^*respekt/o ^UV

1.

[respek.0o.PSI]

Sento de estimo kaj submetiĝo, kiun oni havas antaŭ iu rangsuperulo aŭ antaŭ ia supereco: ŝi ricevis grandan respekton por lia vasta sciado [1]; en la komenco tio estis simpatio, kaj poste amo kaj respekto, ― respekto al ŝia senmakula pureco kaj nobla animo [2]; neniam mi povus doni al mia sinjoro konsilon, kiu malutilus la respekton al la leĝa povo [3]; se mi devas perdi la respekton de aliaj homoj, almenaŭ mi konservos la mian [4]. admiro, aprezo, estimo, simpatio, timo

2.

[respek.0o.elmontro]

Eksteraj signoj, per kiuj oni aperigas ĉi tiun senton: Mi estas patro, kie estas la respekto al Mi [5]? ĉiu kuris montri sian respekton al la nova imperiestro [6]; per movo plena de respekto li leviĝis, por saluti Martan ^Marta ; mian respekton al vi, Marja Antonovna [7]! honoro, omaĝo, riverenco

(tr)

1.

[respek.0i.PSI]

Havi senton de respekto al iu aŭ io: respektu vian patron kaj vian patrinon, por ke longe daŭru via vivo sur la tero [8]; oni jam ĉie nin respektas, kiel grandan potencon [9]; respektu Dion kaj reĝon kaj obeu la leĝon ^PrV ; kiu groŝon ne respektas, riĉecon ne kolektas ^PrV . estimi, timi

2.

[respek.0i.elmontro]

Montri per siaj agoj, ke oni respektas iun aŭ ion: kia malaltiĝo! pensis la scienculo, ke mi devas lin respekti kiel sinjoron kaj li kun mi parolas tute senceremonie [10]! tion, pri kio ĉiuj opinioj konsentas, oni devas respekti [11]; ĉu oni respektis lian izolecon […] aŭ simple timis viziti la princon en malfavoro [12]? se iu el ni ne respektus la promeson, aŭ perfidus la sekreton, falu sur lin malfeliĉoj kaj malhonoroj [13]; ĉi tiun vorton ni ĉiam respektu kiel sanktan ordonon [14]; respekti profesian konfidencon [15]; Adamo Rudzinski respektis la silentan suferon de la malriĉa virino ^Marta . akcepti³, atenti, honori, konsideri, omaĝi, plenumi

re·spekt·i

[respek.0a.PSI]

Sentanta, montranta respekton: la libristo faris denove respektan saluton ^Marta ; kun respekta pietismo ili skribis tion, kion ili aŭdis de popolaj rakontantoj, ŝanĝante nenion [16]; [la] bukedon [mi] remetis kun tre respekta servemo [17]; esprimi la plej respektan dankon [18]; lia servisto sekvis post respekta interspaco [19]. afabla, deteniĝema, diplomata, ĝentila, modesta¹, takta²

[respek.0ege.PSI]

Montrante, ke iun aŭ ion oni rigardas gravega, valora, estiminda: en grupo respektege staris en angulo la pastraro de la ĉirkaŭaĵo, kvazaŭ devus okazi enterigo ^Fab3 ; en siaj malriĉaj, sed puraj kaj tre zorge flikitaj vestoj […] la knabo staris respektege, kvazaŭ li staris antaŭ la reĝo mem [20].

(tr)

[respek.0egi.PSI]

Senti aŭ elmontri grandan, admiran respekton: Mian sanktejon respektegu: Mi estas la Eternulo [21]; vi estas tiel grandaj saĝuloj, ke la tuta mondo devus respektegi vin [22]; en kian senfundan malesperon estis enabismiĝinta la animo de tiu malfeliĉulo, kiun li tiel plene respektegis en la pasinta tempo [23]; poste li ankaŭ respektegis la grandaĝulon, Hamul [24].

[respek.0ego.PSI]

Granda estimo al iu supera, kvazaŭ netuŝebla: mi kliniĝos en Via sankta templo kun respektego al Vi [25]; mi rigardis lin kun ia respektego: kiom multe vi scias [26]! li mortis, ĉirkaŭata de l’ estimo kaj de la respektego de sia filo [27].

[respek.0inda.PSI]

Pro siaj kvalitoj, aĝo, rango meritanta respekton: lia aspekto estis kiel la aspekto de anĝelo de Dio, tre respektinda [28]; vivas ja la respektinda reĝino Nikotris, al ŝi do apartenas la trono [29]; ŝiaj haroj estis arĝente blankaj kaj respektindaj [30]; kun bone ŝajnigitaj seriozeco kaj humileco, li diris kiel se li alparolus respektegindan sinjorinon [31]. digna¹, honorinda

[respek.mal0a.PSI]

Krude aganta, sen konsidero al homoj aŭ aferoj: viaj vortoj estas malrespektaj diris la knabino sulkigante la brovojn [32]; ŝi estas maldelikata kaj malrespekta, tamen bona virino [33]; la oficiro […], ĵetinte malrespektan rigardon sur mian figuron, ĝentile prononcas: „– bonan vesperon, fraŭlino Alice“ ^Metrop ! en la sono de lia voĉo estis aŭdebla io kruda, preskaŭ malrespekta [34]. kruda³, malĝentila, malmodesta, sentakta

(tr)

[respek.mal0i.PSI]

Senti, montri malestimon al iu aŭ io, ĉar oni rigardas ĝin ne inda: ili malrespektos siajn edzojn [35]; li malrespektas la pastrojn, mokas la miraklojn, ne kredas la diojn [36]! mi scias, ke vi jam malrespektas min, sed tamen vi ne forpelu min! mi ne eltenas la vivon sen vi [37]! li malrespektas sian infanecan amikinon, tiun kompatindan junulinon [38]. malami, malestimi, malŝati

[respek.mal0o.PSI]

Sento, elmontro de tio, ke oni rigardas iun aŭ ion malgrava, neaminda: bela traktato pri amikeco inter du ŝtatoj, kiu komenciĝas per malrespekto al la ambasadoro [39]! neniam mi toleros[…] tian ofendan malrespekton viaflanke [40]; [ili] montris malrespekton, kredeble senpripense aŭ pro troeco de junula ŝercemo, al du senhelpaj, timemaj knabinoj el la kamparo [41].

[respek.mem0o.MOR]

Memestimo: la princo respondis kun vere reĝa memrespekto [42]; kelkaj emoj pereas dum aliaj forfalas, tiel ke memrespekto establiĝas en la spirito de la junulo [43]; Ŝjangzi devas rezigni la monon por konservi sian memrespekton [44]; [li] oferas sian memrespekton kontraŭ humiliga sekureco [45].

(prepoziciaĵo)

[respek.sen0eal.KOMUNE]

Ne agante malsame pro, senkonsidere al, indiferente al: ĉiuj homoj estas gefratoj, unu homa familio, senrespekte al ties diferencoj pri sperto, kulturo, aĝo, kompreno [46].