-
Samsenca vortero:
troa
-
Estanta en pli ol sufiĉa kvanto aŭ grado; superanta la
ĝustan mezuron:
troa laboro;
sklavigitaj de troa vino
[11];
li klinis sin sen troa humileco
[12];
por gardi sin kontraŭ troaj superakvoj, ili konstruis potencajn digojn
[13];
troa streĉado de la okuloj, […] povas kaŭzi kronikan kataron
[14];
observante lian troan deziron esti laŭdata kaj admirata, [li] saĝe
sin detenis
[15];
en la okazo de troa laboro mi cedus al li la prekeftan oficon
[16];
unu el ni estas troa, necese estas, ke unu el ni malaperu
[17];
troa festeno estas veneno
PrV
.
ekscesa,
senmezura, pretermezura, supermezura
11. La Nova Testamento, Tito 2:3
12. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VI
13. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Antaŭparolo
14. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
15. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro II
16. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro LI
17. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dekdua- beloruse:
- празьмерны, залішні
- ĉeĥe:
- nadměrný, přílišný
- ĉine:
- 太多 [tàiduō]
- finne:
- liika, ylenmääräinen
- france:
- en trop
- germane:
- übermäßig, überschüssig, exzessiv, zu viel
- hispane:
- excesivo
- hungare:
- túl-, túlságos
- japane:
- 余りの [あまりの], 余分な [よぶんな], 過度の [かどの]
- nederlande:
- overdreven
- pole:
- zbyteczny, nadmierny, wygórowany, przesadny
- ruse:
- чрезмерный
- slovake:
- nadmerný, prílišný
- ukraine:
- надмірний
troe
-
Estante en troa kvanto, superanta la ĝustan mezuron:
estas troe, ho Levidoj
[18]!
se mi demandas […], ili eĉ troe min orientas pri ĉio
[19];
troe kritika
[20];
troe ripetataj raportoj pri rezultoj
[21].
tro
18. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 16:7
19. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Kvara Ĉapitro
20. La Ondo de Esperanto, 2003, № 10 (108)
21. Isikawa Takasi: Pikas la ludoj, Monato, 2014/05, p. 9- beloruse:
- празьмерна
- ĉeĥe:
- přílišně
- ĉine:
- 过于 [guòyú], 過於 [guòyú], 太过 [tàiguò], 太過 [tàiguò]
- finne:
- liikaa
- france:
- excessivement, trop
- germane:
- übermäßig, im Überfluss
- hispane:
- excesivamente
- hungare:
- túlságosan
- japane:
- 余計に [よけいに], 過度に [かどに]
- nederlande:
- te veel
- pole:
- zbytnio, nadmiernie, zanadto, przesadnie
- ruse:
- слишком, чрезмерно, чересчур
- slovake:
- prílišne
troaĵo
-
Io, kio superas la ĝustan mezuron:
envolvu […] la ĝustan sumon: mi ne havas tempon por
redoni troaĵon (restmonon)
[22]!
normala homa korpo […] forĵetas troaĵojn, adaptas sin kiel eble
plej bone
[23];
mi povas diri sen malmodesta troaĵo (troigo),
ke mi scias pri tiu ĉi afero pli, ol iu
homo vivanta
[24];
la troaĵo, kiun ŝi ne povas manĝi, putras aŭ estas fordonata al la najbaroj
[25].
balasto3,
pluso2,
restaĵo
22. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 29. Sorto Flatas, Sorto Batas.
23. Claude Piron: La bona lingvo, 6. Ies Malfido, Fido Mia
24. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro VIII
25. Albisturo Kvinke: Proksimaj kaj malproksimaj najbaroj, Monato, 2009/04, p. 20- beloruse:
- лішак
- ĉine:
- 節餘 [jiéyú], 节余 [jiéyú], 过剩 [guòshèng], 過剩 [guòshèng], 过老 [guòlǎo], 過老 [guòlǎo], 过量 [guòliàng], 過量 [guòliàng]
- finne:
- liiallisuus
- france:
- excès, superflu
- germane:
- Überschuss, Überflüssiges, Zuviel
- hispane:
- exceso
- japane:
- 余分 [よぶん], 余り物 [あまりもの]
- nederlande:
- iets overdrevens, exces
- pole:
- zbytek, nadmiar, nadwyżka, zwyżka
- ruse:
- излишек
- ukraine:
- надлишок, надмір, зайвина
troigi
-
Fari ion pli ol konvene:
via deziro tre honoras min […] – kiel kutime, vi troigas, kara
[26];
infanoj amas kaj ŝatas, kiam oni zorgas ilin, sed aliflanke, oni ne devas
troigi tion! (t.e. tro dorloti ilin)
la infano devas havi iun memstarecon
Metrop
!
