^*ŝip/o ^UV

[sxip.0o.MAR]

Iom granda veturilo por veturi sur akvo: ŝipon rompitan ĉiuj ventoj atakas ^PrV ; ne maro dronigas ŝipon, sed la ventoj ^PrV ; albordiĝejo de ŝipoj [1]; unu fojon en tri jaroj venadis la ŝipoj el Tarŝiŝ, alportante oron, arĝenton, eburon, simiojn, kaj pavojn [2]; sur la maro fariĝis granda ventego, kaj oni pensis, ke la ŝipo pereos [3]; kanaj ŝipoj [4]; ŝipo kun remiloj [5]; sur ĉiuj ŝipoj oni mallevis la veloj [6]; sur la maro staris granda trimasta ŝipo, nur unu velo estis levita, ĉar estis nenia bloveto, kaj inter la ŝnuregaro sidis ĉie ŝipanoj [7]; la ŝipo ĝemegis kaj krakis, la ĉefa masto rompiĝis en la mezo kiel kano, kaj la ŝipo kuŝiĝis sur flanko kaj la akvo eniris en la internaĵon de la ŝipo [8]; kelke da ŝipoj el nia eskadro [9]; dum nebuloj ili avertis aliajn ŝipojn pri ebla kolizio [10]; turistoj alvenas per luksaj krozadŝipoj kaj povas tranokti en sia kajuto kaj frumatene atingi la insulon per ŝipetoj [11]; ŝipofaristo ^Hamlet ; ŝipveturi [12] [13] [14]; hidraŭlika ŝiplifto [15]; la malbonŝanca vaporŝipo „Titanic” [16]; naftoŝipo [17]; petrolŝipo [18]; pasaĝerŝipo [19]; kompetenta ŝipkuracisto zorgis pri la sano de la pasaĝeroj [20].

1.

[sxip.0i.ntr]

(ntr)
Ŝipiri, ŝipveturi¹: nun li kredeble ŝipas tie supre [21]; de la bordo oni ŝipas dudekon da kilometroj antaÅ­ ol vidi marvastaĵon [22].

2.

[sxip.0i.tr]

(tr)
Perŝipi: li ŝipadis brullignon el la arbaro al Silkeborg, kaj ofte de tie eĉ pli malproksimen ĝis Randers [23].

[sxip.0ano.MAR]

Veturanto sur ŝipo: la ŝipanoj devas obei la ŝipestron [24]; de siaj ŝipoj malsupreniros ĉiuj remistoj, la ŝipanoj, ĉiuj ŝipestroj [25]; la ŝipanoj demetis la velojn [26]; ju pli profunde li penetras en la oceanon, des pli granda ĉiufoje estas la teruro de la ŝipanoj [27]; en la jaĥto malmultas komforto: ne ekzistas apartaj kajutoj kaj la ŝipanoj dividas necesejon kaj konsumas samspecan manĝaĵon [28].

[sxip.0anaro.MAR]

Ĉiuj servantoj en ŝipo, precipe la ordinaraj ŝipistoj: ŝipoj englaciigitaj, forlasitaj de la ŝipanaro [29]; la ŝipo iris al la fundo, la ŝipanaro dronis [30]; la ŝipanaro arogante sciigis, ke ĝi ne volas iri plu, kaj kun granda malfacileco la admiralo elpetis de ĝi limtempon de tri tagoj ^FK ; kiam […] la admiralo aperis sur la ferdeko, la ŝipanaro kun estimego liberigis al li vojon [31]; trimasta barko [kies] ŝipanaro nun konsistas el 11 konstantaj profesiaj maristoj kaj 29 gelernantoj [32].

1.

[sxip.0aro.grupo]

Aro da kunveturantaj ŝipoj:

a)

[sxip.0aro.grupo_MAR]

la glora maristo (Kolumbo) alvenis kun sia ŝiparo al la bordoj de Kubo [33].

b)

[sxip.0aro.grupo_MIL]

^PV Floto¹: li sin kaj sian ŝipon eksplode pereigis, por savi la ŝiparon [34]; okazis, ke persoj sukcesis venki la unuiĝintan helenan kaj fenician ŝiparon [35].

