^*silent/i

(ntr)

1.

Ne paroli: estas tempo por silenti, kaj tempo por paroli [1]; la popolo silentis kaj nenion respondis [2]; homo prudenta silentas [3]; la kamparano eksilentis: li rimarkis la proksimiĝantan sekvantaron de la ministro [4]; se ne ĉeestas interpretanto, oni silentu en la eklezio [5]; silentu, ĝis mi finos! ^Iŝtar ! mastro elbabilis, gastoj ne silentos ^PrV ; kiu pri ŝtelo silentas, tiu ŝtelon konsentas ^PrV ; batanto povas argumenti, batato devas silenti ^PrV . muta.

2.

Ne brui: la preĝejaj sonoriloj sonoris por festo kaj ĝojo, nur unu sonorilo silentis [6]; ĉiu venteto kvietiĝis, ĉiu birdo silentis [7]; la granda plumba pezilo atingis la plankon, kaj bum! ankaŭ la horloĝo eksilentis [8]; se silentas draŝejo, malpacas loĝejo ^PrV .

3.

(figure) Sin ne montri; ne plu efiki; halti: silentas nun ĉiu disput' religia [9]; vantaj senkaŭzaj gustoj naciaj devas en afero internacia […] absolute silenti [10]; la bendo abrupte silentis […] io teknike fuŝiĝis ^CKv ; kie regas la forto, tie rajto silentas ^PrV ; cent jarojn silentis kaj subite sin prezentis ^PrV ; kontraŭ nehavo eĉ juĝo silentas ^PrV .

Stato de iu aŭ io, kiu silentas: kiam fariĝis granda silento, li parolis al ili en la Hebrea lingvo [11]; estis nokto, kaj ĉie regis silento [12]; sankta silento disvastiĝis en la arbaro [13]; momento da silento [14]; tomba silento regas super tiu urbo [15]; la silenton interrompis ekkrio ^IK ; silento kaj tondro alternis [16]; silento estas konsento ^PrV ; paca silento, ke ne blovas eĉ vento ^PrV ; parolo estas arĝento, oron similas silento ^PrV kvieto, trankvilo

Silentanta: mi estis muta kaj silenta, mi silentis eĉ pri bono [17]; originala infano, silenta kaj pensanta [18]; silentaj stellumaj noktoj [19]; la maro estas glata kiel spegulo kaj silenta [20]; silenta amo [21]; silenta interkonsento [22]; la malgranda estaĵo momenton ripozis en silenta feliĉo [23]; la silentaj fulmoj ekbrilis pli kaj pli malofte [24]; vi revenos? ree li kapklinis, meditante pri la signifo de tiu silenta promeso ^HsT ; kian sencon do havas ŝia silenta lukto por savi la saveblan ^HsT ? kvazaŭ silente komisiita […], mi vokas al ĉiuj [25]; akvo silenta subfosas la bordon ^PrV ; ne timu hundon bojantan, timu hundon silentan ^PrV . kvieta, mallaŭta

Preferanta, inklina silenti: ili ekamis la silenteman submajstron, kiu malmulte parolis, sed des pli multe laboris [26]; la pli juna frato estis pli silentema kaj tute fordonis sin al la libroj [27]; li fariĝis silentema kaj malfidema, li havis konfidon al neniu [28]; Brown, ĉiam iom silentema, ruĝiĝis kaj rigardis la aliajn timeme ^TAA ; pri sia persono li estis ĉiam silentema ^VivZam .

Devigi iun aŭ ion silenti: liajn gajajn ŝercojn kaj viglan babiladon nek la malsatojaroj nek la maljuneco povis silentigi ^HsT ; mallaŭtaj kaj rapide silentigataj ekridoj ^Marta ; mistero, silentigita tra eternaj tempoj [29]; vi silentigu la nesciadon de homoj malsaĝaj [30]; ŝi denove venkis sin mem, ŝi forpremis kaj silentigis la ŝin turmentantajn honton, ^Marta ; min silentigas via nuda glavo ^Ifigenio ; superrega kordoloro silentigis unu, kaj respekta kunsento la alian ^Iŝtar .

(tr)

Ne paroli pri io: prisilenti sekreton, amon; prisilenti la fakton, ke […] ^Ret ; [ili] tute konscie prisilentas la kampanjon ^Metrop ; mi ne povas prisilenti tiun mian opinion ^VaK ; prisilenti la okazintaĵojn ^VaK . emfazimalgravigi