^*naz/o ^UV

1.

[naz.0o.ANA]

(ĉe vertebruloj) Kava flarorgano kun truoj, ĉe la homo kaj multaj mamuloj elstaranta super la buŝo: [mi] flaras per la nazo [1]; rekta ^Metrop , kurba [2], plata [3] nazo; nazo de porko (vd rostro) [4]; la odoro agrable tiklis la nazojn de la gastoj [5]; nazoj estas faritaj por porti okulvitrojn, tial ni havas okulvitrojn [6]; vi la nazon portas tro super la nivelo (tro fieras) [7]; (figure) la pafado ĉe Hornbergo, kaj ili devis foriri kun longa nazo (elreviĝis sen atingi ion) [8]; unu fidas la krurojn de sia ĉevalo, alia la nazon de sia azeno [9]; la nokto estis tiel malluma, ke ni nenion povis vidi eĉ antaŭ nia nazo [10]; preneton da tabako […] la trankvilanima advokato metis […] en la nazon [11]; li devis jen kaj jen interrompi sin, purigi kaj viŝi la nazon [12]; ŝi siblas tra la nazo kaj ploretas [13]; la vilaĝanino fermis la pordon antaŭ lia nazo [14]; la patrino donis al ŝi frapon sur la nazon, tiel ke la nazo fariĝis ruĝe kaj blue [15]; grandaj balenoj ŝprucis akvon el la truoj de siaj nazoj supren [16]; [li] diris naze, malbone prononcante la arameajn vortojn […] [17]; min akceptis fraŭlino kies okuloj pro ĉiama mensogado strabis nazen [18]; (figure) rigardu la faktojn, kiuj sur ĉiu paŝo sin trovas antaŭ via nazo [19]; (figure) videble mi havis bonan nazon (mi ĝuste divenis, konjektis, antaŭsuspektis), kaj lia najbareco tuj estis por mi suspekta [20]; li vidas nur ĝis la pinto de sia nazo ^PrV ; (esti tute nekapabla antaŭvidi kaj antaŭzorgi, kp miopa) (figure) ni orde kondukas ilin je la nazo (arbitre persvadas, trompas) [21]; (frazaĵo) en fremdan vazon ne ŝovu la nazon (ne enmiksu vin en aferojn, kiuj vin ne koncernas) ^PrV . muzelo, nazego

2.

[naz.0o.FIG]

(figure) Antaŭa, elstara parto de objekto pli malpli simila al nazo; beko²: ŝipnazo (antaŭaĵo, pruo); nazo de plugilo; nazeto de kruĉo.

1.

[naz.0a.gxenerale]

Rilata al nazo: la nazaj kavoj.

2.

[naz.0a.FON]

Nazsona: naza konsonanto, naza vokalo; en praktiko oni ordinare antaŭ „g“ aŭ „k“ elparolas la sonon „n“ naze [22]. buŝa³

[naz.0ego.ZOO]

Dika nazo de besto; rostro, muzelo: nazego de porko [23].

[naz.0umo.FOT]

Okulvitroj fiksitaj sur la nazo per pinĉa risorto; nazpinĉilo: li elprenis nazumon el ora ingo, viŝis ĝin per neĝblanka naztuko, metis ĝin sur la nazon kaj kun vigle memkontenta rideto ĉirkaŭrigardis ĉiujn sidantojn [24].

nazumo
CC BY-SA 3.0  [25]

(frazaĵo)

[naz.alt0a.FIG]

Tro memfiera, aroganta, malmodesta: la pseŭdofilozofo estas […] despota kaj altnaza [26].

[naz.kusp0a.ANA]

Kies nazo (plejparte, mallonga) ŝajnas turnita supren: Sokrato estis kuspnaza; Ofelia Pepita estis […] eble iomete tro kuspnaza, sed ankoraŭ ne estas decidite, ĉu tiu propreco estas makulo de beleco [27].

[naz.man0umo.FOT]

Okulvitroj provizitaj per tenilo, kiujn oni mantenas kaj proksimigas al la vizaĝo por trarigardi: ĝis la 19-a jarcento tondilformaj okulvitroj aŭ mannazumoj estis preferataj […] mannazumo estis ankaŭ brita inventaĵo, de iu George Adams en la 18-a jarcento [28].

Rekte unu kontraŭ la alia, vizaĝalvizaĝe: [lin] surprizis stari naz-al-naze kun altkreska viro, sporteme vestita [29]; trovi sin naz-al-naze kun la ĉefministro en librovendejo [30].

[naz.stump0a.kuspa]

(evitinde) kuspnaza

Rim.: La metaforo surbaze de stump- estas sufiĉe internacia, tamen ĝi estas evitinda ĉar aliaj similaj kombinaĵoj ofte indikas rezulton de kripligo (stumpa vosto, orelo ktp). [Sergio Pokrovskij]

[naz.0sono.FON]

Parolsono dum kies artikulacio la velo estas mallevita kaj interkomunikigas la buŝon kun la naza kavo: la franca lingvo vere ne bezonas iri trans la puran rimon, ĝian rimadon ja enviinde helpas la nazsonoj, kiuj englutas post si ĉiujn konsonantojn [31]. naza konsonanto, naza vokalo

[naz.0akonsonanto.FON]

Konsonanto kiu estas nazsono: du fonemoj esperantaj estas nazaj konsonantoj: /m/ kaj /n/. N estas denta naza konsonanto [32].

[naz.0avokalo.FON]

Vokalo kiu estas nazsono: en la malnovslava ekzistis nazaj vokaloj... [33].