²substanc/o ^JED

1.

[substa.0o.FIZ]

Ĉiu aparta speco de materio: la produktado de farboj, […] kolorigaj substancoj [1]; [li] metis harfiksan substancon por teni la harojn en neordinara pozicio [2]; vulkanismo estas ĉiu fenomeno, rezulte de kiu solidaj, likvaj aŭ gasaj substancoj atingas la tersupraĵon [3]; kaŭzo estis manko de reaktiviga substanco (hipoklorido) uzenda por neŭtrigi la cianidenhavan industrian poluakvon [4]; ni scias, ke en industrio kaj aŭtomobiloj uzataj substancoj venenas la teron [5]; vermoj, kiuj trafosas la legomajn defalaĵojn kaj ŝanĝas ilin en fekundigan substancon [6]; proteinoj estas gravaj, ĉar ili konsistigas la korpon: la keratinon de la haŭto kaj ungoj, la osteinon de la ostoj, […] la gelatenecan substancon en la ĉeloj, ktp [7]. materialo¹

specoj de substancoj

2.

[substa.0o.memekzista]

Tio, kio ekzistas per si mem kaj estas kialigita de si mem: Dio […] en tiuj lastaj tagoj parolis al ni en Filo, […] kiu, estante la elbrilo de Lia gloro kaj plena bildo de Lia substanco […] sidiĝis dekstre de la Majesto [8]; obskuraj disputoj de mezepokaj teologoj pri la sankta triunuo aŭ la transsubstancigo (transformiĝo de vino kaj pano al sango kaj korpo de Jesuo) [9].

3.

[substa.0o.subportanta]

Daŭra realaĵo konceptata kiel subportanta kaj unuiganta la ŝanĝiĝantajn fenomenojn percepteblajn per la sentumoj kaj kiel manifestiĝanta per ili: mi ne pretendas, ke nur sonsubstancoj la kvintesencon donas de l' amuz' [10]. esenco ¹

[substa.0a.FIG]

(figure) Ne neglektebla: substanca estas la kritiko pri nenecesaj elspezoj pro lokiĝo de CO en altkosta lando [11]; ekzistas ankoraŭ substancaj malcertecoj pri tio, kiom forte la tero efektive varmiĝos [12]. neglektinda

Rim.: Hapakse oni trovas variaĵojn por tiu figura senco: ŝi ne rimarkus […] substancian fakton [13]; kvankam tiu ĉi libro estas, laŭ la nomo, modesta, ĝi enhavas kaj enfermas en si tre bonajn kaj substancozajn aferojn [14].

[substa.sam0a.KOMUNE]

El la sama substanco; homogena: mi nur malfacile kredas, ke plutonian plataĵon oni povus ŝanĝi al samsubstanca stango tiel rapide kaj facile [15]; la samsubstanceco de la tri Personoj (vd Triunuo) [16].

[substa.blanka0o.FIZL]

Parto de cerbo aŭ mjelo farita precipe el interneŭronaj ligoj, kontraste al griza substanco: en la blanka substanco ankaŭ situas grupiĝoj de neŭronoj nomataj „nukleoj“ [17]; oni trovis malpli elvolviĝintan blankan substancon en la maldekstra cerbohemisfero proporcie kun la kvanto de aermalpuraĵoj ensorbitaj de la patrinoj [18].

[substa.griza0o.FIZL]

Parto de cerbo aŭ mjelo enhavanta plian denson de neŭronaj kernoj ol blanka substanco: kiel povas esti eble ke konsciaj travivaĵoj ekestus for el bulo de griza substanco dotita kun nenio sed elektrokemiaj trajtoj [19]; la al la muskoloj kondukiĝantaj motoraj aksonoj estas partoj de la motoneŭronoj, ties ĉelkorpoj situas en la griza substanco de la mjelo [20].