^*voj/o ^UV

1.

Spaco trairata por sin movi de unu loko al alia: rekta vojo estas pli mallonga, ol kurba [1]; la vojo de Parizo al Londono; iri per la vojo de la aero (per avio); montri al iu la vojon al; trabori sian vojon en densa arbaro; trovi la bonan vojon; plena konscio pri la irata vojo [2]; al la ĝardeno de la paradizo ni iras per la vojo de la morto [3]; (figure) ili jam de longe iris la vojon de ĉio tera (mortis); (figure) interplektiĝas la vojoj de mineralogio kaj geofiziko; la malkovro de Koch kontribuis al la klarigo de la vojoj de kontaĝo per la infekto [4].

a)

Parto de spaco speciale preparita por veturiloj aŭ piedirantoj: tiu vojo kondukas al la vilaĝo; kiam ŝi aŭdis, kion li volas, ŝi diris, ke li iru sian vojon, ke […] ŝi ne povas akcepti fremdulojn [5]; diru al mi nur, kiun vojon li iris [6]; ses homoj venis per la vojo de la supra pordego, kiu estas turnita norden [7]; la vojo de tiu domo al la publika ŝoseo estas tre malbonstata privata vojo [8]; publika, pavimita, multe trapasata vojo; mastro en vojo, servantoj en ĝojo ^PrV ; kiu ĉe l' vojo konstruas, tiun ĉiu instruas ^PrV ; (figure) meti trabojn sur la vojo ^PrV (malhelpi); (figure) malfermi vojon (prezenti novan eblecon). irejo, linio³

b)

Spaco trairata de moviĝaĵo; trajektorio: vojo de rivero, ŝipo, planedo, obuso, piŝto, hormontrilo, moviĝanta nubo.

2.

(figure) Agmaniero, kondutregulo, per kiu oni povas atingi celon: iri sian ĝustan vojon [9]; eniri vojon (komenci); ne iru du vojojn per unu fojo; laŭ la vojo de vero mi iras, laŭ la vojstreko de la justo [10]; revenu sur la vojon de la prudento [11]; li ne ektimis ekiri la vojon al la pacifismo; li trovis la vojon al nia koro; mi ne scias: la vojon de aglo en la aero, la vojon de serpento sur roko, la vojon de ŝipo meze de la maro, kaj la vojon de viro ĉe virgulino [12]; lingvo, kiu devas trabati al si la vojon ne per ia potenca dekreto, sed per laborado de amasoj, povas disvolviĝi nur per tre singarda vojo de natura evolucio, sed ĝi tuj mortus, se oni volus ĝin disvolvi per kontraŭnatura kaj danĝerega vojo de revolucio [13]. destino, konduto, sinteno

3.

(figure) Rimedo: jen la plej bona vojo por riĉiĝi; kie estas volo, tie estas vojo (kiu volas, tiu povas); la celo povas esti atingita per du vojoj [14]; oni kreas rapidan vojon inter la koncepto kaj la vorto en Esperanto, sen la devojo de la traduko [15].

4.

a)

[16] (en topologia spaco `bb E`) Kontinua bildigo `phi` de la reela intervalo `[0,1]` al `bb E`: la punkton `phi(0)` oni nomas komenca punkto de la vojo, kaj la punkton `phi(1)` oni nomas ĝia fina punkto. fermita vojo; kunligaĵo, homotopa.

b)

^MatVort (en orientita grafeo) Tia ĉeno, ke la fina rando de ĉiu termo koincidas kun la komenca de la sekvanta termo. cirkvito.

Rim.: La nocio validas ankaŭ por neorientitaj grafeoj, konvencie identigitaj kun la asociita orientita grafeo. En tiu ĉi kadro vojoj kaj ĉenoj estas ekvivalentaj nocioj. Notu, ke en MatVort por „vojo“ aperas rimarko, ke „strekoj kaj nodoj ne ripetiĝas“, kio laŭ ni validu nur por elementaj vojoj. Vidu rimarkon sub „ĉeno“.

(ntr)

Iri laŭ iu vojo: hundo bojas, homo vojas (spite al fiaj kritikoj, insultoj, iu persistas) ^PrV ; ĝi lante pasas, malrapide vojas al […] definitiva priforgeso [17]. vojiri

Tuto de la vojoj en iu urbo, regiono, lando ktp; vojreto: nun observas luksajn kaj modestajn aŭtomobilojn, novajn rapidajn tramojn kaj elektran fervojreton, ligantan la urbocentron kun la antaŭurbo [18].

Mallarĝa, malĉefa vojo: mallarĝa vojeto kondukas tra tiu ĉi kampo al nia domo [19]; vojeto inter vinberĝardenoj [20]; [ili] iris laŭ flankaj vojetoj [21].

