^*honor/i

(tr)

1.

(iu) Trakti iun kun ĉiuj signoj de granda respekto; montri sian respekton aŭ altestimon al iu per eksteraj signoj: ni honoras la memoron de nia majstro; honori iun per ordeno, titolo, donaco; oni devas honori la gepatrojn; ni ĉiuj honoras tiajn agojn; li honoris min per sia amikeco [1]; ŝi ne honoris ilin per sia atento; kiu groŝon ne honoras, eĉ duongroŝon ne valoras ^PrV ; ni honoru la memoron de nia multemerita samideano […] per leviĝo de niaj seĝoj [2]; la urbestro honoris kelkajn urbanojn pro iliaj meritoj [3]; oni honoris la pentriston per ekspozicio en ĉeesto de pli ol 1500 personoj [4].

2.

(iu) Honorigi: plaĉis al la respektinda reĝino honori nian kunvenon per sia ĉeesto [5]; la alilandaj konsuloj, kiuj honoris nin per la reprezentado de iliaj landoj ĉe nia malferma kunveno [6].

1.

Altestimo, granda respekto, kiun oni meritas per la neriproĉindeco de sia karaktero, per la nobleco de siaj agoj, aŭ per la ŝatateco de siaj verkoj: ne ekzistas honoro sen laboro ^PrV ; la saĝo donos al vi honoron; akiri, serĉi, trovi, ĝui, ricevi, atingi honoron^Z ; perdi honoron; estas honoro por homo ĉesigi malpacon [8]; profeto ne estas sen honoro, krom en sia patrujo kaj inter siaj parencoj [9]; pli bona estas virto sen oro, ol oro sen honoro ^PrV ; li scias la principojn de honoro [10]; ĉu mi havas la honoron paroli al s-ro N.?; per mia honoro! [11]. digno, gloro.

2.

Signo de tiu estimo kaj respekto: faru honoron al la Eternulo el via havo [12]; la soldatoj donis al mi honoron per la pafiloj [13]; honoro ne donas, kion stomako bezonas ^PrV ; manko de oro ne estas malhonoro ^PrV ; mi volas por lia honoro ilumini la ĉambreton [14]; oni akceptis lin kun honoroj [15]; ceremonio por honoro al V. Hugo; ekstere honoro, interne doloro ^PrV ; li estis la honoro de sia patrujo (li honorigis sian patrujon).

1.

Honoriga: honora titolo, gvardio; honoraj oficoj [16]; honora posteno, por kiu lia deveno kaj liaj scioj donis al li la rajton [17]; honoraj vizitoj [18]; ambaŭ okupis la honorajn lokojn ĉe la tablo kaj sidis inter la patrino kaj la avo [19]; honora edzakompananto; honora medalo; honora profesio, ago, konduto, karaktero.

2.

Havanta titolon nur por honoro, sed plenumanta neniel la oficon: honora profesoro, prezidanto; nove fondita Universala Esperanto-Asocio, kies honora prezidanto li fariĝis ^VivZam . titola

Laŭ honora maniero: leviĝi honore al la mortintoj; doni balon honore al iu; honore trakonduki la vizitanton tra la salonoj; estas pli honore forgesi tiun moron ol ĝin sekvi ^Hamlet ; memorŝtono starigita honore al la mortinto [20].

Esti la kaŭzo, kial iu estas honorata; esti honoro por; distingigi: mi esperas, ke ŝi honorigos min edziniĝante al mi [21]; civilizitaj movadoj kiuj honorigas sian nacion [22]; lia ĉeesto honorigis nin; liaj verkoj honorigas lin; tia konduto vin honorigas; indas, ke filo honorigas siajn prapatrojn [23]; civilizitaj movadoj kiuj honorigas sian nacion [24].

Honoriganta: la ŝarĝo estas peza sed honoriga; nuligi la honorigan […] titolon „Mondheredaĵo” [25].

Meritanta honoron: honorinda familio; mia honorinda kolego; honorinda konsilanto [26]; ŝi timas perdi la klientaron el la honorindaj sferoj ^Marta ; rekomendo de honorinda negocisto ^FK ; la honorindeco de lia filo estas difektita de tiu akuzaĵo.

Morala digno, kiun naskas deziro de fremda estimo kaj respekto: la honordigno de juĝisto estas zorge kaj senpartie esplori la aferojn; mi venĝis mian honor(dign)on, kaj tiun da mia patro; esti stimulata per la honordigno.

Esti kaŭzo, kial iu perdas estimon kaj honoron: tia buĉado malhonoras la civilizitan mondon^Z ; malvirteco, ne malriĉeco malhonoras homon; tiu kondamno senhonorigis lian familion; sango (verŝita pro batalo) malhonoras la teron [27]. malglori

1.

Malhonoranta: kondamnata al la plej malhonoraj punoj [28].

2.

Malhonoriga, malmorala, krima: malhonora ago; abomeninda fariĝis ilia drinkado, ili fordonis sin al malĉastado kaj malhonora amo [29]; Dio fordonis ilin al malhonoraj pasioj [30]; avidanta malhonoran gajnon [31]; ŝi ricevis malhonoran nomon [32].

Perdo de ĉia digno kaj estimo pro ago krima, malmorala ktp: manko de oro ne estas malhonoro ^PrV ; pro niaj malbonagoj ni estis transdonitaj […] en kaptitecon, al disrabo kaj malhonoro [33]; mia malhonoro estas antaŭ mi, kaj honto kovras mian vizaĝon [34]; kiu instruas blasfemanton, tiu prenas sur sin malhonoron, kaj kiu penas ĝustigi malpiulon, tiu estas mokata [35]; kiam […] Maria estis fianĉinigita al Jozef, antaŭ ol ili kunvenis, ŝi troviĝis graveda, [kaj li], ne volante meti ŝin al publika malhonoro, volis ŝin sekrete forsendi [36]. hontindaĵo

Perdinta ĉian honordignon, malestimata: senhonora fripono, virino; brava virino estas krono por sia edzo, sed senhonora estas kiel puso en liaj ostoj [37]; senhonora kaj malpia estro [38]; ho mi, malnobla senhonora sklavo! ^Hamlet . malbonfamabrava²