*en UV I. *en serÄi 'en' [en.0] 1.[en.0.Nom] Prepozicio; uzate kun nominativo, indikas fizikan aÅ abstraktan lokon, staton aÅ cirkonstancon, kie io estas: a)[en.0.kie] (kun nominativo:) Indikas la lokon, interne de kiu io aÅ iu estas, kie io okazas: [ili] loÄas en la valo [1], en tendoj [2]; Amalek loÄas en la suda parto de la lando [3]; sent[i s]in tute sana [â¦] kiel fiÅo en akvo [4]; mia koro tremas en mi [5]; ili troviÄis en malproksimeco de apenaÅ kelke da paÅoj Marta ; la suno rebrilas en la klara akvo [6]; (figure) konservi dekjaran pacon [â¦] tio estas en la limoj de via povo [7]; (figure) en la Esperanta gramatiko oni preskaÅ nenion povas ÅanÄi [8]; (figure) en tiu propono kuÅas la solvo de la problemo. staras la morto jam en la korto PrV . interne de b)[en.0.kiam] (kun nominativo:) Indikas la tempon, kiam okazas (aÅ okazis, aÅ okazos) la ago: mi parolos al vi en tempo pli oportuna [9]; en la venonta jaro mi veturigos mian fileton al la Äefurbo [10]; ankoraÅ hodiaÅ mi estas tiel forta, kiel en la tago, kiam Moseo min sendis [11]. Äe, je, dum c)[en.0.kiom] (kun nominativo:) Indikas kiom da tempo daÅris aÅ daÅros la ago Äis sia plena plenumiÄo: Mi povas detrui la sanktejon de Dio, kaj rekonstrui Äin en la daÅro de tri tagoj [12]; en unu vespero, mi Äion verkis [13]; en la daÅro de unu monato aÅ du mi trovus la vojojn en Labirinto [14]. d)[en.0.stata] (kun nominativo:) Indikas la staton de objekto: danÄere estas lasi lin plu en tia libereco Hamlet ; la forto grandiÄas en premateco [15]; li mortis [â¦] en granda mizero Kandid ; ili estis en granda nombro [16] (grandnombre); oni ne povas lernigi al vi la manieron, en kiu oni devas vivi inter personoj de bona deveno GDn ; mi en tiu Äi rilato estas trankvila [17]; post kelkmonata brua vivo fali en tian silenton [â¦] kaj izoleco[nâ¦] [18]; en granda kolero li [â¦] forpelis la filon [19]; Äi estis en konsento kun liaj propraj pensoj [20]; en longaj girlandoj pendis mirindaj kreskaĵoj [21]; Åiaj nigraj haroj estis kunvolvitaj en pezaj plektoj super la kapo [22]; puntoj kaj bantrozetoj [â¦] kuniÄis en mirinda bonordigita senordeco FK . e)[en.0.cirkonstanca] (kun nominativo:) Indikas cirkonstancon karakterizantan la agon: kelkaj leonoj [â¦] rondkuris en (per) frenezaj saltoj tra la areno [23]; en (Äe) la Åvito de via vizaÄo vi manÄados panon [24]; postulu paroladon en la lingvo de lia popolo [25]; [kiam] vi mem havos infanon, tiam vi parolos en alia maniero InfanTorent2 ; fremdan lokon li vizitas nur en akompano [26]; mia pulso en takto batas [27]; ilia tuta kulpo konsistis nur en tio, ke [ili] alpaÅadis al la prijuÄado kun antaÅe jam preta konvinko [28]; mi estos en liaj okuloj (laÅ lia juÄmaniero, opinio) kiel trompanto [29]; la homo efektive mortis en turmentoj [30]; oni parolas al la homoj en (laÅ) instruita formo kaj en (je) la nomo de leÄoj sciencaj [31]. Äe, je, laÅ, per 2.[en.0.Ak] Prepozicio; uzate kun akuzativo, indikas direkton per finpunkto, t.e. fizikan aÅ abstraktan lokon, situacion aÅ staton, internen de kiu io aÅ iu moviÄas, celas, strebas, evoluas: a)[en.0.loka] (kun akuzativo:) Indikas lokon, en1.a kiu situas la celo aÅ finpunkto: la birdo flugas en la Äambron (= Äi estas ekster la Äambro kaj flugas nun en Äin) [32]; vi povas iri [â¦] en teatron [33]; âVi devas nepre veturi en banlokon!