^*oportun/a ^UV

1.

Facile uzebla; bone adaptita al sia destino; ne laciga: [la artikolo] estas oportuna sed ne necesa [1]; ĉio estas por mi permesata, sed ne ĉio estas oportuna [2]; elkonduku min, mi petas, per pli mallonga kaj pli oportuna vojo [3]; [vi] elrigardis por vi oportunan lokon [4]; la amata kaj amanta edzo meze de la urba bruo aranĝis por ŝi molan, varman kaj oportunan neston ^Marta ; estas tre oportuna […], ke mia fratino kaj mi […] havas la samajn korpmezurojn, unu sola el ni iras en magazenoj, aĉetas por ambaŭ [5]; la efektiva nombro da vortoj, al kiuj oni anstataŭ la formo Esperanta povus doni formon pli oportunan, prezentas ne pli ol iajn 10% [6]. komforta, konvena, taŭga, utila

2.

Faciliganta sukceson aŭ prosperon pro sia ĝusta konveneco: vi ne povis veni en pli oportuna tempo [7]; mi parolos al vi en tempo pli oportuna [8]; [mi] atendis oportunan momenton, por priparoli la aferon kun vi [9]; oportuna okazo [10]; aĝo maljuna ne estas oportuna ^PrV . adekvata, celkonforma, favora, konsentebla, konforma^1.c, konvena

Laŭ oportuna maniero:

1:

subtenante la kruĉon, por ke la virino povu trinki pli oportune [11]; kelkaj faras al si oportune kaj sidiĝas (komfortigis sin) [12]; Lemuel faris al si oportune sur mola tapiŝo apud la fajrujo [13]; volu eniri en la laborejon, tie ni povos pli oportune paroli pri la afero ^Marta ; persono post persono ekstaris por pli oportune rigardi tiajn artistojn [14].

2:

ne oportune estas en la nuna momento tion priplori [15]; ne estas oportune fari tiel [16]; se tia estas la rilato de viro al virino, ne estas oportune edziĝi [17].

Facilo, kiu rezultas de favoraj kondiĉoj: estis multaj venantaj kaj irantaj, kaj ili ne havis oportunon eĉ por manĝi [18]; gastejoj establitaj por la oportuno de l' komercado [19]; kial centfoje dum la sama jaro la marŝrutoj estas ŝanĝataj? ĉu por oportuno de l’ publiko ^Metrop ? li ne surhavis togon, ĉar la oportuno kaj kutimo ordonis demeti togojn por festenoj [20]. okazo³, ŝancokomforto, konvencio¹, konveneco, kutimo

Faciliga aĵo aŭ flanko de situacio: posta ĉambreto […] ornamita kaj provizita je ĉiuspecaj oportunaĵoj, kiujn amaj koroj povis proponi [21]; tiuj konsideroj jam sufiĉe plipezas ĉiujn favorajn oportunaĵojn, kiuj sin povus prezenti hodiaŭ [22]; krom tiuj ĉi naturaj vortfaraj oportunaĵoj, kiujn la lingvo Esperanto havas, vi trovos en ĝi ankoraŭ apartajn […] rimedojn, kiuj enkondukas grandegan ekonomion ĉe la lernado de la vortoj [23]; Ĉinio nepre disponigu grandegajn monsumojn al instruado, publika higieno, […] konstruado de bazaj oportunaĵoj [24].

Karaktero de io oportuna.

1:

por oportuneco de la vizitantoj, la verando estas disigita en apartaj kabinetoj ^Metrop ; ricevinte de vi leteron […] kaj kompreninte ĝin, kvankam li la lingvon ne lernis, via adresito vidos praktike la oportunecon de l' lingvo [25]; la homoj vidas en la Esperantismo ne sole aferon de egoisma oportuneco, sed gravan ideon [26].

2:

mi ne vidas la oportunecon de tiu klopodo, se vi estas certa malsukcesi; prooportuneca cedo [27]; la temo de la kongreso [estis] „lingvo, kulturo kaj oportunecoj“ [28].

Politika aŭ ordinara sinteno, laŭ kiu oni devas atenti la cirkonstancajn oportunaĵojn pli ol la principojn: nomante la gvidantaron de SAT oportunisma, nemarksisma, kontraŭsoveta kaj etburĝa, la sovetaj SAT-anoj kaj iliaj samideanoj alilandaj troviĝis sub la premo de la decidoj de Komintern [29]; pro oportunismo la popolo finfine decidis tiel voĉdoni, subtenante la flankon, kiu aperas pli forta [30]; ekzistas ne nur oportunismo, sed ankaŭ „politika toleremo“ [31]; registaro aganta tiel ne povas eviti riproĉon de oportunismo, se subite ne plu validas la antaŭaj argumentoj pri protektado de sano [32]. pragmatismo, utilismo

Oportunismano: anglaj verkistoj kredas, ke Napoleono debutis kiel senprincipa oportunisto, kaj post ĉio estis paranoja megalomaniulo [33]; Künzli fakte prezentas min kiel senhontan oportuniston [34]. karieristo

1.

Malfacile uzebla; misadaptita al sia destino; laciga: tiu ĉi simbola skribado […] estas tre maloportuna kaj malfacile uzebla [35]; por kio veturigas kun si la homoj tiom da multpeza, maloportuna, grandampleksa ŝarĝo ^Metrop ? la baso povas bonege taŭgi por pezaj, gravaj paroladoj, sed ĝi estas maloportuna por […] aliaj paroladoj [36]; maloportuna krajono; maloportuna klasifiko; oni devas distingi la agrablajn iluziojn de la maloportunaj^B . malkomforta

2.

Ĝena pro nekonveneco de la situacio: pro la maloportuna sintenado en kiu li troviĝis, li ne povis celi sufiĉe ĝuste [37]; mi timis veni al vi en maloportuna horo [38]; ege maloportuna morto [39]; liberiĝi de la maloportunaj gastoj [40]; oni ŝarĝas el ĉiuj eblaj kaj neeblaj pladoj sur unu kaj tiu sama telero, kaj tiam oni tion manĝas en la plej maloportuna situacio [41]! disponitamalkonvena

Maloportuna afero aŭ kondiĉo, kiu ĝenas: kian rekompencon oni ricevas pro ĉiuj tiuj maloportunaĵoj [42]? ni zorge pesu la oportunaĵojn kaj la maloportunaĵojn kaj decidu [43]; ia natura konstanta ĉefo […] prezentas gravan maloportunaĵon por nia afero, ĉar ĝi donas al la afero kvazaŭ personan karakteron [44]; nia funebra ceremoniaro certigas al la ombro fortojn, gardas ĝin de la maloportunaĵoj kaj de la sopiro al la tero [45]; elturmentita de la multaj maloportunaĵoj ^Marta ; por eviti eblajn maloportunaĵojn en la okazo, se oni Vin rekonus […], pli bone ke ni […] iru en la urbon vespere [46]; la plej granda maloportunaĵo de nia Akademio estas la perdo de ĉiu tria jaro dum la okazigo de la elektoj [47].

(x)

Esti maloportuna, embarasi iun: tiam mi vin ne pli longe maloportunos [48]; ambaŭ estis apartigite kondukataj en ĉambrojn, kie regis ega freŝo kaj en kiuj la suno neniam maloportunis (t.e. ĉeloj de malliberejo) [49]; por la poŝkomputilo gravas ke la ekrano estu sufiĉe granda [sed] tiom granda poŝtelefono tute maloportunas [50].