¹kultur/o ^JED

(tr)

1.

[kultur.0i.materie]

Flegi la naturajn rimedojn kaj kondiĉojn por homa utilo.

a)

[kultur.0i.AGR]

Prilabori la teron, por fari ĝin fruktodona, plugi, sterki kaj tiel plu: kulturi kampon; la kamparano kulturas la teron [1]; tio estas bele dirita, respondis Kandid, sed ni devas kulturi nian ĝardenon [2]. kultivi²

b)

[kultur.0i.flegi]

Speciale flegi vivaĵojn, precipe vegetaĵojn, por favori kaj perfektigi ilian evoluon: kulturi florojn [3]; oni kulturis plej belajn rozojn, kies oleon oni dissendis [4]; kulturado de grenoj kaj legomoj [5]; malgranda ĝardeno, en kiu oni kulturis malgrandajn aloojn, palmojn, oranĝarbojn kaj cedrojn [6]. kultivi¹

Rim.: Rilate al bestoj oni prefere diras bredi.

eduki, nutri, zorgi

2.

[kultur.0i.spirite]

Perfektigi spiritan evoluon de homo per edukado: la esperantismo enhavas ankoraŭ ideon internan, kiu ne estas deviga por ĉiuj, sed kiun memvole kulturas en si ĉiuj esperantistoj idealistoj [7]; kulturi la komunan senton ^VivZam ; ĉu ne parolis greke la tuta mondo kulturita en epoko aleksandra ^VivZam ? kulturaĵo de malvirtuloj estas peko [8]. civilizi, klerigi

1.

[kultur.0a.KOMUNE]

Kulturita: por la plimulto de la kulturaj popoloj estis enkondukita jam longe unu kondiĉa kolekto da mezuroj, unu kondiĉa alfabeto ^EE ; cent milionoj da kulturaj amerikanoj estas fremduloj en sia hejmo, homoj sen patrujo, ĉar ankoraŭ antaŭ kelkaj jarcentoj iliaj prapatroj loĝis ne en Ameriko [9].

2.

[kultur.0a.rilata]

Rilata al kulturo, havanta kulturon: egaligo kultura ŝanĝus tion post kelkaj generacioj ^VivZam ; fama kultura ĉefurbo [10]; li daŭre partoprenis en la sveda kultura vivo [11].

1.

[kultur.0o.materia]

Flego, bonteno de la naturaj kondiĉoj: la vjetnama agrokulturo travivis veran revolucion [12].

a)

[kultur.0o.AGR]

terkulturo

b)

[kultur.0o.flego]

Flegado de vivaĵoj, precipe vegetaĵoj por favori kaj perfektigi ilian evoluon: kulturo de legomoj, floroj.

2.

[kultur.0o.spirita]

Prizorgo de homaj artoj, de ilia progreso, komunigo kaj transdono: en vilaĝo de montaroj, for de l' bruo de l' kulturo [13]; ili rajtas havi propran centron de kulturo ^VivZam ; parlamenta diskutkulturo [14].

a)

[kultur.0o.ekzerco]

Prizorgado kaj perfektigado en spirita evoluo de homo: ĉiuj dezirantoj povu ĉerpi kulturon kaj eduki siajn infanojn en senŝovinisma spirito neŭtrale-homa [15]; scienco kaj kulturo [16].

Rim.: Kulturo estas ĉefe spirita, civilizo estas ankaŭ materia; kulturo postulas komprenon kaj senton pri belartoj, sed civilizo postulas krome la mildiĝon de sociaj rilatoj kaj la teĥnikan progreson de vivrimedoj.

b)

[kultur.0o.HIS]

Tuto de transgeneraciaj moroj, artoj, ideoj kaj vivmanieroj flegataj de iu popolo: la tutan nian altan kulturon kaj civilizacion ni dankas nur al […] la posedado de lingvo ^EE ; la azteka kulturo [17]; oni diris al mi: dank' al tradukado, la plej malproksimaj kulturoj nun alireblas al ĉiu [18]. tradicio