Vojo ebliganta ĉirkaŭiri: kiom multe da malgrandaj senkulpaj ĉirkaŭvojoj li faris, por renkontiĝi kun ŝi [22]; pri la loko oni diras, ke ĝi estas malbenita, kaj ĉiu migranto faras vastan ĉirkaŭvojon [23].

(tr)

Konduki ekster la bona, la ĝusta vojo: (figure) lia senprudenteco lin devojigos [24]; friponeto kiu lin devojigas [25]; protestas albanoj kontraŭ planoj devojigi du riverojn [26].

(ntr)

Dekliniĝi de la ĝusta vojo: ni ne devojiĝos sur kampon aŭ en vinberĝardenon [27]; li devojiĝis, por vidi la kadavron de la leono [28]; (figure) ĉiuj devojiĝis, ĉiuj malvirtiĝis [29]; li devojiĝis en la stratoj, trafis en tute alian direkton, ol li intencis iri [30]. devii

Loko, en kiu unu vojo dividiĝas en du aliajn: la reĝo […] haltis ĉe la disvojiĝo, ĉe la komenco de du vojoj [31].

1.

Ekirigi sur la ĝusta vojo: aparato konsistanta el unu generatoro de malaltaj frekvencoj funkcianta per kurento, unu amplifilo kaj unu tubo por envojigi kaj enfokusigi sonon [32]; akompanas Pinokjon kiel gardanĝelo la Bluhara Feino, kiu klopodas reenvojigi lin sur la relojn de honesteco [33].

2.

(figure) Ekirigi sur la vojo al sukceso. iniciati, komenci, prepari

Apud la vojo, dum momenta halto aŭ paŭzo, aparte de la ĉefa agado: ni eniros intervoje nur al mia administranto preni la monon [34]; pretervoje li vizitis al Han en malbonega humoro kaj kun delirecaj vortoj [35].

Esti iranta, vojaĝanta: la monumento por la tombo de Ludoviko Zamenhof estis finfarita kaj survojis al Varsovio [36]; jam en 1982 iranaj trupoj survojis al Bagdado en Irako [37]; la unuvagona „trajno” plenplenis: […] familioj kun infanoj vizitis parencojn, virinoj iris butikumi, viroj survojis al futbalmatĉoj [38].

(ntr)

Ekiri sur vojo, ekvojaĝi: mi survojiĝos morgaŭmatene, cele al Ĉikago, por negocoj [39]; kiam mi tien envojiĝis, mi vidis ebriulon stari ĉe kradaĵo de puto, tenante la brakojn horizontalaj kaj per la piedoj, kiuj troviĝis en lignaj pantofloj, stamfante sur la teron [40].

Iradi sur vojoj de iu spaco: kiu travojas tra la arbaro dum la nokto ne vidas ĝin [41]

Rivero, kanalo, aŭ ĉia enlanda akvejo, kiu faciligas surakvan transportadon: dum la ekskurso oni estos portata tra rava pejzaĝo ĉe akvovojoj [42]; oni traboras novan akvovojon en la norda Francio, kiu interrilatigos Sejnon kaj Skeldon [43].

Vojo kun pluraj koridoroj en ambaŭ direktoj, aparte konstruita por ekskluziva kaj rapida pasado de motoraj veturiloj: unu el la plej danĝeraj trafikcirkloj en Irlando troviĝas sur la ŝtata aŭtovojo M50 en norda Dublino [44]; okazas gravaj terfosaj laboroj por enterigi la francan aŭtovojon (A 29), forlasante superan lokon al tiu estonta kanalo [45]; la projekto celas malŝarĝi la aŭtovojon inter Munkeno kaj la flughaveno [46]. aŭtoŝoseo

Vojo por bicikloj: [ili] kreu pli sekurajn kondiĉojn por biciklantoj, konstruante ekzemple biciklovojojn sen danĝeraj vojkruciĝoj, apartigante biciklojn disde aŭtoj [47]; la urba administracio senneĝigas la biciklovojojn prioritate [48]; en ĉirkaŭaĵo estas belaj hoteloj kaj kampadejoj, tenisaj kortoj kaj allogaj biciklovojetoj, izolitaj plaĝetoj… [49].

1.

(komune) Relvojo: tiu ĉi fervojo estas konstruota en la daŭro de du jaroj [50]; jen tie malsupre kuŝas Germanujo, kiu iam estis kovrita de plej densa reto de fervojoj kaj kanaloj [51]; la gladilo [...] imagis al si, ke ĝi estas vapormaŝina kaldrono, kiu devas iri sur la fervojon, por tiri vagonojn [52].

2.

