^*delikat/a

1.

(io) Neforte kaj neakre impresanta la sentumojn aŭ la spiriton, milda, dolĉa: aŭdiĝis blovado de delikata venteto [1]; sur la supraĵo de la dezerto kuŝas io delikata, senŝela, delikata kiel prujno sur la tero, [ili] donis al ĝi la nomon manao [2]; delikata nebulo [3]. la delikataj sed nudaj deklivoj de Libiaj montoj [4]; en la kvieta silento […] eksonis delikata fajfo [5]; anstataŭ bruado de l’ pluvo […] oni aŭdis nun delikatan sonon de l’ akvo, falanta sur molan teron [6]; delikata kaj diskreta parfumodoro [7]; delikata diferenco (nuanco); la nuboj nuanciĝis en delikataj koloroj [8]; voĉo […] delikata kiel tiu de malgranda birdo dormante kantanta [9].

a)

Plaĉa per sia alta kvalito kaj nevulgareco: delikata tritika faruno [10]; li prenis bovidon delikatan kaj bonan kaj donis al la junulo, kaj tiu rapide pretigis ĝin. [11]; delikatledaj ŝuoj [12]. plensana vizaĝo kun dolĉaj, delikataj trajtoj [13]; plej delikata vino [14]; delikata fiŝo [15]; la odoro de la delikata manĝaĵo faris al ŝi bone [16]; lia humuro ne estis ĉi-kaze el la plej delikata speco [17]. fajna, rafinita, subtila, noblapoluri

b)

Facile rompebla, facile difektebla: vestita per tuniko el delikata tolo [18]; delikata porcelano, tiel multekosta, sed ankaŭ tiel rompebla [19]; per siaj delikataj manoj ŝi komencis ŝiri la abomenindan urtikon [20]; ĉapelo el delikata pajlo pendis sur ŝia dorso [21]; pli delikata ol araneaĵo [22]; kion perfektan oni povas atendi de tia delikata aĝo [23]? li alligas al […] delikata vinberbranĉo la filon de sia azenino [24]; eksterordinare malgranda knabineto, delikata kaj ĉarma [25]; ŝia haŭto estis delikata kaj travidebla [26]. malforta, maldika

c)

(figure) Facile malbonigebla, postulanta subtilan spiriton kaj grandan zorgon por sukcesi: mi ne povis diskuti kun virino pri tiel delikata afero [27]; ŝi volis konigi al sia patrino siajn dubojn pri tiu delikata punkto [28]; pruntodonanto ekspluatas delikatan situacion de la pruntoprenanto por postuli maljuste altan interezon [29]. tikla³

2.

(iu) Facile impresebla, sentema, akresenta, subtila³, sagaca: delikata konanto de karakteroj. sinjoro Gallimore jam havas spertojn super sia aĝo kaj posedas delikatan, filozofian spiriton [30]; [vi] havas tiel delikatajn orelojn, ke diri simple, kiel ĉiu normalulo, ‚sinjoro doktoro‘ al vi ŝiras la timpanon [31].

a)

Taktoplena, diskreta, netroiganta, ne ofendema: delikata laŭdo; montri siajn delikatajn morojn [32]. modera

b)

Malfacile kontentigebla; elektema, rafinita; trodelikata: viro delikata […] kaj tre alkutimiĝinta al lukso [33]; virino delikata inter vi kaj dorlotita, kiu neniam starigis sian piedon sur la tero pro dorlotiteco kaj delikateco [34]; [tio] sola povis kvietigi la riproĉojn de lia tro delikata konscienco [35]. postulema, frandema

1.

Nekrude, netroe, milde: la vojo iris delikate supren; herboj delikate ondantaj; li delikate premis ŝian ŝultron; la reĝino delikate klinis la kapon [36]; ŝi povosciis ankaŭ kanti, tiel delikate kaj ĉarme, kiel oni neniam antaŭe aŭdis [37].

2.

Subtile: marmora ponto, fortika, sed konstruita tiel arte kaj delikate, kvazaŭ ĝi estus el puntoj kaj vitraj perloj [38]; pli delikate ol la flamo, tute ne videblaj por la homa okulo, ŝvebis malgrandaj etaj estaĵoj [39].

3.

Taktoplene: trakti iun delikate; la tribunaloj faru sian devon, sed delikate [40]; li estis meditplena, parolis trankvile, eĉ delikate, sed sur lia bela vizaĝo estis legebla necerteco [41].

4.

Lukse, malmodeste: jen tiuj, kiuj portas luksan vestaron kaj delikate vivadas [42].

Delikata objekto: ili dormadis sur molaj kusenoj […], manĝadis bonegajn delikataĵojn ^Marta ; delikataĵo por moŝtuloj [43]; ili tiel pruvas, pli kaj pli, la mirindan kapablon de Esperanto esprimi tute la delikataĵojn de la spirito kaj de la koro ^FK .

1.

(io) Forte kaj akre impresanta, kruda²: maldelikata laboro [44]; kun granda, maldelikata vizaĝo, kvazaŭ elhakita per hakilo, ŝi timigis min [45].

a)

Malplaĉa per sia malaltkvalito kaj vulgareco, kruda: neniam antaŭe li estis en tia maldelikata kaj needukita kompanio [46].

b)

Fortika, malfacile difektebla: oni vestis ŝin per kitelo el maldelikata saktolo [47]; unuj portis longajn vestojn el maldelikata drapo [48].

2.

(iu) Malakresenta, malsubtila, ne facile impresebla.

a)

Sentakta, nediskreta, troigema, ofendema: mi devas esti maldelikata kaj severa, se mi volas teni en ordo miajn filojn [49]; maldelikataj kreaĵoj, ili fortranĉis pecon de mia belega barbo [50].

Krude: li maldelikate tiris min antaŭen; vi regas super ili maldelikate kaj kruele [51]; ne konvenas tro maldelikate forpuŝi virinon, kiu amis vin [52]; la fratino maldelikate deŝiris la virgan vualon, kovranta la revojn de ŝia koro ^IK ; Volapük sonas tre sovaĝe kaj maldelikate, Esperanto estas plena je harmonio kaj estetiko ^EE . malkaresi

Krudulo, bruto²: ni ne englutas tiel multe kiel vi, avidaj maldelikatuloj [53]; tio estas maldelikatulo, la tutan vivon li persekutas barbarojn, oni do povas pardoni al li [54]; mi tute ne atendis, ke li estos tia maldelikatulo! prezentu al vi, kiam mi komencis mian riproĉan parolon, li tuj volis doni al mi du survangojn ^FK ! ŝtipo.