^*sek/a ^UV

1.

Enhavanta neniom aŭ malmulte da akvo, fluaĵo, suko aŭ graso.

a)

Ne sorbinta fluaĵon (sub la pluvo, en akvujo ktp): ŝi luos ie […] du ĉambretojn varmajn, sekajn, sunajn ^Marta ; ĉio […] sur la seka tero mortis [1]; trans la marĉon [ŝi provis] transiri kun sekaj piedoj [2]; la skermisto svingis la spadon pli kaj pli rapide kaj restis tute seka kvazaŭ sub tegmento [3]; de ĉio fluis akvo, la kompatinda reĝido ne havis sur si eĉ unu sekan fadenon [4].

b)

Perdinta sian naturan akvon pro elvaporiĝo aŭ sekigado: sekaj folioj ekkraketis sub liaj piedoj [5]; el ŝiaj okuloj, ĝis nun sekaj kaj nebulitaj, kun subita fortego ekverŝiĝis larmoj ^Marta ; ŝi kaptis Haĉjon per siaj sekaj manoj, forportis lin en malgrandan stalon [6]; [li] komencis preĝi per sekaj lipoj [7]; mia gorĝo estas seka kaj brule varmega [8]; li manĝis ilian hordean panon kun seka viando [9]; li preferas la mizeran soldatan bieron kaj sekan platan kukon [10]; [ni] ricevis […] kakaon kaj kristnaskan kukon kun sekaj vinberoj [11]; nur la nudaj sekaj stoploj elstaris el la glaciiĝinta tero [12]; seka panpeco, sed en libereco ^PrV .

c)

Rilata al malesto aŭ malmulto da akvo aŭ fluaĵo ĉe fabrikado, estiĝo, funkciado de io: Marta ektusis per seka (sen mukaĵo), mallonga sed turmenta tuso ^Marta ; estis tute seka vetero (sen precipito) [13]; seka pezo, maso (de nutraĵo sen enhavata akvo); seka riparo (en seka doko¹).

2.

(figure) Senornama, senfantazia, sendetala: kia bagatelama, malalta, seka estis tiu ĉi penso! […] ĝi rigidiĝis en la malvarmo de la ciferoj, dum ĉe la alproksimiĝado de la nova jaro la homaro bolis de deziroj, sentoj, esperoj ^Marta ; per seka teori' ⫽ Ni ne tiom nin instruas, ⫽ Kiom per alegori' [14]; seka formo, stilo, artikolo; seka (seninteresa) lernado de izolaj vortoj; sekaj (seninteresaj) faktoj kaj datoj; seke teoria logikeco [15]. nuda, proza, senmetafora, sobra

3.

(figure) Senkompata, sensenta, severa, ordonema: li estis malvarma, seka, severa homo […] kaj havis malgrandajn fajrerantajn okulojn [16]; lia seka kaj komika maniero de agado havis bonan influon sur la ĉagrenon de la kliento [17]; Vi venis ĉi tien kun nigra humoro, ⫽ Kun jama intenco, pri l' eksperiment' ⫽ Kondamne raporti laŭ seka rigoro [18].

4.

(figure) Pri sonoj sensonoraj, plataj, nemelodiaj: ĉe ŝia orelo eksonis seka, mallonga rido, kiu nun similis klakilon de nokta gardisto ^Marta ; sekaj kaj monotonaj sonoj […] la ĉambrojn de la lernejoj plenigas per enuo ^Marta .

1.

Io seka: la patrino iras […] en la ĉambreton al la etulo, kiu ĵus ekkriis, metas lin en sekaĵon, donas al li botelon [19].

2.

La seka tero, kontraste al la oceano kaj maro kaj ceteraj akvujoj: kaj Dio nomis la sekaĵon Tero, kaj la kolektiĝojn de la akvo Li nomis Maroj [20]; la sekaĵo okupas proksimume trionon da tersurfaco, kies reston kovras la akvo; la kulivata tero okupas malpli ol 14% de la tuta sekaĵo.

(tr)

Igi seka: ŝi sekigis siajn okulojn kaj ellitiĝis [21]; la brilaj sunradioj jam sekigis mian vestaĵon [22]; Milena sekigas sian korpon kaj komencas vesti sin [23]; post lavado de la malsanulo, oni ne forgesu tute purigi kaj sekigi la tukon post ĉiu uzado [24]. dreni, senakvigi, vringi

Loko destinita al sekigo: aŭtune […] en la sekigejo estis lignokradaroj plenaj je prunoj [25].

