^*vund/i ^PV

1.

Ekstera aŭ interna difekto de organismo, kaŭzita de frapo: la sango el la vundo fluis [1]; ĝi estas lepro, kiu ekfloris sur la brulvundo [2]; [li] bandaĝas iliajn vundojn [3]; cikatroj […] restis post la vundoj [4]; (figure) ankoraŭ la vundoj de la milito ne bone saniĝis […] la perdo de la karaj […] ne estingiĝis [5]; sinjoroj sin batas, servantoj vundojn ricevas ^PrV ; unu vundo alian kuracas (kojno) ^PrV ; saĝa hundo post la vundo (sperto, brogi) ^PrV .

2.

Anima sufero, kaŭzita de aflikto: la nomo de la homo amita kaj perdita ekpikis la vundon de ŝia koro kvazaŭ per […] ponardo ^Marta ; la vundo de la koro iel cikatriĝis ^Marta ; tio estas lia vunda loko (rimedo por lin sukcese ataki; flanko) ^PV ; langa vundo plej profunda ^PrV ; vundo sekreta doloras plej multe ^PrV .

(tr)

1.

Difekti vivan korpon per tranĉo, piko aŭ kontuzo: [li] streĉis la pafarkon, kaj vundis la reĝon [6]; elveturigu min el la militistaro, ĉar mi estas vundita [7]; brulvundi homojn per fajro [8]; la dornoj […] vundis al li la vizaĝon [9]; ŝi pikvundis sin [10]; vi vundas viajn dorsojn per rimenoj [11]; [li] falinte el bicikleto, grave vundis sian genuon [12]; mortige vundi [13]; kiu batas edzinon, tiu vundas sin mem ^PrV . kontuzi, lezi

2.

(figure) Suferigi ies animon per dolora frapo: ofte ne pripensita parolo vundas kiel glavo [14]; la lakeoj en livreo […] vundis lian demokratian senton [15]; [tio] vundis ŝian guston kaj inklinon al eleganteco [16]; ŝia memamo estis profunde vundita per tio, ke neniu […] turnis sian atenton al ŝi [17]. aflikti, ofendi

1.

Rilata al vundo: ŝi marŝas nudpiede kaj iĝas vunda [18]; vunda febro ^PIV1 . piki al iu la vundan lokon ^PrV ; (figure) vundaj punktoj estas pluraj: Bruto erare supozas, ke la amaso komprenos liajn abstraktajn, principajn idealojn [19]. vunda loko

2.

Vundanta: ponardo vunda aŭ eĉ mortiga [20]; serio da malfeliĉoj [estis] profunde vundaj al la psiko [21]; (figure) li jen kaj jen uzis vundajn dirojn [22].

Tia, ke eblas ĝin vundi, damaĝi, difekti: sole la kalkano de Aĥilo estis vundebla ^VdE ; kiel aer’ li estas nevundebla [23]; li ne timis la estontecon […] li ne estis plu vundebla eĉ de la dubo [24]; Plum sentas sin ege vundebla [25]; helpi la plej vundeblajn homojn en la socio [26]; la rezistado estas en tre vundebla pozicio [27]; la tutmonda financa krizo [...] akre montris la vundeblecon de la registaroj [28]. sendefenda

(ntr)

Ricevi vundon: la homoj brulvundiĝis per granda varmego [29]; la oficiro vundiĝis jam hieraŭ, li ricevis pafon de malantaŭe [30]; en la okazo, se mi vundiĝos, […] mi fariĝos nekapabla plenumi mian amatan laboron [31]; laŭ unu vidpunkto estis bonŝance ke li vundiĝis tiel frue en la milito, se vundiĝi li devis [32].

(tr)

Vundi per fajro aŭ alia bruligaĵo: la fajro ĉiam serĉis okazon brulvundi al li la fingrojn [33]; saltanta skorio lin brulvundas [34]; la malgrandaj sableroj brulvundis kvazaŭ fajreroj [35]; (figure) tiu ĉi kiso brulvundis Viniciuson kaj inspiris al li novan abomenon [36]. brogi²

Rigidiĝo pro frostiĝo de korpa loko, kiu blankiĝas, ŝvelas, poste eventuale nigriĝas kaj defalas; pli grava ol frostoŝvelo: la frostovundoj povas ankaŭ infektiĝi kaj tetanoso povas estiĝi [37]; mi estis savita, nur la piedfingroj de la maldekstra piedo frostvundiĝis [38]; Ustimenko gvidis lecionon kun flegistinoj kaj helpkuracistoj de la plifortiga grupo — rakontis al ili pri kuracado de frostvundoj [39].

(tr)

Vundi gratante: la subhejtisto poste elvenis kun sangantaj kaj vundbatitaj kaj gratvunditaj kruroj [40]; forprenu la katinon, ja ĝi lin gratvundos! [41]; gratvundo.

(tr)

Supraĵe vundi per skrapado: la dekstra vango de la poeto estis freŝe skrapvundita [42]; miloj da ŝirlokoj sur la branĉoj skrapvundos vian haŭton kaj vestaron [43]; mi iomete skrapvundis al mi la manon, li diris, kaj metis la langon sur la skrapaĵon [44].

Vundo difektanta la surfacon de la haŭto; ekskoriacio: ah ha, ah ha, – tre kontente diris la kuracisto, – nun, kial tiu skrapvundo [45]? la brosado neniam forpasis sen kelkaj skrapvundoj por Andreo [46].

(tr)

Vundi per tranĉa objekto, eniĝe: ŝi antaŭe tranĉvundis al si tiujn fingrojn ĉe la falangoj [47]; matene la pantalono havis tiajn faldaĵojn, ke oni povis per ili sin tranĉvundi [48].

Mallarĝa vundo kaŭzita de entranĉo: la ĉevalo saltadis sovaĝe, kaj du-tri profundaj tranĉvundoj aperis sur ĝiaj flankoj [49].

Vundita loko: pli malgranda adhera bandaĝo povas esti lokita super la vundloko post forigo de la gazo, se la vundo malrapide resaniĝas [51].

1.

Vundloko

2.

Vundebla loko: piki al iu la vundan lokon ^PrV ; Emèric demandis La Majstron pri febla punkto, vunda loko aŭ aĥila kalkano de la insolenta madridano [52]. malfortaĵo