^*ĉes/i ^UV

(ntr)

Ne esti plu, ne agi plu, ne daŭri plu, interrompiĝi: la infano ne ĉesas petoli [1]; la bruo ĉesis por unu momento [2]; li ĉesis vivi izolita kaj aperis inter la homoj [3]; li ĉesis sin razi kaj transloĝiĝis en la bienon de Sara [4]; kiam la esperantistoj ĉesis paroli pri reformoj, komenciĝis por Esperanto periodo ĉiam pli kaj pli brilanta [5]; li ĉesis paroli kaj rigardis ŝin [6]; li ĉesis fidi al sia stelo [7]; tio estas superflua! ĉesu, mi petas vin [8]; ĉesu honori min per tiu titolo [9]; venos iam la tempo, kiam la homoj ĉesos esti lupoj unuj kontraŭ aliaj [10]; konstante aperas novaj vortoj kaj formoj, unuj fortikiĝas, aliaj ĉesas esti uzataj [11]; vi ne ĉesas kun viaj malsaĝaj demandoj [12]! finiĝi, halti

Rim.: La verbo estas netransitiva, se la subjekto estas la afero, kiu finiĝas. Se la subjekto estas la persono, kiu haltigas ion, tiam eblus konsideri la verbon transitiva, sed ĝia objekto povas esti nur infinitivo. Oni ja diras „ĉesu labori“, sed ne ^ˣĉesu la laboron^ˣ. La ŝajna malkoheraĵo solviĝas, se oni konsideras, ke la verbo „ĉesi“ ĉiam interpretiĝas per „interrompiĝi“ kaj ke la komplementa infinitivo estas adjekto kun la senco „koncerne...“: „interrompiĝu koncerne la laboron“.

(tr)

Fari, ke io ĉesu, ke iu ĉesu agi; interrompi, fini: ĉar mia lumo estingiĝis, kaj mi devis ĉesigi mian serĉadon [13]; ĉesigi malpacon [14]; la loto ĉesigas disputojn kaj decidas inter potenculoj [15]; kiel longe vi ne ordonos al la popolo ĉesigi la atakadon de siaj fratoj [16]? ĉesigu Vian koleron kontraŭ ni [17]; viaj amindumaĵoj tre malplaĉas al la juna virino, do, ĉesigu ilin [18]! naŭze mi ĉesigis la diskuton, pensante, ke mi jam ĉion komprenas [19]; ĉesigu vian sarkasmon, kaj respondu al mia demando [20]; li ĉesigis siajn ŝercojn kaj ne ridis plu [21]; tiam la uzado de superflua „h“ estos absolute ĉesigita [22]. aboli, estingi, haltigi, lasi^2.a, nuligi¹, paŭzigi, rompi, sufoki

Rim.: Oni prefere uzas „fini“, se oni plenumis tute, laŭplane iun agon; dum „ĉesigi“ oni uzas, se oni haltigas agadon pro ia interrompo, manko de ebleco daŭrigi ks. [Wolfram Diestel]

(io) Ne daŭri pro ia ekstera kaŭzo: ĉesiĝis la pluvo [23]; subite la stamfado de la maŝino ĉesiĝas [24]; la denseco fariĝis ĉiam pli granda, la vojo ĉiam pli mallarĝa, kie la vojo fine eĉ tute ĉesiĝis [25]; kiam nia vivo ĉesiĝas, ni turniĝas en ŝaŭmon [26]. finiĝi¹

Rim.: Oni ŝajnas preferi la formon kun aldona sufikso „-iĝ“ al simpla „ĉesi“, kiam tio, kio ne daŭras mem ne estas konscia aganto kaj do ne decidas la interrompon. [Wolfram Diestel]

Daŭre, konstante, neinterrompita: mi havas grandan malĝojon kaj senĉesan doloron en la koro [27]; la ĝemado estis tiel senĉesa, ke ĉiuj ree leviĝis, por vidi, kiu tiel ĝemas [28]; senĉesaj aliformiĝoj prezentiĝadis antaŭ ŝiaj okuloj [29]; per la senĉesa rigardado vi eluzos ankoraŭ viajn okulojn [30]! nur en senĉesa laborego oni povas trovi forgeson [31]; ŝtupo kuŝanta en profundo, kie regas senĉesa mallumo ^Marta ; senĉesa guto eĉ ŝtonon traboras ^PrV .

Batalhaltigo, aranĝo per kiu intermilitantaj landoj aŭ interbatalantaj homoj haltigas interbataladon: ETA anoncis pafĉesigon en Katalunio [32].