Sistemo por transporti pasaĝerojn kaj varojn per veturiloj irantaj sur relvojoj: [estus malsaĝe] sendi ion el Parizo Peterburgon per ĉevaloj, kiam ni havas la eblon fari tion ĉi per fervojo ^EE ; ĝi uzis pakaĵvagonaron de fervojo, kaj tamen ĝi preskaŭ malfruiĝis [53];

Entrepreno, ŝtata aŭ privata, ekspluatanta fervojon: la ĉefa linio de la Danaj fervojoj ligas Kopenhagon kun Korsor [54]. en 1997 fondiĝis privata firmao „Neĝmontfervojo de Suba Aŭstrio“, kiun tamen posedas la regiono Suba Aŭstrio kaj la ŝtata fervojo [55].

Rilata al fervojo, al fervojoj: fervoja societo [56]; fervoja stacio [57], fervoja trotuaro (= kajo) [58], fervoja oficisto [59], fervoja laboristo, fervoja bileto [60], fervoja akcidento [61]; mi sidis sur la lokomotivo antaŭ fervoja vagonaro [62]; mi ne havas plu la forton, por elteni fervojan vojaĝon [63]; oni ne povas kulpigi la fervojajn inĝenierojn, se troviĝas personoj, kiuj volas uzi la fervojon por iaj celoj „utopiaj“ [64].

Dungito, laboristo aŭ oficisto en fervojkompanio: fervojistoj protestis kontraŭ altigo de la pensio-aĝo [65]; por ŝpari monon estis elpostenigitaj ĉe privatigo tiom da ofte spertaj, lojalaj fervojistoj [66]; falintaj arboj kaj aliaj malhelpaĵoj ja kaŭzis damaĝojn, sed ne vundis pasaĝerojn kaj fervojistojn [67].

Klinita glata vojo, laŭ kiu io povas moviĝi glite malsupren; deglitejo: la teleroj[…]n la vazlavistinoj mallevadis al la kuirejo per klinita glitvojo ^MkM ; [tiuj] domoj estas ligataj inter si per ŝtuparetoj, ŝnureskaloj kaj glitvojoj [68]. toboganodeklivo, ramplo

Vojo laŭ rivero aŭ kanalo, sur kiu iras homoj aŭ brutoj, haŭlante barĝon: mi […] trenas ŝipojn ŝvite sur haŭlvojo [69].

Transportilo konsistanta el pendanta aŭ surrela veturilo trenata de kablo, uzata normale por suriro de krutaĵoj: sur la suda bordo de Krimeo troviĝas telfera kablovojo, de kiu eblas spekti belegajn vidaĵojn [70]. telfero, funikularo

Klinita vojo aŭ ponto por kunigi du diversaltajn lokojn: alte super la tereno estas ĝis nun videbla cedaĵo por levponto, kiu estis el la korto alirebla verŝajne pere de ligna detruebla klinvojo [71]. ramplo

Vojo taŭga por piedirantoj aŭ al ili rezervita: junuloj, ekskursante supren laŭ la piedvojetoj, ekvidis renversitan aŭton [72].

Vojo, ekipita per du paralelaj reloj, sur kiuj ruliĝas vagonoj kaj similaj veturiloj: turninte [la turnokrucon] li estis paŝonta sur la relvojon, kiam en lian vizaĝon ŝprucis ruĝa kaj blanka lumo [73]; la urbo estis la unua sur la iberia duoninsulo, en kiu oni konstruis traman relvojon [74]; la diktavola neĝo kovris ĉion, kaj neniu sciis, kiam oni sukcesos liberigi la relvojon de la lavango [75].

Vojo pli mallonga ol al la normala vojo, ŝparanta iradon: li estis kurinta tra ŝpar-vojo, por ŝin atendi en la interkonsentita loko [76]; vermotruo estas hipoteza topologia objekto, kiu aperus kiel „ŝparvojo“ inter du punktoj de la spacotempo [77]. mallongigo

[78]

Vojo^4.a, kies komenca kaj fina punktoj estas egalaj.

Antikva tra-azia vojreto, kiu ligis plej oriente Ĉinujon kaj plej Okcidente Mediteraneon, per kiu portiĝis diversaj komercaĵoj, interalie ĉina silko: tiutempe la ĉefa eksportaĵo de Ĉinio estis silkaĵoj, pro tio la eŭropanoj nomis tiun vojon Silka Vojo [79]; en la antikveco kaj mezepoko ĝin trapasis ne nur karavanoj, veturantaj laŭ la Silka Vojo, sed ankaŭ legioj de Aleksandro la Granda, trupoj de arabaj militestroj, hordoj de Ĉingis-Ĥano [80]; en la antikveco la gubernio servis kiel grava transŝarĝa stacio ĉe la sud-okcidenta Silka Vojo [81]; iuj opinias, ke la eburo enkondukiĝis laŭ la suda Silka Vojo, kaj oni transportis tien ankaŭ marajn konkaĵojn [82].