*mastro
-
Tiu, kiu posedas, ordonas kaj disponas:
bona servisto de bona mastro;
li estas sia propra mastrino
(li vivas fraŭle)
PrV
;
hundo fidela al sia mastro;
mastro en vojo, servantoj en ĝojo
(vd kato)
PrV
trezoro sen mastro;
li fariĝos mastro super la trezoroj de oro, arĝento, kaj ĉiuj
grandvaloraĵoj de Egiptujo
[1];
Romo fariĝis mastro de la mondo;
materiala mastro de tiu ĉi lingvo estas la tuta mondo
[2];
la spiritaj mastroj de la lingvo
[3];
la tutan mastrecon pri Esperanto [Zamenhof] transdonis al
la esperantistoj mem
[4].
- a)
- Estro de hotelo gastejo, komercejo: li troviĝis ĝuste antaŭ drinkejo, li volis eniri, sed en la sama momento la drinkejmastro volis eliri [5]; la gasto pagis sian kalkulon kaj kuŝiĝis, la mastro nokte ŝteliris en la stalon, elkondukis la […] azenon [6]; la knabo eniris en gastejon kaj demandis la mastron, ĉu li povas akcepti la bestojn por la nokto [7]; la loĝejoj de la mastro kaj vojaĝantoj okupis tri etaĝojn, malsupre estis drinkejo kaj restoracio [8].
- b)
- Estro de fabriko aŭ laborejo: la teksa industrio submetiĝis al la postuloj de la britaj mastroj celantaj avide profitigi la proprajn teksejojn en nord-okcidenta Anglio [9].
estro
ekonomo1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Daniel 11:43
2. Deklaracio pri la esenco de la Esperantismo de la 9-a de Aŭgusto 1905
3. Deklaracio pri la esenco de la Esperantismo de la 9-a de Aŭgusto 1905
4. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Kion la patro faras, estas ĉiam ĝusta
6. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo kovru vin, la orazeno kaj bastono el sako
7. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Du fratoj
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro 19a
9. Monato, Paul GUBBINS: Ĉe-telefone ... kiu?
2. Deklaracio pri la esenco de la Esperantismo de la 9-a de Aŭgusto 1905
3. Deklaracio pri la esenco de la Esperantismo de la 9-a de Aŭgusto 1905
4. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Kion la patro faras, estas ĉiam ĝusta
6. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo kovru vin, la orazeno kaj bastono el sako
7. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Du fratoj
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro 19a
9. Monato, Paul GUBBINS: Ĉe-telefone ... kiu?
- afrikanse:
- meester
- albane:
- mjeshtër
- amhare:
- ጌታ
- angle:
- master
- arabe:
- سيد
- armene:
- վարպետ
- beloruse:
- гаспадар
- bengale:
- মাস্টার
- birme:
- မာစတာ
- bretone:
- mestr
- ĉeĥe:
- hospodář, hospodář, majitel, pán, vlastník, zaměstnavatel
- ĉine:
- 师 [shī], 師 [shī], 师傅 [shīfu], 師傅 [shīfu], 师尊 [shīzūn], 師尊 [shīzūn], 师父 [shīfu], 師父 [shīfu], 熟練掌握的人 [shúliànzhǎngwòderén], 熟练掌握的人 [shúliànzhǎngwòderén], 領班 [lǐngbān], 领班 [lǐngbān], 工头 [gōngtóu], 工頭 [gōngtóu]
- dane:
- mester
- estone:
- kapten
- france:
- maitre
- galege:
- mestre
- germane:
- Meister, Chef, Herr 1.a Wirt, Ladeninhaber 1.b Geschäftsführer, Betriebswirt, Fabrikant
- guĝarate:
- માસ્ટર
- haitie:
- mèt
- hinde:
- मास्टर
- hispane:
- amo (señor), capataz
- igbe:
- ukwu
- indonezie:
- tuan, empu, majikan, kepala
- irlande:
- máistir
- islande:
- húsbóndi
- japane:
- マスター
- jide:
- בעל
- jorube:
- titunto si
- kanare:
- ಮಾಸ್ಟರ್
- kartvele:
- საძიებო
- kazaĥe:
- мастер
- kimre:
- meistr
- kirgize:
- кожоюн
- kmere:
- មេ
- koree:
- 마스터
- korsike:
- patruni
- kose:
- inkosi
- kroate:
- majstor
- kurde:
- mamoste
- latine:
- magister
- laŭe:
- ແມ່ບົດ
- litove:
- meistras
- makedone:
- господар
- malagase:
- tompony
- malaje:
- induk
- malajalame:
- യജമാനന്
- malte:
- kaptan
- maorie:
- ariki
- marate:
- मास्टर
- monge:
- tswv
- mongole:
- мастер
- nederlande:
- 1.a baas 1.b baas heer, meester
- nepale:
- मालिक
- njanĝe:
- mbuye
- panĝabe:
- ਮਾਸਟਰ
- paŝtue:
- د بادار
- pole:
- gospodarz, zarządca, szef
- portugale:
- amo, senhor, dono, patrão, proprietário
- ruande:
- shobuja
- ruse:
- хозяин
- samoe:
- aliʻi
- sinde:
- رکن ٿا
- sinhale:
- ස්වාමියා
- skotgaele:
- mhaighstir
- slovake:
- hospodár, majiteľ, pán, vlastník
- slovene:
- mojster
- somale:
- sayidkiisii
- ŝone:
- tenzi
- sote:
- mong’a
- sunde:
- ngawasaan
- svahile:
- bwana
- taĝike:
- усто
- taje:
- ปริญญาโท
- tamile:
- மாஸ்டர்
- tatare:
- мастер
- telugue:
- మాస్టర్
- ukraine:
- майстер
- urdue:
- ماسٹر
- uzbeke:
- usta
- vjetname:
- chủ
- zulue:
- induna
mastri
(tr)
- Esti mastro super, agi kiel mastro de; regi, administri: nia nova grafikisto […] mirinde rapide ekmastris la novan taskon [10]; en tiuj bone strukturitaj landoj oni relative bone mastris la problemojn, ankaŭ ne mankis helpiloj kaj helpantoj [11]; iun tagon, kiam li jam bone mastris la uzadon de la maŝineto, li vizitis min por danki min pro mia helpo [12].
