*eks- UV I. eks-serÄi 'eks-' [eks.0] (prefikso) [eks.0.KOMUNE] Iama, estinta kaj ne plu estanta. a)[eks.0.ofico] Forlasinta profesion, okupon: ekskapitano, eksoficisto, eksreÄo; li estas eksgeneralo, servinte en la militistaro tridek jarojn, li eksiÄis [1]; preskaÅ Äiu bazarulo estas eks-io, [â¦] troviÄas eksstudentoj, teatraj eksludantoj, eksboksistoj, eksinÄenieroj, eksartistoj, eksbutikistoj [2]; pereis preskaÅ mil kaptitoj, Äiuj niaj ekssoldatoj, al kiuj oni promesis la pardonon [3]; eksbatalanto partizana [4]. b)[eks.0.stato] Forlasinta staton: ekskutima; malpacinte kun sia edzino, li eksedziÄis je Åi [5]; [Åi fariÄis] eksedzino kaj Åi ne havas infanojn [6]; tiu batalo kontraÅ eksdataj ideoj estis la amara sperto de Äiu pioniro [7]; eksblanka torstrikaĵo [8]; la atesto de baptado [â¦] estis skribata per krajono sur la malantaÅa flanko de ia eks-telegramblanketo [9]. c)[eks.0.kastro] Kastrita besto: eksbovo (kastrita bovo); eksvirkato (kastrita virkato); eksÄevalino (kastrita Äevalino). Rim.: Tiu Äi atribuo de la senco âkastritaâ al la prefikso âeks-â ankoraÅ ne aperas en PV, sed nur en PIV1. Tamen en 1912 LOdE en recenzo pri âP. Stojan. Rusa-Esperanta poÅa vortaretoâ menciis Äin jam kiel evitinda: Ni ne povas aprobi âeks-bovonâ, âeks-Äevalonâ, âeks-kokonâ, k. t. p. Äar la prefikso eks havas la sencon tute alian (ekz. eks-studento, eks-edzo k. t. p.); eksbovo estas bovo kaj Äi ne estas bovo eksigita. Tial estas preferinda: âkastrobovoâ aÅ âbovo kastritaâ, âkastrokoko" k.t.p [10]. Nuntempe, parolante pri eksviro oni verÅajne pensas pri viriniÄinta viro, ne pri kastrito. Pri bestoj, mankas citaĵoj, kiuj pruvus ke tiu senco efektive ekzistas ekster vortaroj kaj gramatikoj. [Wolfram Diestel] 1. Zamenhof: Dua Libro de l' Lingvo Internacia, 11:162. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 1. Kiu Sin Enjungis, Devas Tiri.3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Äapitro XX4. Monato, KOSOVO: VojaÄimpresoj, somero 20005. Zamenhof: Dua Libro de l' Lingvo Internacia, 11:156. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 22:137. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 3. Ne Gutas Mielo El La Äielo.8. C. Piron: Äu li venis trakosme?, 19809. Valdemar Langlet: VojaÄimpresoj, Du blinduloj10. La Ondo de Esperanto, Bibliografio, Ondo de Esperanto 1912, n-ro 11, p. 175 angle: ~virkato: castrated male cat, castrated he-cat, castrated tomcat, castrated tom. ~Äevalino: castrated female horse, castrated she-horse. beloruse: ÑкÑ, бÑлÑ, колÑÑнÑ, Ñ Ð°Ð´ÑÑаÑÑÑ france: ex- germane: Ex-, a.D. hispane: ex- hungare: volt, ex- ide: ex- ~bovo: kastrita bovo. ~virkato: kastrita katulo. ~Äevalino: kastrita kavalino. nederlande: ex- pole: byÅy portugale: ex- (prefixo que indica ex, antigo, que foi) rumane: fost ruse: ÑкÑ-, бÑвÑий, в оÑÑÑавке volapuke: 1.c ho- (kastrita virbesto), jo- (kastrita bestino) ~virkato: hokat. ~Äevalino: jojevod. II. Samsignifa memstara vortero: eksaserÄi 'eksa' [eks.0a] [eks.0a.KOMUNE] Estinta: tiu urbo estas eksa fortikaĵo de la Romianoj; koalicio de eksa prezidanto [11]; eksa jugoslava Åtato [12]; eksa kolonia potenco Britio [13]. 