2.

[sxip.0aro.tuto]

Ĉiuj ŝipoj de organizaĵo, ĉu milita, ĉu komerca:

a)

[sxip.0aro.tuto_MAR]

Tuto de la komercoŝipoj de iu kompanio aŭ regno: la ŝiparo de Ĥiram […] alvenigis el Ofir tre multe da santala ligno kaj multekostajn ŝtonojn [36]; kiam la kanalo estos preta, la tuta fenicia kaj egipta ŝiparo transveturos en Ruĝan maron, de tie pli malproksimen [37]; rememoru nur […] la reĝinon Makara, kiu kreis la ŝiparon sur Ruĝa maro [38].

b)

[sxip.0aro.tuto_MIL]

Militŝiparo: la brita registaro […] decidis renovigi siajn nuklean submarŝiparon [39]; la nigramara militŝiparo de Ukrainio kaj Rusio [40].

[sxip.0arestro.MAR]

Gvidanto de ŝiparo, precipe de militŝiparo: Artaphrenes […] riĉe premiis Pythagorason, kiel vere eminentan ŝiparestron [41]; inter 1405 kaj 1433, la imperiestroj organizis egajn marajn vojaĝojn suden, ĝis Afriko, la ŝiparestro estis Ĉeng He [42]. admiralo

[sxip.0estro.MAR]

Estro de ŝipo: se la ŝipestro ordonas, la ŝipanoj devas obei ^DL ; la ŝipestro aÅ­ la unua oficiro akceptadis la poŝton ^FK ; la ŝipestroj de malgranda floto de ŝipoj, kiu transportis la graniton [44]; mi konversaciis pri lingvoj kun itala ŝipestro, kiu multe vojaĝis kaj konis plurajn idiomojn [45]; la ŝipestroj devas defendi sin mem, ĉar bone funkcianta marpolico apenaÅ­ ekzistas [46]. kapitano ²

[sxip.0eto.SHI]

Malgranda ŝipo: ili forkuris, kiel ŝipetoj el kano [47]; okazis granda ventego, kaj ondoj batis en la ŝipeton, tiel ke la ŝipeto estis jam pleniĝanta [48]; li vidis du ŝipetojn starantajn apud la lago, sed la fiŝkaptistoj ĵus eliris el ili, kaj lavis la retojn, li eniris en unu el la ŝipetoj, kiu apartenis al Simon, kaj petis, ke li forŝovu iom for de la bordo [49]; ŝipeto, kondukata de unu sola remisto [50]; oni entreprenas […] promenadojn sur la lago per en vespero lumigitaj ŝipetoj [51]; ili faris ŝipeton el gazeta papero, metis la stanan soldaton internen kaj eknaĝigis lin en la strata defluilo [52]. barko, boato, ŝalupo

Rim.: Ŝipeton ordinare povas konduki kaj surbordigi unu aŭ malmultaj homoj.

[sxip.0isto.MAR]

Homo, kies metio estas servi sur ŝipoj: [li] sendis […] ŝipistojn, spertajn maristo [53]; la ŝipisto, kiu estis alportonta al li tiun monon, pereis kun sia ŝipo [54]. la ŝipisto kaj lia servanto per siaj stangoj puŝis la ŝipon antaŭen, la fluo faciligis ilian laboron, kaj rapide ili veturis laŭ la fluo de la rivero [55]; en la vestoj de malriĉa ŝipservisto ŝi iris en servadon al ŝipisto [56].