li do troigis la danĝeron kaj duobligis la singardemon
[27];
kalkulante je la juneco de l' faraono, Herhor iom troigis la flaton
[28].
trograndigi,
trouzi
26. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro VII
27. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVIII
28. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro II- angle:
- exaggerate
- beloruse:
- перабольшваць, гпэрбалізаваць
- ĉine:
- 夸大 [kuādà], 誇大 [kuādà], 夸张 [kuāzhāng], 誇張 [kuāzhāng], 讆 [wèi], 虚夸 [xūkuā], 虛誇 [xūkuā], 扩大化 [kuòdàhuà], 擴大化 [kuòdàhuà], 浮夸 [fúkuā], 浮誇 [fúkuā]
- france:
- exagérer
- germane:
- übertreiben
- japane:
- 誇張する [こちょうする]
- pole:
- przesadzać, wyolbrzymiać
troigo
- 1.
-
Ago troigi:
traktado [per] troigo de kontraŭdoloriloj
[29];
kutime tiaspecajn filmojn minacas […] troigo de pitoreskaj pejzaĝoj
[30];
vortlude pretendema, ekzemple, per vera troigo de prefiksoj
[31].
eksceso - 2.
Stilfiguro
kiu konsistas en tio ke esprimata senco estas
prezentata pli forte ol kutime, por emfazo, atentigo aŭ
alia efekto:
sen troigo oni povas diri, ke apud Pi-Bast ĉiutage
metis siajn tendojn tridek mil eksterlanduloj
[32];
mi komencas suspekti, ke vi havas inklinon al troigo
[33];
la troigoj kaj fantazioj estis ja tuj rekoneblaj de ĉiu normala homo
[34].
hiperbolo
29. Bart Demeyere: Eŭtanazio por neplenkreskuloj, Monato, 2014/04, p. 11
30. Julij Muraŝkovskij: Kien fluas roj’ Castalie, VIII. Ŝtupoj al idealo
31. Antonio Valén: Ĉu Ertl provizore stilekzercas?, Monato, 2005/01, p. 23
32. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉap. 4.
33. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, XXV
34. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Feliĉa homo- angle:
- overstatement
- beloruse:
- перабольшаньне, перабольшваньне, гіпэрбала
- ĉeĥe:
- chvástání, nadsázka, přehánění, zveličování
- finne:
- liioittelu
- france:
- exagération, hyperbole
- germane:
- Übertreibung 1. Übertreibung
- hispane:
- exageración, hipérbole
- hungare:
- túlzás, hiperbola
- japane:
- 誇張 [こちょう]
- nederlande:
- overdrijving
- pole:
- przesada, afektacja
- ruse:
- преувеличение, гипербола
- slovake:
- nadsádzka, prehnanosť, premrštenosť
- taje:
- สิ่งเกินจริง
maltro
- En tro malgranda kvanto, tro malabunde, ne sufiĉe: nek tro, nek maltro [35]; viraj misoj: troa memfido, maltroa atento pri la partnerino [36]; la genuoj [volas] ne plu porti la pezon de tro da biero kaj maltro da ekzerco [37]; Parizo estas frivola, kaj foje teda kun maltro da libera spaco [38]; junuloj […] fojfoje disponas pri tro da libera tempo kaj maltro da okupoj [39]; per [ĉ]io la gepatroj regalis ilin por senkulpigi sin pro maltro da tempo por la infanoj [40].
35. Johán Valano: Ĉu vi kuiras ĉine?, 11
36. last: Virtoj geviraj, Monato, 2005/01, p. 15
37. Paul Gubbins: Grincantaj genuoj ... kaj ĝentileco, Monato, 2011/12, p. 7
38. Jakvo Schram: Ekspozicio, kiu prenis je la gorĝo, Monato, 2012/11, p. 24
39. Syauqi Ahmad Zulfauzi Stya Lacksana: Aktivas la bonaj amikoj, Monato, 2015/12, p. 10
40. S. Štimec: Adiaŭo en Beograd, Kroata milita noktlibro, 1993- ĉeĥe:
- měřice
- france:
- trop peu
- hispane:
- demasiado poco
- pole:
- zbyt mało
- slovake:
- merica
maltroigo
-
Stilfiguro
per kiu oni plirimarkigas la sencon
malfortigante la esprimon:
la aŭtoro utiligas ankaŭ maltroigon komikefekte
[41];
lia tuta verkaro […]j maltroige priskribis la severan kaj
senkompatan vivon
[42];
M. Rauhamaa: Microsoft ne estas
bonvolorganizaĵo –
G. Partlow: jen la plej elstara maltroigo de
la jaro... aŭ eble de la jardeko!