11. Monato, Last: Litovio: Venkintoj malvenkas12. Monato, Kosovo: VojaÄimpresoj, somero 200013. Stefan Maul: RiÄa per .tv, Monato, 2000 beloruse: бÑлÑ, колÑÑнÑ, адÑÑаÑÐ½Ñ ÄeÄ¥e: bývalý, nÄkdejÅ¡Ã Äine: åä»» [qiánrèn], 以å [yÇqián], å å [xiÄnqián] france: ancien (qui n'est plus), à la retraite germane: ehemalig, früher hebree: ×ְש×ֶעָ×ַר hispane: jubilado hungare: valamikori, egykori japane: å任㮠[ããã«ãã®], å ã® [ãã¨ã®] pole: byÅy, dawny ruse: бÑвÑий, оÑÑÑавной slovake: bývalý eksigiserÄi 'eksigi' [eks.0igi] 1.[eks.0igi.iun] (iun) Senigi je ofico, funkcio, posteno, rango, membreco: unu el la eminentaj oficiroj petis AÅguston eksigi lin de la servo kaj lasi al li la pension [14]; post la milito multe da soldatoj estis eksigitaj [15]; se vi tuj ne Äesigos la kunvenon, ni eksigos vin el la sindikato! [16]; (figure) kial mi estas eksigita el la vivo? [17]; neeksigebla funkciulo. maldungi, senoficigietato 2.[eks.0igi.POL] (kolektivan organon1.b) Eksigi1 Äiujn membrojn de parlamento aÅ alia kolektiva organo1.b por ebligi elekton aÅ nomumon de ties nova membraro: Do, prefere ne estu ja nova prezidento, kiu povus eksigi la parlamenton kaj kaÅzi novan Äeneralan voÄdonadon [18]. malfondi 3.[eks.0igi.ion] (malofte) (ion) Igi eksa, ne plu uzata: nur tiam oni povus anonci, ke la nuna formo de la lingvo internacia estas eksigata kaj anstataÅ Äi eniras en la vivon la formo nova [19]. forigi, nuligi1 14. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, III, Anekdotoj15. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Kamarado Gaja16. V. Varankin: Metropoliteno, Äapitro 5a17. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, Äapitro 19a18. Carlo MINNAJA: Farso en Italio, Monato, 2022/04, p. 319. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, Äapitro 7a angle: 2. dissolve (parliament etc) beloruse: зволÑнÑÑÑ, адпÑавÑÑÑ Ñ Ð°Ð´ÑÑаÑкÑ, ÑкÑÑаваÑÑ Ñ Ð°Ð´ÑÑаÑÐºÑ ÄeÄ¥e: odvolat, propustit (ze zamÄstnánÃ, z funkce), sesadit, vylouÄiv, vyluÄovat Äine: è§£å± [jiÄgù], è¾é [cÃtuì], ç½¢é» [bà chù], çé·é [chÇoyóuyú] france: congédier (licencier), chasser (licencier), dégager de ses obligations, démettre de ses fonctions, démissionner (tr, démettre), démobiliser (un militaire), déposer (un monarque), désengager (un militaire), exclure (d'une organisation), évincer (d'une fonction), licencier (limoger), limoger, radier des effectifs, rayer de dessus l'état (vx, limoger), rayer des cadres, rayer des effectifs, relever de ses fonctions, remercier (licencier), renvoyer (licencier), révoquer (limoger), mettre à la porte (licencier), lourder (licencier), vider (fam., licencier), virer (fam., licencier) ne~igebla: inamovible (qu'on ne peut renvoyer). germane: entlassen, beseitigen hebree: ×פ×ר hispane: despedir (de un cargo o puesto laboral), expulsar (de un cargo o puesto laboral), deponer, destituir ne~igebla: funcionario, no despedible. hungare: elbocsát (állásából), felment (hivatalából) ne~igebla: elmozdÃthatatlan (hivatalából). japane: å è·ãã [ããããããã], 解任ãã [ããã«ããã] pole: usunÄ Ä, wydaliÄ, zwolniÄ ruse: 1. ÑволиÑÑ Ð² оÑÑÑавкÑ, иÑклÑиÑÑ (из оÑганизаÑии) 2. ÑаÑпÑÑÑиÑÑ (паÑÐ»Ð°Ð¼ÐµÐ½Ñ Ð¸ Ñ.п.) 3. оÑмениÑÑ slovake: vylúÄiÅ¥ zo spoloÄenstva eksigoserÄi 'eksigo' [eks.0igo] 1.