Koncernanta la rilatojn inter pluraj kulturoj^2.b: homoj kun minimuma kompreno pri interkulturaj aferoj [19]; gravas interkulturaj kaj komunumsubtenaj projektoj de Eŭropa Unio [20]; agnoskigi la krestimulan naturon de la lingvo kaj veki miron pri ĝia tuja kompreneblo interkultura [21]; konferenco pri Interkultura Dialogo [22]; interkultura alproksimiĝo [23]; digesti interkulturajn problemojn [24]; interkultura edukado kaj internacia praktika kunlaboro [25]. internacia, interpopola

[kultur.brul0o.AGR]

Kulturmetodo, en kiu oni preparas novajn kampojn per bruligo de la natura vegeta kovraĵo: por multaj brulkulturoj ĉirkaŭ ĉi tiu monto li faligis kaj bruligis arbojn [26]. brulsarki

[kultur.fizika0o.SPO]

Korpa ekzercado, gimnastika aŭ alia: neni[o…] faros el homo superhomon, tion oni ne povas atingi sole per la fizika kulturo [27]; li ŝanĝis sian fakon al la alia – korpkultura [28].

[kultur.gxarden0o.HOR]

Intensa kulturo de vegetaĵoj en ĝardenoj: estas belaj la floroj de la kampoj kaj arbaroj […] tamen la ĝardenkulturo povas perfektigi ilian belecon [29]; bone konata ĝardenkulturisto […] estis elektita kiel la ĉefinstruisto por ĝardenkulturo [30].

[kultur.kontraux0o.POL]

Kulturo, arta movado, modo, rigardata kiel kontraŭa al la kutimoj de la ĉirkaŭa socio: la verko venis el la plumo de kontraŭkulturema ekstremisto eŭska [31]; granda procento de Idistoj estas eks-Esperantistoj ‐ ĉiu kulturo havas sian kontraŭkulturon, ĉu ne [32]? subkulturokonformismo

[kultur.plur0eco.POL]

Kunekzisto de pluraj kulturoj en sama socio, socia diverseco, bunteco²: Itala Esperantista Junularo invitas […] al evento kiu celas prezenti plurkulturecon en lernejoj [33]; plurkultureco havu limojn, opiniis 60 % de la enketitoj [34].

1.

[kultur.sen0a.neflegata]

(pri vegetaĵo, besto, pejzaĝo) Nekulturita, kruda, sovaĝa: al ĉi tiu senkultura bordo nin sendis Apolono kun espero ^Ifigenio .

2.

[kultur.sen0a.spirite]

(pri homo) Nekulturita, bruta, malklera, kruda: senkulturaj ekscentraj esperantistoj [35]; fiartefaritaĉaĵo, kiu senkulturigus la homaron [36]!

[kultur.sen0ejo.AGR]

Senkultivejo: li longpaŝe supreniris laŭ la senkulturejo [37]; la vojo kondukis tra senkulturejo [38].

[kultur.sub0o.POL]

Kulturo aŭ moroj de eta homgrupo, parte similantaj, parte malsimilantaj la kulturon de la ĉirkaŭa socio: junularaj subkulturoj [39]; usona subkulturo kolaa, burgera kaj dolara [40]; la verkaro de Tolkien [estas] bazo de aparta subkulturo [41].

[kultur.ter0o.AGR]

Prilaborado pri tero, por igi ĝin fruktodona; kulturo, agrikulturo: Egipto jam posedis altan socian organizon, terkulturon, metiojn kaj literaturon [42]; nordaj landoj plu subvencias sian terkulturon en grado, kiu malhelpas disvolviĝon [43]; la dioksina skandalo en majo 1999 la belga terkultura industrio forte suferis [44].

[kultur.ter0isto.AGR]

Persono profesie laboranta en la kulturado de tero, kreskigo de vegetaĵoj, bredado de bestoj; agrikulturisto, kampisto: egipta popolo dividiĝis en du klasojn: terkulturistoj kaj metiistoj [45]; terkulturisto en la tria mondo devas vivi per enspezo de 500 dolaroj jare [46]; ĉu vi aŭdis pri terkulturisto, kiu printempe semas siajn kampojn, sed aŭtune, kiam la greno maturiĝis, ne rikoltas ĝin [47]?