[43]
eŭfemismo,
litoto
- angle:
- understatement
- beloruse:
- пераменшваньне, літота
- ĉine:
- 輕描淡寫 [qīngmiáodànxiě], 轻描淡写 [qīngmiáodànxiě]
- finne:
- vähättely, understatement
- france:
- adoucissement, euphémisme, litote
- germane:
- Untertreibung
- hispane:
- atenuación, dulcificación, alivio, eufemismo, litotes
- hungare:
- litotész, túlzó kicsinyítés
- nederlande:
- understatement
- pole:
- zmiękczenie, eufemizm, litota
- ruse:
- преуменьшение, литота
-
Estanta en pli ol sufiĉa kvanto aŭ grado; superanta la
ĝustan mezuron:
troa laboro;
sklavigitaj de troa vino
[11];
li klinis sin sen troa humileco
[12];
por gardi sin kontraŭ troaj superakvoj, ili konstruis potencajn digojn
[13];
troa streĉado de la okuloj, […] povas kaŭzi kronikan kataron
[14];
observante lian troan deziron esti laŭdata kaj admirata, [li] saĝe
sin detenis
[15];
en la okazo de troa laboro mi cedus al li la prekeftan oficon
[16];
unu el ni estas troa, necese estas, ke unu el ni malaperu
[17];
troa festeno estas veneno
PrV
.
-
Samsenca prefikso:
tro-
-
Pli ol sufiĉe, ol necese, ol konvene, ol ĝustmezure:
trouzi
[44];
oni trograndigis la gravecon de l’ okazintaĵo
[45];
ĉiu trorapidado kondukas nur al manko
[46];
[li] pligrandigas sian havon per procentegoj kaj
troprofito
[47];
trosateco ne lasas la riĉulon dormi
[48];
pri nenio trozorgu
[49];
ŝi […] apogis la troŝarĝitajn branĉojn
[50];
la laboro kaj maldormado ŝin trolacigis
[51];
la trokuraĝo de la pastroj haltas ĉe la pordo de la plej alta povo
[52];
priplori […] la troan imitadon de la germana fare de niaj fruaj
aŭtoroj kaj ilian tropezon en PIV-citaĵoj
[53];
sen trograndigo oni povas diri, ke [Esperanto] estas almenaŭ
kvindek fojojn pli facila, ol ĉia lingvo natura
[54].
pasi,
preter,
super,
trans
44. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 3
45. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Dekdua
46. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 21:5
47. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 28:8
48. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 5:12
49. La Nova Testamento, Filipianoj 4:6
50. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
51. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Juda knabino
52. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro III
53. Wim Jansen: La germana kaj Esperanto, Monato, 2000/04, p. 27
54. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, V- finne:
- sen ~grandigo oni povas diri: suurentelematta voi sanoa.
- germane:
- sen ~grandigo oni povas diri: man kann ohne Übertreibung sagen....
- pole:
- sen ~grandigo oni povas diri: bez przesady można powiedzieć ….
-
Pli ol sufiĉe, ol necese, ol konvene, ol ĝustmezure:
trouzi
[44];
oni trograndigis la gravecon de l’ okazintaĵo
[45];
ĉiu trorapidado kondukas nur al manko
[46];
[li] pligrandigas sian havon per procentegoj kaj
troprofito
[47];
trosateco ne lasas la riĉulon dormi
[48];
pri nenio trozorgu
[49];
ŝi […] apogis la troŝarĝitajn branĉojn
[50];
la laboro kaj maldormado ŝin trolacigis
[51];
la trokuraĝo de la pastroj haltas ĉe la pordo de la plej alta povo
[52];
priplori […] la troan imitadon de la germana fare de niaj fruaj
aŭtoroj kaj ilian tropezon en PIV-citaĵoj
[53];
sen trograndigo oni povas diri, ke [Esperanto] estas almenaŭ
kvindek fojojn pli facila, ol ĉia lingvo natura
[54].
administraj notoj
mal~igo:
Mankas verkindiko en fonto.