[eks.0igo.KOMUNE] Senigo je antaÅa funkcio: mi estas kontraÅ la eksigo de Ivagin el la partio [20]; mi ricevis eksigon kaj krom Äi nur panbulon kaj kvar groÅojn [21]. 2.[eks.0igo.POL] La ago eksigi2 kolektivan organon1.b: la oficiala letero de la Varsovia Äefurba Oficejo, per kiu almenaÅ morale nuligiÄas la decido de 17 okt 1985 pri eksigo de la tiama Äefa Estraro de PEA [22]. 20. V. Varankin: Metropoliteno, Äapitro 7a21. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Kamarado Gaja22. HeKo: Gazetoj: Literatura Foiro. 2003. â201La Ondo de Esperanto angle: 2. dissolution (of parliament etc) beloruse: 1. звалÑненÑне, пазбаÑленÑне паÑÐ°Ð´Ñ 2. ÑоÑпÑÑк (аÑганÑзаÑÑÑ, гÑÑÐ¿Ñ Ñ Ð´Ð° г. п.) ÄeÄ¥e: absolutorium, odvolánÃ, propuÅ¡tÄnÃ, sesazenÃ, svrženÃ, zbavenà funkce Äine: 1. é©è [gézhÃ], ä¸èº [xià tái] france: congédiement, déposition (d'un monarque), exclusion (d'une organisation), licenciement, limogeage, renvoi (licenciement), révocation (limogeage) germane: 1. Entlassung, Kündigung hispane: despido, expulsión, destitución japane: å è· [ããããã], 解任 [ããã«ã] ruse: 1. ÑволÑнение, оÑÑÑавка, ÑнÑÑие Ñ Ð´Ð¾Ð»Ð¶Ð½Ð¾ÑÑи, Ñ Ð¿Ð¾ÑÑа, оÑвобождение Ð¾Ñ Ð´Ð¾Ð»Ð¶Ð½Ð¾ÑÑи 2. ÑоÑпÑÑк (паÑламенÑа и Ñ.п.) slovake: odvolanie, zbavenie funkcie eksiÄiserÄi 'eksiĝi' [eks.0igxi] [eks.0igxi.KOMUNE] Memvole aÅ kontraÅvole forlasi sian oficon, funkcion, postenon, rangon, membrecon: ili malebligis pluan karieron de anoncisto, do li eksiÄis [23]; malpermesi parlamentanojn elektitajn per partia listo eksiÄi de tiu partio sen eksiÄi kiel parlamentano [24]. rezigni, forlasiabdiki, demisii Rim.: Komparon de la sinonimoj vd sub abdiki. 23. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, epilogo, p. 337a24. Monato, Donald Rogers: Nov-Zelando: Laborema koalicio beloruse: пайÑÑÑÑ Ñ Ð°Ð´ÑÑаÑÐºÑ Äine: è¾è [cÃzhÃ], å·½ [xùn], éä½ [tuìwèi] france: démissionner, défroquer (quitter l'état monastique), se défroquer (quitter l'état monastique), se démettre (démissionner), se retirer (d'une fonction) germane: weggehen, abdanken hebree: ××תפ×ר hispane: dimitir, despedirse (de un cargo o puesto laboral) hungare: leköszön, lemond japane: éè·ãã [ããããããã], è¾ä»»ãã [ãã«ããã] pole: abdykowaÄ, podaÄ siÄ do dymisji, ustÄ piÄ ruse: вÑйÑи в оÑÑÑÐ°Ð²ÐºÑ eksiÄoserÄi 'eksiĝo' [eks.0igxo] [eks.0igxo.KOMUNE] Ago eksiÄi: ili decidis Äiuj iri al la reÄo kaj peti eksiÄon [25]; eksiÄo de la EÅropa Komisiono [26]. 25. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La kuraÄa tajloreto26. Monato, EÅropa Unio: EÅro unujara beloruse: адÑÑаÑка, зÑÑ Ð¾Ð´ з паÑÐ°Ð´Ñ france: démission, départ (démission), retrait (démission) germane: Ausscheiden, Entlassung hebree: ×תפ×ר×ת hispane: dimisión, renuncia japane: éè· [ããããã], è¾ä»» [ãã«ã] pole: abdykacja, dymisja, ustÄ pienie ruse: оÑÑÑавка foreksigiserÄi 'foreksigi' [eks.for0igi] [eks.for0igi.KOMUNE] (malofte) Eksigi1: mi foreksigos miajn komizojn kaj vin mi petos, ke sur ilian lokon vi elektu por mi komizinojn el la nombro de viaj protektatinoj Marta . beloruse: зволÑнÑÑÑ, адпÑавÑÑÑ Ñ Ð°Ð´ÑÑаÑкÑ, ÑкÑÑаваÑÑ Ñ Ð°Ð´ÑÑаÑÐºÑ ÄeÄ¥e: vyhodit z práce Äine: è§£å± [jiÄgù], è¾é [cÃtuì], ç½¢é» [bà chù] germane: entlassen, kündigen hispane: despedir (dejar sin trabajo) slovake: vyhodiÅ¥ z práce administraj notoj