â diris la ombro [34]; la pastroj eniris en la internon de la domo [35]; morgaÅ mi veturos Parizon (aÅ en Parizon) [36]; anseroj diskuradis en Äiujn direktojn [37]; sablero enfalis en mian okulon [38]; tiufoje [Åi] ne forgesis meti la Ålosilon en sian poÅon [39]; [Åi] enigis la manon en sian ledan sakon [40]; Samuel [â¦] skribis tion en libron [41]; mi malfermas la pordon en la dormoÄambron (t.e. la pordon kiu kondukas en la dormoÄambron, per kiu oni transiras en la dormoÄambron) Metrop ; eÄ plej ruza vulpo en kaptilon falas PrV . al b)[en.0.celstata] (kun akuzativo:) Indikas la finan staton, situacion ktp de evoluo, aliiÄo, ÅanÄo: la idolojn li disbatis en pecetojn [42]; montrante per unu mano la infanon kaj la duan manon kunpreminte en pugnon [43]; traduki el unu en alian lingvon [44]; la dek naÅ provincoj, en kiujn Ĥinujo estas dividita [45]; la malharmonio aliformiÄas en harmonion [46]; nia aristokrataro falis en mizeron [47]; [lia] malkaÅemeco [â¦] aliformiÄis en arogantecon [48]; Åiru vin en du partojn, la mondo trian postulos PrV . al, el2 1. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 14:252. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 4:203. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 13:294. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 55:46. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 427. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Äapitro XX8. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, VII9. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua10. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvina11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Josuo 14:1112. La Nova Testamento, S. Mateo 26:6113. N.V. Gogol, tr. Zamenhof: La revizoro, 3:614. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Äap. 1315. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Kroniko 5:2317. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua18. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Äapitro I19. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Tablo , la orazeno kaj bastono el sako20. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Sub la saliko21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Äardeno de la paradizo22. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto23. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Äapitro LVI24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 3:1925. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ester 1:2226. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sonorilo27. William Shakespeare, trad. L. L. Zamenhof: Hamleto, ReÄido de Danujo, Hamleto28. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, I29. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 27:1230. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Äapitro XIX31. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Dua Parto â Gramatiko32. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §26.33. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Unua Parto34. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La ombro35. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 29:1636. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §28.37. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Äapitro XI38. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 4139. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Äapitro Kvina40. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Äapitro XIX41. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 10:2542. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 34:743. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto44. Don Miguel de Cervantes Saavedra: Don KiÄ¥oto de la ManÄo en Barcelono (5 Äapitroj), Äapitro LXII45. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto46. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Dorna vojo de la honoro47. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Äapitro IV48. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua afrikanse: in albane: në amhare: ááµá¥ angle: 1. in 2. into arabe: ÙÙ armene: â Õ«Õ¶ azerbajÄane: da beloruse: Ñ, ва bengale: মধà§à¦¯à§ birme: áá½áẠbosne: u ÄeÄ¥e: do, na, v, ve dane: i estone: aastal filipine: sa galege: en germane: 1. in, im guÄarate: માઠhaitie: nan haÅse: a hebree: 1.a ×ת×× 1. ×- 2.a ×ת×× 2.b ×- hinde: मà¥à¤ hispane: 1. en igbe: na irlande: i islande: à japane: 㧠jave: ing jide: ××× jorube: ni kanare: ರಲà³à²²à²¿ kartvele: á¬ááá¡ katalune: 1. a kazaÄ¥e: жÑÐ»Ñ kimre: yn kirgize: боÑнÑа kmere: áá áááá»á koree: ì korsike: in kose: e kroate: u kurde: li laÅe: à»àº litove: matyti makedone: во malagase: aminâny malaje: dalam malajalame: ലൠmalte: fil maorie: i roto i te marate: मधà¥à¤¯à¥ monge: nyob rau hauv mongole: Ð½Ñ nepale: मा njanÄe: mu okcidentfrise: wy okcitane: 1. a panÄabe: ਵਿੱਠpaÅtue: Ù¾Ù pole: 1. w 2. w portugale: 1. em, dentro de ruse: в 1.c за samoe: i signune: 1. n@40 2. n@40~ sinde: Û¾ sinhale: ද෠skotgaele: ann an slovake: na, vo, za 1. v 2. do slovene: 1. v Åone: mu sote: a sunde: dina svahile: katika taÄike: Ð´Ð°Ñ taje: à¹à¸ tamile: à®à®³à¯à®³ tatare: .ÓÑ Ñүзнең telugue: లౠtibete: à½à½à¼à½£à¼ ukraine: в urdue: Ù ÛÚº uzbeke: ichida vjetname: trong al enserÄi 'al en' [en.al0] (malofte) [en.al0.kien] Direkte al la interno de io. Rim.: Pri la prepoziciaj kunaĵoj kun al, vidu rimarkon sub al Äe. angle: into beloruse: Ñ (кÑдÑ, ÑнÑÑÑ) france: dans, en, à hispane: a dentro pole: w, do wewnÄ trz II. Memstara vortero kun la senco de en: enaserÄi 'ena' [en.0a] [en.0a.interna] Interna: sur la ena plasta ujo troviÄis fingropremaĵoj nur de la junulo ChC ; Åi bone konis la signojn de psika ena lukto, kaj tiujn Åi legis el lia vizaÄo CKv ; li sciis en sia plej ena interno, ke [tio] neniam plu timigos lin VRA ; la kunagado de enaj ÅanÄofortoj kaj de la neceso adaptiÄi al ekstera evoluo estigas malsamajn lingvoformojn [49]; la enan militon [â¦] en Kolombio oni povas spuri Äis la Sendependiga Milito Kon11 ; la konkaj jarringoj mem ne nur indikas la aÄon de la ena besto, sed ja enhavas multe da informoj pri klimato en la pasinteco [50]. 49. Claude Piron: La bona lingvo, 6. Ies Malfido, Fido Mia50. Monato, Oliver Kim: Rekorda konkulo, 2014 angle: inside (inner), inner beloruse: ÑнÑÑÑанÑ, нÑÑÑÐ°Ð½Ñ ÄeÄ¥e: vnitÅnà Äine: å¨è£¡é¢ [zà ilÇmià n] france: (de) dedans (interne), intérieur (interne), interne germane: innen, darinnen, drinnen hebree: ×¤× ××× hispane: interior, interno japane: å é¨ã® [ãªãã¶ã®], ä¸ã® [ã¡ã ãã®] pole: w, wewnÄ trz ruse: внÑÑÑенний slovake: vnútorný tokipone: insa ukraine: внÑÑÑÑÑнÑй eneserÄi 'ene' [en.0e] [en.0e.interne] Interne: la Årankopordoj skuiÄis kvazaÅ ene eksplodus grenado ChB ; li apenaÅ troviÄis ene, kiam envenis du fiuloj [51]; pastaĵo kun farÄo ene Kon11 ; miaj aĵoj estis tute malordigitaj ene kaj ekster la valizoj Kon11 . 