 [zhùchǎnshì], 助產士 [zhùchǎnshì], 接生婆 [jiēshēngpó], 产婆 [chǎnpó], 產婆 [chǎnpó], 接生员 [jiēshēngyuán], 接生員 [jiēshēngyuán]
- france:
- sage-femme
- germane:
- Hebamme
- hebree:
- מְיַלֶדֶת
- hispane:
- partera, comadrona
- ide:
- akushistino
- itale:
- ostetrica, levatrice
- japane:
- 助産婦 [じょさんぷ]
- nederlande:
- verloskundige, vroedvrouw, vroedkundige
- perse:
- ماما، قابله
- pole:
- akuszerka, położna
- portugale:
- parteira, obstetriz
- ruse:
- акушерка
akuŝinto, akuŝintino
- Ĵus akuŝinta patrino. naskantino
- angle:
- new mother
- beloruse:
- парадзіха (якая ўжо нарадзіла)
- france:
- accouchée
- germane:
- junge Mutter
- hebree:
- מְיַלֶדֶת
- itale:
- puerpera
- japane:
- 産婦 [さんぷ]
- nederlande:
- jonge moeder
- perse:
- زائو
- pole:
- kobieta po porodzie
- portugale:
- parturiente
- ruse:
- роженица (родившая)
akuŝanto, akuŝantino
- Akuŝanta persono: teruro ilin atakis, tremo, kiel ĉe akuŝantino [19]; mi preferus mem esti akuŝantino, ol flegi aliajn [20].
19.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 48:6
20. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro 10a
20. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro 10a
- beloruse:
- парадзіха (у працэсе нараджэньня)
- france:
- parturiente
- germane:
- Kreißende, Gebärende
- hebree:
- מְיַלֶדֶת
- itale:
- partoriente
- nederlande:
- kraamvrouw
- perse:
- زائو
- pole:
- akuszer, akuszerka
akuŝarto
- 1.
- Arto, teĥniko de la akuŝistoj: Trotula Platearia […] okupiĝis pri ginekologio kaj akuŝarto, kaj verkis la unuan traktaĵon pri tiu temo [21].
- 2.
- Metodo de la sokratismo por zorgi la akiron de konoj kiel la akuŝisto zorgas la akuŝojn.
21.
P. Randone, trad. A. De Salvo:
Virinaj kuracistoj, The Australian Esperantist, 1983-03
- beloruse:
- 1. акушэрства, акушэрская справа
- ĉine:
- 1. 助产术 [zhùchǎnshù], 助產術 [zhùchǎnshù]
- france:
- maïeutique 1. obstétrique
- germane:
- Geburtshilfe
- itale:
- maieutica
- nederlande:
- 1. kraamleer
- perse:
- 1. مامایی، قابلگی
- pole:
- położnictwo, akuszeria
akuŝdoloro
- Doloro kaŭzita de spasmo de la ventro, kiu prepariĝas por la akuŝo: dum la tero pleniĝas de akuŝdoloroj, dum gajeco forevitas nin, dum mankas pano kaj paco, kiel eblus dormi trankvile? [22]. naskodoloro
22.
A. D. Calle Noreña, trad. L. G. Restrepo Rivas:
Por la Geamikoj kiuj popolumas l'Animon, 2001
- angle:
- labor pain, labour pain
- beloruse:
- родавы боль
- france:
- douleurs (d'enfantement)
- germane:
- Wehen, Geburtsschmerz
- itale:
- doglia
- nederlande:
- weeën
- perse:
- درد زایمان
- pole:
- ból porodowy
akuŝpeno
- Spasmoj de la ventro antaŭ la akuŝo.
- angle:
- contraction (childbirth)
- beloruse:
- схваткі (родавыя)
- france:
- travail (d'accouchement)
- germane:
- Wehen
- hispane:
- contracción (de parto)
- itale:
- travaglio
- pole:
- wysiłek porodowy
administraj notoj
~ilo:
Mankas dua fontindiko.
~ilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~into, ~intino: Mankas dua fontindiko.
~into, ~intino: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~peno: Mankas dua fontindiko.
~peno: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~into, ~intino: Mankas dua fontindiko.
~into, ~intino: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~peno: Mankas dua fontindiko.
~peno: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.