^*penetr/i

1.

(x)
Eniĝi en ion, trairante la eblajn barojn: la ŝtono penetris en lian frunton, kaj li falis [1]; tiuj tri herooj trarompe penetris en la tendaron [2]; viaj sagoj […] penetros en la koron de la malamikoj [3]; vortoj de kalumnianto estas kiel frandaĵoj, kaj ili penetras en la profundon de la ventro [4]; ĉiu vorto, kiun ŝi diris, penetris en mian koron kiel tranĉilo [5]; loĝi profunde sub la tero, kien la lumo de la suno neniam penetras [6]; eĉ unu radio de la suno ne povis penetri tra la densaj […] branĉoj de la arboj [7]; subite penetris al li agrabla odoro de pomoj [8]; la rigardo de la knabineto penetris rekte en la ĉambron [9]; ili penetris ĝis la fino de la arbaro [10]; akvo […] penetras ĉien [11]; ŝiaj vestoj, penetritaj per peza akvo, ŝin malsupren tiris [12]. mergi, sondi, trempi

2.

(tr)
(pri sentoj) Plene ekposedi, emocii, absorbi: teruro ŝin penetris ĝis la profundo de la brusto ^Marta ; ŝi sentis sin kvazaŭ penetrita de ĝoja sendanĝereco [13]; la kanto […] tiel profunde penetris en lian animon, [kvazaŭ] li mem estas ĉi tiu ama kanto [14]; penetros vin la spirito de la Eternulo [15]; li metis sur sin malbenon, kiel veston, kaj ĝi penetris en lian internon, kiel akvo, kaj en liajn ostojn, kiel oleo [16]. hanti, kapti⁴, regi³

3.

Malkovri, diveni: mia koro penetris multon da saĝo kaj scio [17]; la plej turmenta streĉiĝo de la volo ne povis fari tion, ke menso neinstruita penetru per unu fojo la misterojn de la scienco ^Marta . eniri, enprofundiĝi, kompreni², riveli²

1.

Facile kaj profunde penetranta: Chilo, sidinte dum ia tempo sur la sojlo, eksentis penetran malvarmon [18]; sinjorino, kiu havis akran, penetran voĉon [19]; [li] starigas penetrajn demandojn [20]; spertoj povas esti tiel penetraj, ke ili gluiĝas dum la tuta vivo [21].

2.

Akravida, rimarkanta kaj komprenanta kaŝitaĵon: lia rigardo […] estis penetra, kvazaŭ ĝi volus eniĝi ĝis ŝia interno [22]; la esploranta, penetra rigardo moliĝis [23]; la pastrino penetre lin rigardis [24].

Volonte, facile penetranta kaŝitaĵojn: la ĉasisto […] vidis ĉion per siaj penetremaj okuloj [25]. lin komprenas nur kelkaj dekoj da kapoj tiel penetremaj, kiel li [26]; respondis la figuro per tiel penetrema voĉo, ke ĝi trapikis lian koron, kiel fenicia ponardo [27]; la mastrino, penetrema kaj vigla, tuj kaptis la momenton de embarasiĝo ^Marta ; via penetrema intelekto scios ekkoni la veron [28].

(tr)

Igi iun aŭ ion penetri en: penetrigu ĉi tiujn vortojn en viajn orelojn [29]; kiam vi estos disiĝontaj, penetrigu la tranĉilon en arbon ĉe la vojkruco [30]; la unukornulo […] penetrigis tiel forte la kornon en la trunkon, ke ĝi ne povis eltiri ĝin [31]; la nuna momento, plene okupita de turmenta maltrankvileco, penetrigis ankoraŭ nedifinitan sed jam mordantan maldolĉecon en la koron de la virino ^Marta ; Marta profunde penetrigis sian brilantan rigardon en la vizaĝon de la antaŭ ŝi staranta homo ^Marta ; konsternita kalkulisto […] penetrigis sian nazon en la paperojn ^Metrop ; penetrigi en la vivon la uzadon de esperanto [32]. enpuŝi, enŝovi

(x)

Profunde penetri: la ĉambro […] estas tiel aranĝita, ke la tutan pluvon, kiu povus enpenetri, ĝi forkondukas [33]; iom da freŝa aero […] enpenetris en la ĉambrojn [34]; la aromon de la realeco, kiu enpenetras en la menson kaj penson de la rigardanto kaj restas tie por ĉiam, ili ne povas transdoni [35]; en nian kabanon enpenetris soldatoj [36]; forta kaj bela kverko [kies] radikoj enpenetras profunde kaj fortike en la teron [37]; sovaĝa decido enpenetras lian animon [38]; enpenetri en la misteron, kiu necesigas ĉi tiun artifikon [39]; la vera signifo de la letero plene enpenetris lian cerbon [40].

Prezentanta netraireblan baron: la mallumo estis netrapenetrebla [41]; (figure) nepenetrebla vizaĝo; tute nepenetrebla arbaro [42]; la dornoplenaj lianoj prezentas netrapenetreblan densejon [43]; sin levis netrapenetrebla, silenta polva uragano [44]; netrapenetreblaj nebuloj [45]; fine ĉio malaperis en la griza, moviĝema, netrapenetrebla abismo [46]; estas nepenetrebla la Dia justeco [47]. densa, fermita⁴, mistera, nesondebla, opaka², vualitatralasema

(tr)

1.

Tute, plene penetri: la glavon […] trapenetris la postan parton de la korpo [48]; tuta li […] estis diafana, kvazaŭ trapenetrita per sunradioj ^Metrop ; la sonado de la preĝejaj sonoriloj trapenetras malsupren al ŝi [49]; la feliĉo […] trapenetras mian sangon, trapenetras miajn pensojn [50]; la princo streĉis la vidadon kaj aŭdadon, penante trapenetri la polvan muron [51]; stranga tremo trapenetris min kaj senmovigis ^FdO . trairi¹, trakuri

2.

(figure) Elspioni, sondi: la perfidulo […] penas trapenetri la plej altan sekreton de la ŝtato [52].