^*konsci/i ^PV

(x)

1.

Senpere scii sian propran sentadon aŭ penson: ili konscios sian malhonoron, kaj ĉiujn siajn perfidojn [1]; kiel vive oni povas sonĝi kaj samtempe tamen konscii, ke tio estas nur sonĝo [2]! nun ĝi sentis kaj konsciis […] la ŝarĝon de sia malhumileco [3]; konscianta sian fortecon li ĵetis sur la paperon tiun faskon da linioj, el kiu aperis la tutaĵo ^Marta ; koni³, senti²

2.

Kompreni sian propran staton en rilato al sia ĉirkaŭaĵo; kompreni la signifon de siaj sentoj kaj agoj rilate al la cirkonstancoj: ŝi konsciis […], kiu flugis super ŝia kapo kaj ombris ŝin per la flugiloj [4]; vi apartenas al la personoj, kiuj ne penas konscii siajn proprajn agojn ^Marta ; mi konscias, ke ĉiu homo apartenas al tiu aŭ alia tradicia religio […] nur tial, ke li en ĝi naskiĝis [5]; li ŝajnis neniamaniere konscii pri tio, kio okazas ĉirkaŭ li [6]; ni konsciu bone la tutan gravecon de la hodiaŭa tago [7]. percepti, rimarki¹

1.

Kapablo de la menso scii siajn statojn kaj agojn: ŝi svenis, ŝi perdis la konscion [8]; [ŝi] denove ricevis la konscion kaj ridetis al ĉiuj ĉirkaŭstarantoj [9]; de la emocio li preskaŭ perdis la konscion [10]; la konscio kvazaŭ lin forlasis, li eksentis glacian malvarmon kaj malfermis la okulojn [11]. introspekto, percepto

2.

Kompreno de sia propra stato en rilato al sia ĉirkaŭaĵo; kompreno de la signifo de siaj sentoj kaj agoj rilate al la cirkonstancoj: bona konscio vin gvidos, prudento vin gardos [12]; per la leĝo venas konscio pri peko [13]; ĝi sciis ja, ke […] ĝi ĉion povas aĉeti, kaj tio donas agrablan konscion [14]; ni iros en la tombon kun la konscio, ke nia afero ne mortos [15]; foriri returne kun konscio de sia propra senkapableco ^Marta . konscienco

Tia, ke oni konscias pri kio oni sentas, pensas, agas: ŝi, sur sia morta lito, tute konscia, dankis min, antaŭ ol ŝi spiris la lastan spiron [16]; Sargon ŝanceliĝis […], sed havis preskaŭ konsciajn okulojn [17]; estro de l' armeo devas esti plene konscia [18]; la unua konscia penso, kiu aperis en ŝia kapo, formuliĝis en la vortoj: kiel feliĉaj ili estas! ^Marta ; ŝi ne havis jam sufiĉe da konscia pensado, ke ŝi povu kompreni la malhonorecon de la tento ^Marta ; li mem estis konscia pri la stranga sento, sed ne povis liberiĝi de ĝi [19]; nenia konscia decido de la homa inteligenteco tie ĉi havis ian forton [20]; homo honesta […] ne volas konscie mensogi [21]; senkonscie vi agis, konscie vi pagos. ^PrV

(ntr)

Iĝi konscia, klare ekkoni sin mem, sian staton, sian situacion: kolektiĝu kaj konsciiĝu, ho nacio ne aminda [22]; longa tempo pasis antaŭ ol li tiom konsciiĝis, ke li povis preni la manon de Kristoforo kaj danki [23]; post la finita operacio li denove konsciiĝis – kaj ekvidis super si Ligian [24]; ĉio okazis tiel rapide kaj senkonsidere, ke li konsciiĝis pri sia faro nur, kiam […] ili jam staris sur la planko de la dancejo [25]; alia parto de mi rifuzis konsciiĝi pri la konsekvencoj de tiu malkovro, ĉar tio tuŝis la miksajn kaj konfuzajn sentojn, kiujn mi havis al li [26].