10.
Monato, Stefan Maul: Akurateco
11. Monato, Stefan Maul: Ĉu kulpas nur la naturo?
12. Monato, G. O. Òshó-Davies: Poŝtelefono
11. Monato, Stefan Maul: Ĉu kulpas nur la naturo?
12. Monato, G. O. Òshó-Davies: Poŝtelefono
- angle:
- be master over
- beloruse:
- валодаць, быць гаспадаром
- bretone:
- bezañ mestr (war), mestroniañ
- ĉeĥe:
- ovládat, řídit
- ĉine:
- 主持 [zhǔchí], 董 [dǒng], 导 [dǎo], 導 [dǎo], 掌握 [zhǎngwò], 操持 [cāochi], 送入 [sòngrù]
- france:
- diriger (administrer)
- germane:
- leiten, führen, verwalten
- hispane:
- ser amo, ser capataz
- indonezie:
- mempertuan, mempertuankan, menuani
- japane:
- 支配する [しはいする], 主人としてふるまう [あるじとしてふるまう]
- nederlande:
- heersen
- pole:
- szefować, rządzić
- ruse:
- владеть, обладать, быть хозяином
- slovake:
- ovládať, riadiť
- ukraine:
- володіти, бути господарем/хазяїном
*mastrumi [13]
(tr)
mastruma sistemo (de komputilo)
- Zorgi pri ĉio, kio koncernas la ekonomion de hejmo: ŝi mastrumis kaj zorgis pri la ordo en la domo [14]; li mastrumis en la princa domo, kvazaŭ en sia IK ; mi, tute ne sciante mastrumi, tiel malbonigis ĉiujn miajn aferojn, ke fine mia bieno pro ŝuldoj estis vendita FK ; mastruma progreso de la kapitalismo nenion donas al la laboristaro; vilaĝmastruma kolektivo.
mastruma sistemo (de komputilo)13.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro,
mastr'um'
14. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino
14. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino
- angle:
- keep house
- beloruse:
- гаспадарыць
- ĉeĥe:
- hospodařit, obhospodařovat
- ĉine:
- 整理工作 [zhěnglǐgōngzuò], 管理 [guǎnlǐ]
- france:
- tenir (administrer)
- germane:
- haushalten, wirtschaften
- indonezie:
- mengurus rumah tangga
- japane:
- 家事を切り盛りする [かじをきりもりする], 家政をとる [かせいをとる], 経営する [けいえいする], 管理運営する [かんりうんえいする], 取り仕切る [とりしきる]
- nederlande:
- huishouden
- pole:
- zarządzać, gospodarzyć
- ruse:
- хозяйничать, хозяйствовать, вести хозяйство
- slovake:
- gazdovať, hospodáriť, viesť domácnosť
- ukraine:
- господарювати, хазяювати, порати, поратися
mastrumado
- Prizorgo de monaj kaj praktikaj necesaĵoj de hejmo: la salajro de mia edzo kaj la monata rento, kiun donacis al mi mia patro, plene sufiĉis por nia modesta mastrumado [15].
15.
B. von Suttner, trad. A. Caumont kaj F. Luin: For la batalilojn!, 1914, 2001
- beloruse:
- гаспадараньне
- france:
- arts ménagers, économie domestique
- indonezie:
- urusan rumah tangga
*gemastroj
- Mastro kaj mastrino kune.
- beloruse:
- гаспадары
- france:
- maitres
- japane:
- 主人夫妻 [あるじふさい]
- ukraine:
- господарі (господар і господиня)
memmastrumado
Regado de firmao, societo ktp fare de ĉiuj ĝiaj anoj
egalrajte:
laboristo defendas pli ampleksan percepton de memmastrumado,
eble pli modernan: „Necesas komenci demokratiigi la
entreprenon“
[16];
en Jugoslavio funkciis ekonomia memmastrumado kombinita kun
politika unupartieco
[17].
kooperativo16.
C. Raimbeau, trad. V. Lutermano:
Ĉu memmastrumado havas estontecon?, le Monde diplomatique, 2007-12
17. Monato, Zlatko Tišljar: Tolaro ne plu tolerata
17. Monato, Zlatko Tišljar: Tolaro ne plu tolerata
- angle:
- self-governance
- beloruse:
- самакіраваньне
- ĉeĥe:
- vedení domácnosti bez cizí pomoci
- france:
- autogestion
- germane:
- Selbstverwaltung
- indonezie:
- kepemimpinan sendiri, pemerintahan sendiri
- japane:
- 自主管理 [じしゅかんり], 自主運営 [じしゅうんえい]
- pole:
- samozarząd
- slovake:
- vedenie domácnosti bez cudzej pomoci
- ukraine:
- самогосподарювання
administraj notoj
ge~oj:
Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.