[sxip.el0ejo.MAR]

Loko aranĝita por faciligi la surteriĝon de komercaĵoj aÅ­ ŝipveturantoj: piero aÅ­ marponto estas elŝipejo ĉe marbordo, kiu servas kiel bordiĝejo por ŝipoj [57]; oni instalis gardrelon ĉirkaÅ­ la platformo kaj la elŝipiĝejo [58]; elŝipiĝejo de la ekskursoŝiparo [59]. ĝeto, haveno¹, kajo^1.a, moleo, varfo. rodo

(ntr)

[sxip.el0igxi.MAR]

Eliĝi el ŝipo, ordinare por atingi la teron: elŝipiĝinte en Cezarea, li supreniris kaj salutis la eklezion [60]; ni veturis al Sirio, kaj elŝipiĝis en Tiro, ĉar tie la ŝipo devis senŝarĝiĝi [61]; aŭdiĝis sonado de kornoj super la erikejo, ĵus elŝipiĝis la vikingo kun ĉiuj militistoj [62]; la gardistoj […] ankaŭ elŝipiĝis, sed iliaj konkurantoj jam pli frue atingis la bordon [63].

(ntr)

[sxip.en0igxi.MAR]

Suriri ŝipon, ordinare ekveturonte: enŝipiĝinte, ili veturis trans la maron al Kapernaum [64]; trovinte ŝipon transirontan al Fenikio, ni enŝipiĝis kaj ekveturis [65]; ĉi tiu proksimiĝis kaj invitis lin enŝipiĝi [66].

(tr)

[sxip.per0i.MAR]

Porti, veturigi per ŝipo: oni decidis perŝipi la lokomotivojn [67].

[sxip.aer0o.AVI]

Direktebla aerostato: zepelino estas aerŝipo kun rigida framo [68]; Běhounek partoprenis la malbonŝancan ekskurson de la aerŝipo „Italia“ [69]; la aerŝipo flugas super la landon, el kiu eliris Kolumbo [70]; por longaj vojaĝoj oni preferis aerŝipojn kaj direkteblajn balonojn [71].

[sxip.avio0o.SHI]

Ŝipo, kies ferdeko funkcias kiel degrundiĝejo kaj surgrundiĝejo de avioj: la plej granda krozoŝipo Izumo de la japana sindefenda brigado, rigardata kiel la unua kvazaŭavioŝipo de Japanio, en la 6a de aŭgusto estis lanĉita [72]; okazis manifestacio kun la temo „for, nukleaj centraloj! for, la nuklea aviadilŝipo!“, en kiu partoprenis pli ol 4500 homoj [73].

[sxip.drak0o.SHI]

Antikva rapida rem- kaj velŝipo, kun drakokapa prufiguro, kiun uzadis vikingoj: daŭras ankoraŭ hodiaŭ la „rabekskursoj“ de islandanoj al Irlando kaj Skotlando, kvankam ili alvenas, ne per longaj drakŝipoj, sed aviadile [74].

[sxip.kargo0o.SHI]

Ŝipo portanta kargon de objektoj, de varoj: tia moderna kargoŝipo verdire ne plu estas ŝipo; ĝi estas flosanta maŝino [75].

[sxip.kiras0o.SHI]

Kirasita militŝipo: la kirasŝipo „Patjomkin“ [76]; la eksplodo de la usona kirasŝipo Maine en la haveno de Havano en 1898 estis la tuja kaŭzo aŭ preteksto por la Hispana-usona milito [77]; antaŭe iris la admirala kirasŝipo, post ĝi la ceteraj [78].

[sxip.komerc0o.SHI]

Ŝipo por komerca, ne milita celo: malnovaj nederlandaj komercŝipoj [79]; Gulivero ekvojaĝas kiel la ŝipestro de iu komercŝipo [80]; la Aŭrorinsuloj estis […] unue raportitaj en 1762 de la hispana komercŝipo Aurora [81]; dum militoj, komercaj ŝipoj povas esti utiligitaj kiel helpaj trupoj al la mararmeoj [82].

[sxip.kosmo0o.AVI]

Kosmoveturilo: la rusa kosmonaŭtino Valentina Tereŝkova 48 fojojn ĉirkaŭflugis la terglobon per la kosmoŝipo „Vostok 6” [83]; la kosmoŝipo Columbia pereis katastrofe la 1an de februaro 2003 [84].

