¹organiz/i ^PV

(tr)

Starigi ion, kunordigante ĝiajn partojn por plenumi difinitan funkcion; doni al io la necesajn organo por funkciadi: en la jaro 1884 la societo organizis la unuan specialan fakultaton ^FK ; U.E.A. […] reprezentas nur personojn, kiuj deziras esti organizataj pro difinita celo aprobita de ili [1]; koran dankon al la organizintoj de la nuna kongreso [2]; la ĉirkaŭa ŝovinismo timigis la parizajn organizantojn, ili petegis Zamenhof ne kunvoki tian kunvenon, eĉ privatan, dum la Kongreso ^VivZam ; plenforme organizita […] komunumo de liberkredantoj [3]; la Laboristaro devas sin organizi mondskale ^Lanti ; ni devas lerni kaj labori sisteme kaj organizite ^InfanTorent2 ; li organizis du avangardajn liniojn, el kiuj la pli malproksima devis observi la malamikojn, la pli proksima ― gardi la propran armeon kontraŭ atako [4]; la manĝaj oficistoj venos […] por organizi sub tendo, starigita por tiu uzo, posttagmanĝon tute allogantan ^KPr ; ĉi tie estis ĉio en ia trankviliga, organizita malordo ^KKr ; turistoj al ĝi iras are, ili tamen organizis por tiu mateno karavanon, kiun mi kondukos ^ChL ; lingvo […] organizita kiel sistemo de simboloj, reprezentantaj ideojn ^Ret ; cedi al estaĵo pli alte organizita ^FK . aranĝi, establi, instali, komponi², ordigi

Organizanta, kies tasko estas organizi ion; rilata al organizado: la loka organiza komitato laboris por […] preparado de nia nuna kongreso [5]; organiza laboro ^AzS ; aktualaj organizaj problemoj, demandoj, diskutoj ^EeP ; organiza strukturo, skemo, kadro, fundamento, reformo ^EeP ; organizaj principoj, formoj, planoj ^EeP ; [ni] neniam povos forgesi lian sindonan kaj sukcesan laboradon [kaj] lian grandan organizan talenton ^VivZam ; la universaleco de la Lingvo trovis adekvatan organizan formon en nia Universala Esperanto-Asocio ^Ret ; tio reflektiĝas en la Esperanto-Movado je la niveloj lingva, kultura kaj organiza ^EeP ; Esperanto-asocioj funkciis kiel organizaj centroj de interlerneja korespondado ^EeP ; jam en 1908 oni komencis rimarki la organizan kaj ideologian dividon inter la burĝa kaj proleta esperantista Movado ^EeP .

1.

Ago organizi ion, organizado: Pentuer estis okupita per la organizo de la kuracista helpo por la vunditoj [6].

2.

Maniero kiel homoj estas organizitaj: Egipto jam posedis altan socian organizon, terkulturon, metiojn kaj literaturon [7]; tiuj gigantaj laboroj postulis, krom konoj de la astronomio, geometrio, meĥaniko kaj arĥitekturo, ankaŭ perfektan organizon [8]; li fondis grupon, kiu per sia bonega organizo kaj vigla laborado baldaŭ fariĝis imitinda modelo [9]; li ree, sub la preteksto studi la organizon de la dimanĉaj lernejoj, trotis en la urbon ^PatrojFiloj ; la revolucio ankoraŭ ne povis montri organizon ^LGA . aparato, servo

3.

Organizaĵo: gvidantoj de partioj aŭ organizoj laboristaj ^Lanti ; kiel SAT-ano, li ja kelkfoje alvenis al konkludoj, kiuj ne tute koincidas kun tiuj de politikaj organizoj ^Lanti ; li dum la jaroj 1944 kaj 1945 gvidis […] vastskalan organizon je la nomo de Sveda Ruĝa Kruco ^VojaĝImp ; membro de loka organizo fariĝas gvidanto en federacio ^ViV ; memoru, ke vi estas parto de granda organizo por helpi al la homaro ^KrM ; Luĉia-festo [estas] solenata en ĉiuj familioj, en ĉiuj organizoj, korporacioj ^KKr .

Ago organizi: li zorgis pri ĉio, tempon kaj volon li donis por la organizado de nia grava festo [10]; li pritraktis […] demandojn pri organizado kaj pri interlingvistiko ^EeP ; Soveta Esperantista Junulara Movado […] transprenis i.a. la organizadon de la tradiciaj Junularaj Tendaroj ^EeP ; [ili] interesiĝas pri sovetia publiksaneca organizado ^CKv .