51. Johán Valano: Äu rakonti novele?, La fantoma bovino angle: inside (adv.) beloruse: ÑнÑÑÑÑ ÄeÄ¥e: uvnitÅ france: dedans, à l'intérieur germane: innen, innerhalb hebree: ××¤× ×× hispane: hacia dentro (adv.) japane: å é¨ã§ [ãªãã¶ã§], ãªã㧠pole: w Årodku, wewnÄ trz ruse: внÑÑÑи slovake: vnútri tibete: à½à½à¼à½£à¼ ukraine: ÑÑеÑÐµÐ´Ð¸Ð½Ñ eno serÄi 'eno' [en.0o] Interno: ili trapasis la enon de la templego [52]; neeltenebla dolorego ekplenigas Åian tutan enon [53]; Potifar ekhavas en la libro fian eksteraĵon kaj eÄ pli abomenindan enon [54]. eno (monuuo)52. Diversaj aÅtoroj: Kontakto 2011-2019, EÄ se Äiuj devenis el diversaj landoj...53. Monato, Julia Sigmond kaj Sen Rodin: La malĵaluzo de Klorinda, 201054. La Ondo de Esperanto, 2004, â 2 (112) angle: interior beloruse: нÑÑÑÐ°Ð½Ð°Ñ ÑаÑÑка, нÑÑÑо, ÑнÑÑÑâÐµÑ france: intérieur germane: Inneres pole: wnÄtrze enigiserÄi 'enigi' [en.0igi] (tr) 1.[en.0igi.KOMUNE] Penetrigi: Åi [â¦] enigis la manojn en siajn densajn harojn Marta ; ekstremdekstruloj en la aÅstria registaro enigis EÅropan Union [â¦] en maloportunan situacion [55]; terorista organizaĵo siatempe elpelita [â¦] Libano kaj enigita en la teritoriojn [56]; (figure) la verkinto enigas vin eÄ en la cerbon de la farmbestoj [57]. 2.[en.0igi.KOMP] Transmeti datumon en komputilon: enigu la pasvorton! 55. Evgeni Georgiev: Äu veneno en Vieno?, Monato, 2000/03, p. 656. Monato, Aleksandro Gofen: Misinforma komento, 200357. Stefan MacGill: "Knaba maturiÄo, Monato, 2000/10, p. 31 angle: 2. enter (on a keyboard), type in beloruse: ÑÑÑаÑлÑÑÑ, ÑводзÑÑÑ, ÑкладаÑÑ ÄeÄ¥e: dát dovnitÅ, vetknout, vložit, vnést, vpravit, vstrÄit, vsunout, zavést Äine: 2. ç±¥ [yuè], é° [yuè], æçç³ [jièyÄntáng], é° [yà o], éµå ¥ [jià nrù], ç®åº [xià nchÅ«], è¡ç¥¨ä¸è· [gÇpià oxià dié] france: faire entrer, entrer (quelque chose), introduire, mettre dedans germane: 1. hineintun, hineinschieben, reintun 2. eingeben hebree: 1. ×××××ר hispane: hacer entrar, entrar (algo), introducir, meter dentro japane: å ¥ãã [ããã], å ¥ããã [ãããã], å ¥åãã [ã«ã ãããããã] pole: 1. wkÅadaÄ, wsadzaÄ, wtykaÄ, pogrÄ Å¼aÄ 2. wprowadzaÄ, wsadzaÄ (pot.) ruse: ввеÑÑи slovake: vniesÅ¥, votknúť, zastrÄiÅ¥ ukraine: вноÑиÑи, вводиÑи, вкладаÑи enigaĵoserÄi 'enigaĵo' [en.0igajxo] [en.0igajxo.KOMP] Enigata datumo. donitaĵo angle: input data (n.) beloruse: зÑвеÑÑÐºÑ ÑÐ²Ð°Ñ Ð¾Ð´Ð½ÑÑ Äine: è¼¸å ¥ç«¯ [shÅ«rùduÄn] france: entrées (info.), inputs (info.) germane: Eingabe hebree: ק×× hispane: entradas (info.), insumos, aportes pole: dane wsadowe, wsad (pot.) ruse: Ð²Ñ Ð¾Ð´Ð½Ñе даннÑе enigoserÄi 'enigo' [en.0igo] 1.[en.0igo.penetrigo] Penetrigo: procedo de enigo de iu objekto en la liston de Unesko pri la Monda Heredaĵo [58]; redukti la laboristaron [â¦] per enigo de pli alta teknologio [59]. 2.[en.0igo.KOMP] Enigado aÅ enigaĵo: post enigo de tiuj informoj aperas detalaj klarigoj [60]; [laÅ] Äi tiu enigmetodo mi tajpas la esperantajn literojn per antaÅa punktokomo [61]. 