^* -estr/ ^UV

I.

-estr

serĉi '-estr'

[estr.0]

[estr.0.sufikso]

Sufikso signifanta tiun, kiu efektive direktas, funkciigas la aferon, montritan de la radiko: la ŝipanoj devas obei la ŝipestron [1]; la regnestro de nia lando estas […] saĝa reĝo [2]; imperiestrino ^FK ; militestro [3]; milestroj, centestroj, kvindekestroj, kaj dekestroj [4]; policestro [5]; Faraono koleriĝis kontraŭ siaj du korteganoj, kontraŭ la vinistestro kaj kontraŭ la bakistestro [6]; la palacestro kaj la urbestro kaj la plejaĝuloj […] sendis al Jehu [7]; la urbestro staris ĉe la malfermita fenestro [8]; la lokomotivestroj estas egale fieraj, kiam iliaj maŝinoj estas ornamitaj, kiel domestrino, kiam ŝiaj ĉambroj estas ordigitaj ^FK ; vilaĝano kreditas, vilaĝestro pruntas ^PrV .

1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 37
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 37
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 21:22
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 18:25
5. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVI
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 40:2
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 10:5
8. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga

beloruse:

суфікс са значэньнем «кіраўнік»

ide:

-estr

signune:

g@33

II.

Samsignifa memstara vortero.

^*estro

serĉi 'estro'

[estr.0o]

Iu, kiu estas ĉe supera kaj unua rango, kaj posedas efektivan ordonpovon: la estroj de la komunumo [9]; la estroj de la triboj [10]; ho filino de la Ĥaldeoj, ĉar oni ne plu nomos vin estrino de regnoj [11]; Klaro turnis sin al la estrino de la laborejo ^Marta ; [la] estro de la korpogardistoj [12]; la estro de la malliberejo [13]; Jozef estis la estro super la lando, kaj li estis la vendanto de la greno por la tuta popolo [14]; Jozef ordonis al la estro de sia domo jene: plenigu la sakojn de tiuj homoj per greno tiom, kiom ili nur povas porti [15]. ĉefoano

9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 4:34
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 1:16
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 47:5
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 37:36
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:21
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 42:6
15. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 44:1

angle:

leader, boss, head (leader), chief

beloruse:

начальнік, кіраўнік, галава

ĉeĥe:

ředitel, náčelník, předseda, představený, vedoucí, šéf

ĉine:

主席 [zhǔxí], 委员长 [wěiyuánzhǎng], 領袖 [lǐngxiù]

france:

chef, dirigeant, supérieur (chef), responsable (chef)

germane:

Leiter, Vorsitzender, Vorsteher

hispane:

jefe, dirigente, superior (jefe)

hungare:

vezető, irányító, főnök

ide:

chefo

japane:

長 [なが], 長官 [かみ]

nederlande:

leider, hoofd (leider), baas, chef

pole:

szef, kierownik, zwierzchnik, naczelnik, zawiadowca, dowódca, wódz

portugale:

chefe, diretor

ruse:

начальник, руководитель, глава

slovake:

predstavený, vedúci

tokipone:

jan lawa

ukraine:

начальник, командир, директор, завідувач, ватажок

estri

serĉi 'estri'

[estr.0i]

(tr)

Esti estro super, regi: rigardinte la okulojn […] de homo, kiu kutimis estri milionojn, la pastro kliniĝis ĝis la tero [16]; li nun trograndaĝis por labori, kaj lia filo nun estris la ŝipon ^Rob ; vi pensas, ke li havas grandan influon je Anna Sergeevna? – jes, sed neniu povas longe estri ŝin ^PatrojFiloj ; la diablo […] estras ilin kaj povas pereigi ankaŭ vin [17]. komandi, mastri, direkti, gvidi, regi.