Homa grupiĝo kunordigita por plenumi difinitan funkcion, kutime fondita sub komuna nomo de asocio, ligo, societo kc: ĉe la Bulonja Kongreso estis prezentita projekto de ĝenerala organizaĵo por la tuta esperantistaro [11]; junaj knabinoj plenigas lernejojn, universitatojn, kursojn, rondetojn kaj organizaĵojn ^Metrop ; ĝi estas kontraŭleĝa vesto, vi demonstras per ĝi apartenon al la krima organizaĵo ^Metrop ; li minacis transdoni la aferon al la rajona partiorganizaĵo ^Ĉukĉoj ; nia Universala Esperanto-Asocio estas la sola hodiaŭ ekzistanta internacia neŝtata organizaĵo (vd neregistara organizaĵo), kiu havas efektivajn membrojn en ĉiuj partoj de la mondo ^Ret ; la deziro eviti militon […] fariĝis definitiva kaj necesa en la mondo, ― la kreo de la nova organizaĵo de Unuiĝintaj Nacioj […] tion pruvis klare ^FSp . organizaciomisio, movado

(ntr)

Kunaranĝiĝi kiel funkcianta afero: intertempe la Esperanto-Movado kreske organiziĝis, kaj la bezonon krei propran organizaĵon sentis ankaŭ la esperantoparolantaj sciencistoj ^EeP ; el la multaj aspektoj de la organiziĝo de nia civito, mi opinias ke nia takso pri poezio estas plej grava ^Rsp ; mi tute ne komprenas, kiel la vivo organiziĝas ĉi-lande ^CKv ; rektangula placo, kie foiro ĉiusemajne organiziĝas ^ChR ; inter la du lernejanoj kaj la du knabinetoj organiziĝis kvarope ludadoj, kiuj komenciĝis matene kaj finiĝis nur vespere ^ChL ; la kompanio iel sukcesis organiziĝi kiel longa, malregula kolumno [12].

(ntr)

Perdi sian bonan, komunan funkciadon: la eldonejo disorganiziĝis pro perdo de la financa subtenanto [13]; la orienteŭropaj esperantistoj estis jam malorganiziĝintaj aŭ antaŭsentis, ke tia sorto atendas ilin ^EeP . disfali, malkomponiĝi

Restarigi aŭ rearanĝi ion por ke ĝi denove aŭ pli efike povu plenumi sian funkcion: se ni estas bonaj, respektu nin kaj subtenu nin, ― se ni estas malbonaj reorganizu nin aŭ forigu nin [14]; la jugoslavia Movado rapide reorganiziĝis post la milito ^EeP ; la reorganizo evidente celis faciligi la organizajn spertojn de unu kongreso al la alia ^EeP ; la ekzisto mem de suverenaj ŝtatoj estis konsiderata kiel la kaŭzo de la milito kaj oni postulis postmilitan reorganizon de Eŭropo kiel demokrata federacio [15]; plimulto postvivis kaj provas reorganizi sian vivon, komenci denove, ekde nulo [16]; ili perdis du agentojn, kaj ili rapidos reorganizi siajn retojn por korekti niajn maldiskretaĵojn ^ChV . reformirenovigi, restaŭri

Organizaĵo sen publika mandato, precipe iu el tiuj, kiuj ne celas profiton, sed internacie agas por bonfaro, socia progreso...: la internacia neregistara organizaĵo Kuracistoj sen Limoj kun federaciaj instancoj esploris kaj konstatis, ke tieaj riveroj estas poluitaj de plumbo [17]; laŭ neregistaraj organizaĵoj tra Balkanio oni kontrabande liveras ĉiujare la plej grandan parton de 120 000 virinoj kaj infanoj el Orient- kaj Sudorient-Eŭropo al EU-ŝtatoj, kie ili estas vendataj cele al seksa ekspluatado kaj prostituado [18]; la internacia leĝigo de la homaj rajtoj estas rezulto de longaj, insistaj klopodoj, en kiuj elstaran rolon ludis influaj unuopuloj, diversaj premgrupoj kaj neregistaraj organizaĵoj [19].

^ManPol

Speciala organizaĵo de Unuiĝintaj Nacioj, kiu celas akceli la socialan justecon per plibonigoj de la viv- kaj labor-kondiĉoj: laŭ statistikoj de la Internacia Labor-Organizaĵo, nuntempe en la mondo la kvanto de translandaj enoficiĝintoj jam atingis pli ol 20 milionojn [20]; spertuloj de la Internacia Labor-Organizaĵo (ILO) asertas, ke la nova jarmilo komenciĝis sen solvo por unu el la plej gravaj problemoj de la antaŭa: la senĉesa kresko de senorganizeco [21].

Organizaĵo fondita en 1995, kun membro-ŝtatoj en Eŭropo kaj ankaŭ en Centrazio kaj Nordameriko, funkcianta kiel konsultejo, observejo kaj kunlaborejo pri sekureco, kontraŭterorisma agado, rego de energioj kaj armoj, publikaj rajtoj, demokratio kaj ceteraj temoj: la pola ministro por la eksterlandaj aferoj, la nuna prezidanto de la Organizaĵo por Sekureco kaj Kunlaboro en Eŭropo estadante vizite en Moskvo renkontiĝis marde matene kun la rusa ministro por la eksterlandaj aferoj [22].