58. Monato, Anna kaj Mati Pentus: Lingvo, Interreto kaj ... alio, 200859. Bardhyl Selimi: VojaÄimpresoj, somero 2000, Monato, 2001/01, p. 2660. Monato, Roland Rotsaert: Transnacie bonfari, 200561. E. Grimley Evans: Interreto: uniksulo ekspertas Unikodon, Monato, 2000/02, p. 20 angle: 1. introduction, insertion 2. input (act of entering data) beloruse: Ñвод, ÑнÑÑенÑне, ÑкладанÑне ÄeÄ¥e: vnesenÃ, vsunutÃ, založenÃ, zaÅazenà france: 2. saisie (info.), introduction (action d'introduire) germane: 1. Einführung 2. Eingeben hebree: 2. ק×××× hispane: 2. introducción (acto de introducir datos) pole: 1. wprowadzenie 2. wejÅcie ruse: 2. ввод slovake: vsunutie ukraine: ввÑд enigiloserÄi 'enigilo' [en.0igilo] [en.0igilo.aparato] Aparato por enigi datumojn: klavaro kaj skanilo estas enigiloj; grafika enigilo, funkcianta per tuÅoj kaj strekoj [62]. aparataro 62. La Ondo de Esperanto, 2002, â 10 angle: input device beloruse: пÑÑлада ÑÐ²Ð¾Ð´Ñ ÄeÄ¥e: vstupnà zaÅÃzenà Äine: è¼¸å ¥è¨å [shÅ«rùshèbèi], å ¥å£éé [rùkÇutÅngdà o] france: périphérique d'entrée germane: Eingabegerät hebree: ××ª×§× ×§××, ××××ת ק×× hispane: periférico de entrada japane: å ¥åè£ ç½® [ã«ã ããããããã¡] pole: wejÅcie, urzÄ dzenie wejÅciowe ruse: вводное ÑÑÑÑойÑÑво slovake: vstupné zariadenie ukraine: пÑиÑÑÑÑй Ð²Ð²Ð¾Ð´Ñ eniÄiserÄi 'eniĝi' [en.0igxi] [en.0igxi.penetri] Penetri, enprofundiÄi: kiam fratoj batalas, fremdulo ne eniÄu (interveni, sin miksi, Åovi la nazon.) PrV ; la gazetoj ne trovas necesa eniÄi en tion, pri kio ili skribas EE . beloruse: ÑÐ²Ð°Ñ Ð¾Ð´Ð·ÑÑÑ, ÑÑÑÑпаÑÑ france: entrer, pénétrer, s'introduire germane: hineingehen, eindringen hebree: ××××ר hispane: meterse, introducirse japane: ä¸ã«å ¥ã [ã¡ã ãã«ã¯ãã], å ¥ããã [ã¯ãããã] pole: wchodziÄ, wtykaÄ siÄ, wtrÄ caÄ siÄ, pogrÄ Å¼aÄ siÄ ruse: войÑи, вÑÑÑÑÑÑ ene deserÄi 'ene de' [en.0ede] (prepoziciaĵo) 1.[en.0ede.kie] En1.a, en la interno de, sine de: ene de la arbaro Åi renkontas tiun kiun Åi pli amas ol iu ajn estaĵo [63]. 2.[en.0ede.kiam] Dum tiu daÅro, post Äia komenco kaj antaÅ Äia fino: la invado konkeris Irakon ene de unu monato Kon11 ; kontraÅ disciplinaj decidoj de la akademia senato la koncernatoj povas protesti ene de 90 tagoj [64]. 63. M. de France, trad. R. Rius: La Lajo pri la Lonicero, 200364. AIS San-Marino: Statuto, 1986 beloruse: 1. Ñ, ÑнÑÑÑÑ 2. падÑаÑ, за пÑÑÑÑд ÄeÄ¥e: uvnitÅ france: 1. à l'intérieur de 2. dans un délai de germane: 1. im Inneren von 2. innerhalb von hispane: 1. en el interior de 2. en un plazo japane: ï½ã®å é¨ã§ [ã®ãªãã¶ã§] pole: 1. wewnÄ trz 2. w czasie (czegoÅ), podczas (czegoÅ) slovake: vnútri III. en-serÄi 'en-' [en.0_] Prefikso kun iu el la sencoj de en: 1.a: [Mankas mrk por aldoni tradukojn] la libro enhavas 30 Äapitrojn; la Äambro entenis 40 personojn. 2: [Mankas mrk por aldoni tradukojn] engluti, enskribi, enblovi, enbrakigi, envicigi, enkasigi, enterigi, enloÄiÄi, enÅipiÄi, endormiÄi. france: 2: en- (préfixe), in- (préfixe), intro- (préfixe) germane: 1.a: ein-, ent-, in-, bein- hispane: 2: en- (prefijo), in- (prefijo), intro- (prefijo) pole: 2: w- ruse: 2: в-, во- administraj notoj al ~: Mankas dua fontindiko. al ~: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. ~igaĵo: Mankas dua fontindiko. ~igaĵo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro. ~-: Mankas dua fontindiko. ~-: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.