^*brul/i ^PV

(ntr)

1.

Oksidiĝi produktante varmon kaj lumon: jen la arbetaĵo brulas en la fajro [1]; fendita ligno facile ekbrulas ^PrV ; sen fajro ne brulas eĉ pajlo ^PrV ; antaŭ la trono brulis sep fajraj torĉoj [2]; (figure) la afero ne brulas (ne urĝas) ^PrV .

2.

Elmontri varmon kaj lumon de io, kio brulas: abunda fajro brulis sur la kameno ^Marta ; blue brulanta flamo […] lumigis la tutan salonon [3]; la lampo […] brulas kaj lumas [4]; eterna fajro brulu sur la altaro, ne estingiĝu [5].

3.

Esti varmega, doloriga kiel io brulanta: brule varmega fero [6]; via mano brulas de febro; (figure) se kalumnio ne brulas, ĝi almenaŭ makulas ^PrV .

4.

(figure) Esti en forta eksciteco: bruli de scivolo; mi brulas de amo [7]; nia koro […] brulis en ni, dum li parolis [8]; la virino brulis en sia volupto [9]; la virineto de maro brulis de deziro vidi ŝian belecon [10]; ĉashundoj, kiuj brulis de deziro kuri al la ĉaso [11]; mi brulas de senpacienco [12]. ardi, flagri, flami.

La procezo kaj rezultanta varmo kaj lumo dum io brulas: kia granda brulo [13]! ne ekzistas fumo sen brulo ^Prv ; li […] rimarkas brulon komenciĝantan en la kvartalo [14]; ĝi anoncadis […] alarmon pri brulo [15]; mi lasus mian korpon por forbrulo [16]; savita el brulo [17]; la fraŭlinoj […] rapide estingis la brulon [18]; la gardisto fajfis, ― estis brulo, la tuta strato estis hele lumita [19].

1.

Brulanta: brula kiel lafo [20]; la brula suno [21].

2.

Bruligebla: ligno estas bona brula materialo [22].

Granda brulo, kaŭzanta difektojn kaj perdojn: ve, la granda urbo, en unu horo pereis [...] kaj ĉiuj [...] staris malproksime kaj kriis, vidante la fumon de ŝia brulego [23]. incendio

Facile brulanta: bedaŭrinde la planko estis kovrita per brulema plasto; [li] ekzamenis la estiĝintan gason kaj realigis la eksperimenton nomatan nuntempe teston de oksihidrogeno, kiu bruligis la gason, li tial nomis ĝin brulema aero [24].

bruliĝema

Apenaŭ aŭ interne bruli: sur la planko kuŝis stumpeto de cigaredo, kaj dum momento mi supozis, ke ĝi ankoraŭ subbrulas kaj eligas fumon, sed eble tio estis nur imago mia [25]; li prenis el la korbo malgrandan vazon, en kiu malrapide bruletis meĉo, kaj ree eklumigis la torĉon [26]; (figure) en la koroj de unuj kaj de l' aliaj bruletis la malnova malamo [27]; (figure) en [li] bruletis ankoraŭ ia fajrero de amo [28]; kandelo, kiu jam sen tio bruletas nur per la lastaj gutoj de sia oleo [29]. ardi¹

(tr)

1.

Konsumigi per fajro: bruligi lignon, paperon, herezulon, domon; post infekta malsano oni ofte bruligas la vestojn de la malsanulo [31]. cindrigi

2.

Brulvundi: ne estingu la fajron, kiu vin ne bruligas^PrV .

Substanco, uzata hejme aŭ industrie por produkti varmon aŭ peli motoron per bruligo: torfo estas spongeca substanco, samnatura kiel karbo, estiĝanta en marĉoj pro malkomponiĝo de vegetaĵoj, loke uzata kiel bruligaĵo [32]; generatoro nutrata per bruligaĵo [33]; depende de la kvanto de bruligaĵo necesa por ĝustigi ĉiun orbiton, la ĉefa misio de la sondilo ĉesos en 2008, post 74 orbitoj ĉirkaŭ Saturno [34]. brulgaso, karbo, nafto, petrolo, uranio

Povanta bruli: la tri sinjoroj en la ĉirkaŭaĵo serĉis bruligeblajn branĉetojn [35].

Facile ekbrulanta: metano estas bruliĝema; kiam vegetaĵo ne plu povas ĉerpi akvon el la grundo [...] ĝi sekiĝas kaj iĝas pli bruliĝema [36].

Parto de lumigilo aŭ varmigilo, el kiu eliĝas la flamo: malgranda gasbrulilo, uzata por varmigi en laboratorio [37].

Inflamo: personoj, kiuj rigardis la eklipson sen speciala protekto […], estas enhospitaligitaj kun pli malpli gravaj retinbrulumoj [38]; la infano havas brulumon de la spira kanalo, tiel nomatan bronkiton ^Marta .

(ntr)

Brulgluiĝi: la terpomoj albrulis en la kaserolo.

(ntr)

Bruli ĉe la ĉirkaŭo: miaj ostoj ĉirkaŭbrulis kiel en forno [39]; [ŝi] komencis kolekti kaj glatigi la ĉirkaŭbrulintajn foliojn [40].

Ekflamigi ion: ekbruligi fajron, kandelon; mi ekbruligis fajron, kaj tuj estos al vi pli varme kaj pli lume ^Marta ; la pastroj ekbruligis la torĉojn [41]; oni ekbruligis la lumojn (vd eklumigi) [42]; oni ekbruligis la kristnaskan arbon (la kandelojn sur ĝi) [43].

Tute konsumiĝi de fajro: la tuta skribrulaĵo forbrulis sur la fajro [44]; la kandeloj elbrulis ĝis la branĉoj, kaj tiam oni ilin estingis [45]; triono de la arboj forbrulis, kaj la tuta verda herbo forbrulis [46]; la seka pajlo ekbrulis, la tuta domo forbrulis [47]; ĝi forbrulu ĝis la fundamento [48]; la domo disbrulis ĝis polvo [49]; en la malgranda forno ĉiuj karboj elbrulis [50]; la olivoleo en mia lanterno elbrulis [51]; ses el liaj torĉoj jam forbrulis [52]; sur la ŝtiparo forbrulis iu alia kristano [53]; de malgranda kandelo forbrulis granda kastelo ^PrV .

(tr)

Difekti per fajro aŭ varmego: bruldifekto; [donu] bruldifekton pro bruldifekto, vundon pro vundo, kontuzon pro kontuzo [54]; la blovilo bruldifektiĝis [55].

Ne brulema, kapabla rezisti al brulo.

Brulumo de la haŭto eksponita tro longe al sunradioj: estos ne elteneble varma vetero kaj mi sunbruliĝos [56]; ĉu ne ĉiu individuo plej bone scias, kiel protekti sian haŭton? neniu instanco rajtas preskribi al mi, kion kiam mi faru por eviti damaĝon per sunbrulo [57].