Reakiri la konscion: ili rekonsciiĝos en la lando, en kiu ili estos kaptitaj [27]; ŝi perdis la konscion kaj kiam ŝi vekiĝis kaj rekonsciiĝis, ŝi estis sur bela herbejo [28]; malvarma pluvo frapis lian vizaĝon […], tiel ke li fine denove rekonsciiĝis [29]; nun li denove rekonsciiĝis, ĉar en la flameco de la interparolado li estis forgesinta ĉion, kio antaŭe okazis [30]; inter la festenantoj, kiuj jam rekonsciiĝis, komenciĝis murmuro [31]; kiam mi rekonsciiĝis, estis jam tago [32].

Karakterizata per manko de konscio: Ramzes, duone senkonscia, elkuris [33]; li ŝajnis kuŝi senkonscia, li havis iom da ŝaŭmo en la buŝo, liaj okuloj montris la blankon [34]; la veneno komencis efiki kaj la knabino falis senkonscia [35]; Marta ĉiam sentis senkonscian, sed fortan deziregon levi supren la kunigitajn manojn kaj kunpremi per ili la kapon, kiu flamis kaj estis tre peza ^Marta ; senkonscia imitado de la ekzistantaj lingvoj [36]; por peko senkonscia puno nenia ^PrV .

Perdi la konscion, ekzemple svenante: [ili] ŝanceliĝas de drinkaĵo, senkonsciiĝas [37]; ŝia haka manplato celis lian nukon kaj ĝuste trafis, li senkonsciiĝis [38]; ekde la unua horo li havis svenojn, poste li tute senkonsciiĝis [39].

Parto de la menso, kiu ne estas konscia: dum ŝia dormo ŝia subkonscio bone deĵoris por filtri kaj enlasi nur tiujn bruojn, kiuj rilatas rekte al ŝia profesio [40]; ŝajnas, ke via subkonscio vortigis dubojn pri via vireco [41]; lia inspiro ŝajnas fonti el tiu plej profunda parto de la psiko, kie kuniĝas la individua kaj la kolektiva, tuthomara subkonscioj [42]; ie, en la subkonscio de l’ francoj, flagras la ideo, ke la spontana vorto, la infane kreita, ne estas la ĝusta, ĉar ĝi sonas tro simple [43]. instinkto, intuicio

Celanta ion difinitan kaj konsekvence aganta por ĝin atingi: li estis kalkulema kaj celkonscia [44]; la firma, celkonscia esprimo de lia vizaĝo ŝajnis firmiĝi ankoraŭ pli [45]; Cart lanĉis la sloganon „Ni fosu nian sulkon!“ por instigi al celkonscia laboro [46]; se ni […] estus nur iom pli bone organizitaj, kunordigitaj kaj celkonsciaj... kian taskon ni ne povus realigi [47]?

Havanta ne plenan, nur nebulan konscion: kvazaŭ li subite vekiĝus el duonkonscia stato, kaj nun povus ekvidi kaj observi multon, kio antaŭe ne ekzistis al li [48]; momenton li staris kvazaŭ duonkonscia, poste li levis la okulojn kaj komencis rigardi la publikon [49]; al rigardantoj, duonkonsciaj pro teruro, ŝajnis, ke la ordo de tago kaj nokto estas ankaŭ konfuzita [50]; dum tiu tago kaj la tutan nokton estis en stato de peza duonkonscia dormeto [51]; artistaj blufuloj […] scias tiel lerte melki duonkonsciajn ŝtatajn kulturoficistojn [52]. hebeta, stuporaduondorma, somnoli

Konscio²: memkritiko, same kiel sinmokado, ofte rezultas el klara memkonscio [53]; bazo de ĉiu sukceso estas la disciplino, ordo kaj memkonscio [54]; ŝia koro konvulsie kunpremiĝis, bruo aperis en ŝia kapo, sed tiun momenton ŝi jam travivis, per forto de la volo ŝi rekaptis la forglitantan memkonscion ^Marta . identeco³, introspekto