[sxip.kroz0o.SHI]

Speciala rapida ŝipo taŭga por krozi:

a)

[sxip.kroz0o.MIL]

^VdE Militŝipo por kontrolado kaj defendo de marregiono: blokigo de batalaj krozŝipoj Scharnhorst kaj Gneisenau en Brest [85]; Vasco da Gama (1876-1936) — kirasŝipo kaj poste krozŝipo de la portugala mararmeo [86]. krozanto, krozisto

b)

[sxip.kroz0o.turista]

Ŝipo ekipita speciale por turistaj marvojaĝoj: [la] glacirompilo SAMPO […] estas konstruita en 1961, rompis glacion dum 30 jaroj kaj poste fariĝis krozŝipo por turistoj [87]; lia patro laboris kiel servisto sur pasaĝera krozoŝipo [88]; la itala krozŝipo Costa Voyager trovis kaj savis la du fiŝkaptistojn [89].

[sxip.kurier0o.SHI]

Rapida ŝipo transportanta leterojn, komercaĵojn, pasaĝerojn.

[sxip.milit0o.SHI]

Ŝipo uzata de mararmeo: Norda Vjetnamio atakis dufoje usonajn militŝipojn en la Golfo Tonkin [90]; dum pli ol du semajnoj serĉadis la falintan helikopteron militŝipoj el Albanio, Italio kaj Francio [91].

[sxip.milit0aro.MAR]

Tuto de la militŝipoj de iu regno: la vaporŝipo portas […] sur la krucmasto la standardon de la germana poŝto, tute similan al la standardo de la milita ŝiparo [92]; pli poste Miguel estis repostenigita al la hispana militŝiparo [93].

[sxip.motor0o.SHI]

Ŝipo pelata de motoro: tiajn akvoveturilojn oni nomas dizelelektroŝipoj, kiujn oni iufoje konsideras tipo de motorŝipo [94]; barko tirata en akvo de motorŝipo [95].

[sxip.pasagxer0o.SHI]

Ŝipo portanta homojn, vojaĝantojn: la velŝipo „Esperanto“ alfundiĝis en la 30-a de Majo 1921, post kolizio kun subakvaj vrakoj de la pasaĝerŝipo State of Virgínia [96].

[sxip.pram0o.SHI]

Pramo: la poŝto estis venonta nur en la nokto, kaj pli frue la pramŝipo ne foriras [97]; incendio sur greka pramŝipo [98]; nuntempe la sola ligo inter ambaŭ urboj estas pramŝipo [99].

[sxip.submar0o.SHI]

Ŝipo povanta veturi subakve: kaŭzo, por ke germana submarŝipo dronigu la batalŝipon [100]; mortaĉis pli ol cent homoj en plej moderna rusa submarŝipo „Kursk“, kiu eksplodis cent metrojn sub la surfaco [101]; neniu homo, post fino de la malvarma milito, vere bezonas militistajn submarŝipojn kun atomraketoj [102]. submergebla ŝipo

[sxip.tren0o.SHI]

Malgranda, forta motorŝipo helpanta aliajn por manovrado aŭ por savo: malgranda trenŝipo trenis barĝon kaj du kanalŝipojn [103]; la muzeo prezentas unikan kolekton da historiaj ŝipoj, inter ili la vaportrenŝipo Fortuna [104].

[sxip.vapor0o.SHI]

Ŝipo pelata per akvovaporo: vigla urbo, al kiu la vaporŝipoj kaj fervojo alvenigas riĉaĵojn kaj vojaĝantojn [106]; la aerostatoj ankoraŭ ne estis elpensitaj, ankaŭ ne la vaporŝipoj nek la fervojoj [107].

[sxip.vel0o.SHI]

Ŝipo pelata de venta premo al veloj: sur la mallume blua maro ĉie montriĝis blankaj velŝipoj [108]; tiun velŝipon, kiu tenis 700 tonelojn, konstruis skoto en 1847 en Kebekio [109]; La ĉi-jara konkurso de velŝipoj startis unuafoje en la sud-irlanda marhaveno Waterford [110]; mi aĉetis la firmaon por 350 000 eŭroj, sed mi ankaŭ aĉetis belan velŝipon [111].