(ntr)

Iĝi senakva, senabunda, malriĉa: sidiĝu ĉe la fajro, por ke viaj vestoj sekiĝu [26]; post kelka tempo la torento elsekiĝis, ĉar ne estis pluvo en la lando [27]; forsekiĝis la akvo sur la tero [28]; mia forto elsekiĝis [29]; alte sur la monto […] la potencaj kverkoj […] velksekiĝis [30]; la bretoj tiom sekiĝis, ke multloke estis grandaj fendoj [31]; [ili] sekiĝas de melankolio [32]; ĉi tie jam sekiĝis la gorĝoj ^Metrop ; naskiĝis plano [por akiri] fonton de enspezoj, neniam sekiĝantan [33]; larmo virina baldaŭ sekiĝas ^PrV .

1.

Enhavanta multe da akvo aŭ fluaĵo: malseka ĉifono, vesto, viŝtuko; li estis tute malseka, kaj la akvo fluis el liaj longaj blondaj haroj [34]; la mantelo estas malseka, sed la vesto sub ĝi – seka ^Metrop ; larme malsekaj okuloj [35]; ili sentis sin bone en la malseka elemento (akvo) [36]; [ŝi] glitfaladis sur la malseka herbo [37]; en la malseka argila grundo oni povis vidi la postesignojn de iliaj piedoj [38]; oni trenis ŝin en malluman, malsekan malliberejon [39]; miaj fingroj estis malsekaj de mirha fluidaĵo [40]; malseka neĝo (neĝo enhavanta multe da likva akvo) ^Metrop ; regis kruda, malseka […] vetero [41]. pluvo, roso

2.

(pri gaso, atmosfero:) Entenanta percepteble multe da gasstata akvo; humida¹: densa ondo da mucida, malseka aero frapis la vizaĝojn de ambaŭ enirantaj virinoj ^Marta ; ĝardenoj, kies arboj dank' al la malseka blovo de l' maro kreskis [42]; malseka frida klimato [43].

Stato de io malseka: ofte la ŝipo estis en danĝero, ofte ni devis suferi de malsekeco. [44].

Modere, ne tre multe malseka: sablomuldilo (estas) ludilo por formi figuron el malseketa sablo ^HejmVort ; la ronda vizaĝo estis ruĝeta kaj ŝi iom ŝvitis; la okuloj brilis malsekete [45]; malseketa ĉambro, muro, kelo.

(tr)

Igi malseka, provizi je akvo aŭ fluaĵo: printempa pluvo […] malsekigas la teron [46]; per miaj larmoj mi malsekigas mian kuŝejon [47]; kelke da homoj […] ĉerpis la akvon [kaj] per ŝprucigiloj malsekigis la arbojn [48]; sango […] malsekigis liajn vestojn [49]; li nur malsekigis la lipojn per la lakto [50]; stranga likvoro malsekigis miajn langon kaj gorĝon [51]. akvumi, aspergi, bani, trempi

(ntr)

Iĝi malseka: ili ne havis fajron, [do] la lignaj pecetoj […] malsekiĝis [52]; ŝiaj vangoj ruĝiĝis [kaj ŝiaj] okuloj malsekiĝis [53]; li malsekiĝis, kiel spongo, kaj tremis pro malvarmo [54]. trempiĝi

Malseka en ĉiuj siaj partoj, sur la tuta korpo: Bjartur trovis ŝin dormanta apud la rojo, tiam jam pluvis, ŝi kuŝis tie tramalseka kun la vango sur la bordo [55].

(ntr)

Plene, tute malsekiĝi: lia zono jam estis tramalsekiĝinta de ŝvito [56].

(tr)

Senakvigi per sinsekvaj frostigo kaj sublimo; liofilizi.

Sinsekvaj frostigo kaj sublimo; procedo por konservo de akvoenhavaj substancoj: frostsekigo ŝajnas iome sukcesi [57].

Abunde plorinta, kun videble malseka vizaĝo: venis tien Kristla elturmentita, plormalseka, pala kiel muro [58].