16. Internacia krestomatio, La Miraklo de Purun Bhagat
17. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Du fratoj

angle:

to lead, be the leader of, be the head of

beloruse:

кіраваць, быць начальнікам, вяршэнстваваць

ĉeĥe:

být představeným, ovládat, velet, vést

ĉine:

带领 [dàilǐng], 导 [dǎo], 領導 [lǐngdǎo]

france:

commander (diriger), diriger (exercer le commandement)

germane:

leiten, vorstehen

hebree:

לנהל

hungare:

vezető, irányító, főnök, vezér

japane:

～の長である [のちょうである], 率いる [ひきいる]

nederlande:

leiden, de leiding hebben over, besturen

pole:

zarządzać, rządzić, kierować, przewodzić, szefować (pot.)

ruse:

управлять, руководить, быть начальником, главенствовать

slovake:

byť na čele, ovládať

tokipone:

lawa

ukraine:

керувати, управляти, бути начальником, очолювати

estrado

serĉi 'estrado'

[estr.0ado]

Ago estri: [li] devis akompani lin en la vojaĝo kaj en la estrado [18]; Varsovia Akademio de Komputilaj Sciencoj kaj Estrado kaj Administrado [19].

Rim.: Ne konfuzu kun estrad·o.

18. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXI
19. Monato, Julius Hauser: La slovaka komputile, 2012

beloruse:

кіраваньне

ĉeĥe:

estráda, pódium

ĉine:

經營方式 [jīngyíngfāngshì]

france:

direction (action de diriger)

germane:

Leitung

hebree:

דוּכָן

hungare:

vezetés, irányítás

japane:

統率 [とうそつ], 采配 [さいはい]

pole:

zarządzanie, rządy, kierownictwo, przewodnictwo, zwierzchnictwo

ruse:

руководство (действие), управление (действие)

slovake:

vedenie, velenie

ukraine:

естрада, підмостки

^*estraro

serĉi 'estraro'

[estr.0aro]

Grupo de homoj, kiuj kune estas la plej alta gvida organo de organizaĵo: ĉu eble la estraro certe scias, ke ĉi tiu estas la Kristo? [20]; [ŝi] neniun volis ofendi, precipe sian estraron [21]; la alta estraro […] eldiris la verdikton [22]; koran dankon al la Kembriĝa urbestraro, kiu gastame zorgis pri nia bono [23]; mi ne scias, kiel la estraro povis konfidi al li tian oficon: li estas pli malbona ol jakobeno [24]; pri tio povas juĝi nur la estraro de la Lingva Komitato [25]; la ŝlosilon […] li transdonadis poste nur al la germana poŝta estraro en Bremeno ^FK ; skandalon en Irlando kaŭzis la kandidatigo de iama juĝisto al la estraro de la Eŭropa Investobanko [26]. ĵurio, komisio, komitato, partio^1.a, prezidanto

20. La Nova Testamento, Johano 7:26
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malnova strata lanterno
22. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Kuristoj
23. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
24. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvara
25. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 4. Vortaroj
26. Garbhan MacAoidh/pg: Malbona investo, Monato, 2000/11, p. 12

angle:

board of directors, executive board, board

beloruse:

начальства, кіраўніцтва

ĉeĥe:

předsednictvo, vedení

ĉine:

监事会 [jiānshìhuì]

france:

direction (les dirigeants)

germane:

Vorstand, Leitung

hebree:

הנהלה

hispane:

junta directiva, conjunto de jefes

hungare:

vezetőség, főnökség

ide:

direktanta komitato

japane:

幹部 [かんぶ], 役員会 [やくいんかい], 理事会 [りじかい]

nederlande:

bestuur, directie, raad van bestuur, bestuursorgaan

pole:

zarząd, dyrekcja, kierownictwo, zwierzchnictwo, władza (pot.)

portugale:

diretoria (os dirigentes)

ruse:

начальство, руководство, правление

slovake:

predsedníctvo, predstavenstvo, vrchnosť

ukraine:

правління, керівництво, начальство, старшина

estreco

serĉi 'estreco'

[estr.0eco]

Ordonpovo de estro: Diotrefes […] amas la estrecon inter ili [27]; la patro baldaŭ fordonos al li la estrecon kaj vivos ripoze en siaj kasteloj [28]; la traveturanta oficisto volos antaŭ ĉio ĉirkaŭrigardi la kadukulejojn, kiuj estas sub via estreco [29].

