^*ŝirm/i ^PV

(tr)

1.

Protekti iun aŭ ion de danĝera aŭ malagrabla afero per intermeto de kaŝanta objekto: homoj ŝirmis sin per pluvombreloj kontraŭ la pluvo, per manteloj kontraŭ la malvarmo ^Marta ; vi ŝirmas la okulojn, vi ne volas rigardi min ^Marta ! [la] keruboj […] etendas la flugilojn kaj ŝirmas la keston [1]; per nenio sin ŝirmante […] kontraŭ la atakado ^Marta ; li ŝirmis sian vizaĝon per la kurbigita brako, por ke la suno ne brilu en la okulojn [2]; norde sin levas (la montego) Maŝuk, kiel vila persa ĉapo, kaj ŝirmas tutan parton de l' ĉiela kupolo ^TermKurs ; sed stranga afero ‐ ĉio, kio antaŭe ŝirmis, kaŝis kaj neniigis konscion de la morto, nun jam ne povis fari tiun efikon [3]. [kontraŭ kuloj] oni ŝirmas sin per enfenestraj retoj, fumo aŭ forpeliga ŝmiraĵo [4]. eklipsi, kovri²

2.

Protekti iun aŭ ion per sia potenco.

a)

Protekti por evitigi materian difekton: [la] ambasadoron […] ŝirmas la majesto de Asirio [5]; la polico sukcesis ŝirmi la eksterlandulojn [6]; ne ŝirmos la limojn [...] traktatoj, se post ili ne stariĝos lancoj kaj glavoj [7]! la ŝtato posedas sep diversajn sekretajn servojn, kiuj ĉefe ŝirmas la reĝimon, ne la popolon [8].

b)

Forigi de iu aŭ io danĝeron aŭ abstraktan malbonon: eduki la infanojn tiel, ke ili estu ŝirmataj kontraŭ la superstiĉoj; ŝi vojaĝis nokte por ŝirmi sin de la scivolo kaj respektemaj salutoj de la loĝantoj [9]; kutima je batoj kaj atakoj, li ŝirmis sin per argumentoj, kaj rebatis kontraŭdirojn jam antaŭe ^VivZam .

favori, gardi, patroni

3.

Aranĝi ke elektra kampo aŭ radiado ne penetru en protektatan lokon (ŝirmi cirkviton kontraŭ ekstera kampo) aŭ ne disvastiĝu eksteren (ŝirmi la fonton de radiado).

Protekto:

a)

per intermetita objekto: ĉar la vento ne permesis al ni atingi [Knidon], ni veturis sub la ŝirmo de Kreto [10]; sub la ŝirmo de pinioj [11]; ŝirmo kaj ŝildo [12]; la akvo fluis de la basta mato, kiun ŝi por ŝirmo alligis ĉirkaŭ sia korpo [13].

b)

per persona potenco: ili […] helpu vin, ili estu ŝirmo por vi [14]; [li] loĝas sub la ŝirmo de la Plejaltulo [15]; la saĝeco estas ŝirmo tiel same, kiel mono estas ŝirmo [16].

Loko, kie iu aŭ io estas ŝirmata: pluvatako […] venis tiel subite, ke ili devis kure serĉi ŝirmejon [17]; Mi ne eniros en la ŝirmejon de mia domo, ⫽ Mi ne supreniros sur la liton, pretigitan por mi [18]; mi eble estos devigata pasigi la nokton sur la kamparo […], ĉar oni rifuzas al mi ŝirmejon en domo, kies mastrino petis min ŝin viziti [19]; kadukaj ŝirmejoj kunmetitaj el branĉoj kaj iuj ajn hazardaj kovriloj [20]; budo, kabano, kaŝejo, rifuĝejo, ŝedo, tendo

1.

