^*vek/i

(tr)

1.

Ĉesigi ies dormon: kiam mi venis al li, li dormis; sed mi lin vekis [1]; se birdo tro bekas, la katon ĝi vekas ^PrV ; senplumigi kokinon, ne vekante mastrinon ^PrV ; la anĝelo […] vekis min, kiel oni vekas iun el lia dormo [2].

2.

(figure) Ĉesigi la kvieton de io; vigligi, stimuli: ne veku malfeliĉon, kiam ĝi dormas ^PrV ; veki la atenton de la aŭskultantoj; veku, ho veku, veku konstante, ne timu ridon, insulton [3]! inciti

3.

Naski, estigi: Tamara […] ne povas plu veki dezirojn en mi [4]; la glavo de la malamiko vekas teruron ĉirkaŭe [5]; mallerta, nigre-griza birdo, malbela kaj vekanta abomenon [6]; tiu amo, kiu […] en la kalikoj de la kreskaĵoj vekas la sopiron turni sin al la lumo de la suno [7]; volo, kiu vekas esperon ^Marta ; raportoj liaj vekis en Hamleto envion tiel grandan ^Hamlet ; alta revo […] vekus pli da simpatio, pli fortan kunsenton ^Marta ! agigi, iniciati, komenci

1.

Rilata al vekado; vekanta: eksonis la unuaj vekaj trumpetoj [8]; veka horo, krio, sonoro.

2.

(evitinde) Maldorma: veka stato: se en sonĝo vi vidas ke vi estas veka kaj konscia ke vi estas sonĝanta, tio signifas ke vi estas gajnanta pli altan nivelon pri kontrolo de via sonĝa stato [9]. vigla¹

Rim.: Tiu ĉi uzo ignoras la transitivecon de la verbo „veki“. Kp komplika², korekta².

Ago veki: trumpetadi por la veko; malfeliĉo kaj peko leviĝas sen veko ^PrV .

(ntr)

1.

Rekonsciiĝi el dormo: Jakob vekiĝis el sia dormo [10]; Noa vekiĝis de sia ebrieco [11]; ĉiumatene mi vekiĝas kun ĉagreno [12].

2.

Plivigliĝi: lia energio denove vekiĝas en sia tuta forto ^FK ; vekiĝu, ho norda vento [13]; nova, kvankam apenaŭ vekiĝanta pasio [14]; en lia koro vekiĝis sovaĝaj instinktoj, sopiroj kaj bedaŭro; vekiĝis en li la voĉo de la malamo [15].

3.

Naskiĝi, estiĝi: venas la fino, ĝi vekiĝas kontraŭ vin, jen ĝi venas [16]; sur la fundo de lia timo vekiĝis fajrero de naiva espero [17]; fiereco […] denove en ŝi vekiĝis ^Marta . burĝoni, ĝermi