27. La Nova Testamento, IIi. Johano 1:9
28. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
29. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua

beloruse:

вяршэнства

ĉeĥe:

vedoucí postavení, vůdcovství

ĉine:

經營方式 [jīngyíngfāngshì]

france:

autorité, direction (pouvoir de diriger)

germane:

Leitung

hungare:

vezetés, irányítás

japane:

威信 [いしん]

pole:

władza, rządy, zwierzchność

ruse:

главенство

slovake:

vedúce postavenie

ukraine:

верховенство

estrigi

serĉi 'estrigi'

[estr.0igi]

Enpostenigi kiel estro: li estrigis lin super sia domo, kaj transdonis en liajn manojn ĉion, kion li havis [30]; kial do vi estrigas vin super la komunumo […] [31]? kiun mi estrigu super ili? – estrigu min, sinjoro – diris Domitius ^QuV . avancigi, enoficigi, instali³, kroni³, plirangigi, promocii¹

30. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:4
31. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 16:3

beloruse:

прызначыць кіраўніком

germane:

als Vorstand einsetzen, die Leitung übergeben

estrarano

serĉi 'estrarano'

[estr.0arano]

Membro de estraro: la ministro pri edukado [estas] estrarano de la separatisma partio [32]; ja dum pli ol 40 jaroj li okupis ŝlosilajn poziciojn […] kiel prezidanto aŭ estrarano de TEJO kaj UEA [33]; la teknikan funkciigon faris [li] kadre de sia agado kiel estrarano de Universala Esperanto-Asocio pri informado [34]; li […] volas silentigi la kritikon per revizio de la interna regularo pri la estraranoj de Japana Banko [35]; estontece 35 % de la estraranoj estu virinoj [36].

32. IRL: Ĉu paŝoj al paco?, Monato, 2000/06, p. 7
33. Monato, Nikolao Gudskov: Opinioj plej kompetentaj, 2007
34. Monato, Grigorij Arosev, Andrej Grigorjevskij: Abonu!, 2004
35. Monato, Hori Jasuo: Prezidanto de la japana centra banko profitis, 2006
36. Monato, Evgeni Georgiev: Koalicia kompromiso, 2011

angle:

board member, director

beloruse:

чалец рады дырэктараў

ĉine:

董事 [dǒngshì], 董事会成员 [dǒngshìhuìchéngyuán]

japane:

役員 [やくいん], 理事 [りじ]

nederlande:

bestuurslid

ukraine:

член правління

urbestraro

serĉi 'urbestraro'

[estr.urb0aro]

La plenuma potenco, la direktanta organo de urbo: koran dankon al la saksa registaro kaj precipe al la Dresdena urbestraro por la tuta helpo, kiun ili donis al nia kongreso [37]; urbestraro lin akceptis en la urbodomo [38]; la Departemento pri Edukado de la Urbestraro de Tel Aviv-Jaffa [39]; la brusela urbestraro eĉ kreis ŝtopiĝojn, mallarĝigante vojojn, komplikante vojkruciĝojn kaj limigante rapidecon en la urbocentro al 30 km hore [40]; la landa registaro forte kritikis la lokan socialistan urbestraron [41]. magistrato

Rim.: Iom konfuzige, grandaj urboj foje havas urbestr·aron, t.e. plurajn urbestrojn kaj urb·estraron, konsistigatan ekz-e el la elektita urba deputitaro. Pli klare oni povus do paroli pri „la urbestroj“ de la urbo unuflanke kaj la „urba estraro“ aŭ „urba deputitaro“ aliflanke.

37. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
38. Edmond Privat: Vivo de Zamenhof, Vivo de Zamenhof
39. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Unua Parto
40. Monato, Ivo Durwael: Tamtamas ŝtopiĝoj, 2011
41. Monato, Bardhyl Selimi: Placo Skandal-erbeg, 2010

germane:

Stadtrat