Ilo por ŝirmi: la ĉapo havis enfleksitan ŝirmilon [21]; kamelo, portanta vastan, sferosimilan sunŝirmilon ^Iŝtar ; la viroj sidis en siaj nigraj manteloj kaj nigraj plataj ĉapeloj kaj blankaj kolŝirmiloj ^RBa ; ni sidiĝis ĉe tablo sub la granda sunŝirmilo de la kafejo (alero², markezo, sunombrelo) ^Kiso ; civile vestitaj policanoj, ekipitaj per tipaj orelŝirmiloj [22]; brustŝirmilo [23]; manŝirmilo; la ĉefa kontraŭgripa ŝirmilo estas vakcino [24]; la monda ozon-ŝirmilo [25]; ĉu la betona ŝirmilo de la reaktoro estas sufiĉe fortika por protekti eĉ kontraŭ aviadilo-kraŝo [26]? bastiono, ekrano, remparo, ŝildo

2.

Faldoŝirmilo: la trogo malaperis post la ŝirmilo, la planko estas viŝita kaj balaita, la litoj ordigitaj ^Metrop ; la brunulino revenis de malantaŭ la ŝirmiloj en tia robo, ke suspiro pasis tra la tuta partero [27].

Kiun nenio ŝirmas, elmetata al danĝeroj: de la sudo ekpluvis varmega sablo kaj ekblovis tiel potenca vento, ke ĝi renversis ĉevalon, kiu staris en neŝirmita loko [28]; la infanoj […] estas senŝirmaj kaj bezonas helpon kaj defendon [29].

Ŝirmilo, kiun oni starigas antaŭ kameno por malhelpi, ke brulanta karbo falu sur la plankon; fendro: ĉiam uzu fajroŝirmilon kiam infanoj, bestoj kaj malsanuloj povas kontakti la hejtilon [30].

Mebleto el faldeblaj platoj por sin ŝirmi kontraŭ aerfluo en ĉambro, aŭ por apartigi ian parton de ĉambro; ŝirmilo² ekranego²

Pinta fera stango, starigita sur la supro de konstruaĵo, kiel ŝirmilo kontraŭ la fulmo: la kondukanta fadeno de fulmŝirmilo starigita sur tiu turo antaŭ dudek jaroj. ^KPr ; vane estas fulmoŝirmilo sur la domtegmento [31].

Parto de radveturilo destinita por ŝirmi veturantojn kontraŭ koto: la klapoj de lia eluzita ĵaketo frapetis la kotŝirmilon de lia biciklo [32]; iu ulo koliziis kun mia kotŝirmilo [33]; la frontrada kotŝirmilo klaktintadas, eble pro nefiksita ŝraŭbo [34].

Kovraĵo de lampo, kiu direktas aŭ malfortigas ĝian lumon; lumŝirmilo², abaĵuro: li rigardis la librobreton kaj la lampŝirmilon por la noktaj studoj [35]; regule forigu la polvon de viaj lampoj kaj lampŝirmiloj por plibonigi la lumefikon [36].

1.

Ŝirmilo de la ekstera lenso de fotilo aŭ filmilo kontraŭ tro rekta lumado.

2.

Lampŝirmilo: la lumo de ŝia lampo, alĵetita de la lumŝirmilo, faris malsupre de la doma muro kvazaŭluman makulon ^KPr ; la tablolampon li metis sur la plankon, depreninte la flavan lumŝirmilon [37]; ĉiu havis enmane etan lanternon kiu portis lumŝirmilon [38].

1.

Ilo per kiu oni ŝirmas la okulojn:

a)

Ilo per kiu oni ŝirmas la okulojn kontraŭ ŝokoj: maldekstre de la kilometra ŝtono veturas juna motorciklisto; li surhavas okulŝirmilojn kaj specialan ĉapon [39].

b)

Plato, kiun oni fiksas apud la okulo de tir- aŭ kurbesto, por ke flankaj aperaĵoj ne timigu: ĝin la veturigistoj havis ŝnurvipojn kun bluaj malv- kaj rozkoloraj rubandoj, kaj blankajn fadengantojn; la ĉevaloj silkpaperajn florojn ĉe la okulŝirmiloj [40].

2.

(figure) Ignoro de iuj informoj, de iuj realaĵoj: la lernadon de Esperanto dekomence paralizis la lernejaj gramatikaj okulŝirmiloj [41].

Pluvombrelo aŭ alia aparato ŝirma kontraŭ pluvo: li portas pluvŝirmilon sub la brako [42].