*pli
(adverbo)
- En grado aŭ kvanto supera je iu alia: ĉu vi deziras pli da pano? pli da okuloj, pli da certeco PrV ; la papero estas tre blanka sed la neĝo estas pli blanka [1]; lakto estas pli nutra, ol vino [2]; li estas pli stulta ol malica; nu, iru pli rapide [3]! du homoj povas pli multe fari ol unu [4]; li estas la pli aĝa el ambaŭ; plibeligi, plimultigi, pligrandigi; li amas lin pli, ol sin mem [5]; ne estas permesite al mi pli diriZ ; li ne vivos pli, ol unu tagon [6]; mi […] nenion pli postulus, krom ke oni montru al mi sindonecon kaj estimon [7]; [diru] nenion pli pri tio ĉi Hamlet ; mieno lia montris pli (plie1, pli ĝuste) suferon, sed ne koleron Hamlet ; mi pli volas (preferas) iri al [ŝi] BdV ; ne riproĉu vian amikon, ĉar vi mem pli multe meritas riproĉon FK ; li pli (prefere) drinkas ol laboras. plu
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 18
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
7. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 18
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
7. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
- afrikanse:
- beter
- albane:
- më mirë
- amhare:
- የተሻለ
- angle:
- more
- arabe:
- أفضل
- armene:
- ավելի լավ
- azerbajĝane:
- yaxşı
- beloruse:
- болей, больш
- bengale:
- ভাল
- birme:
- ပိုကောင်း
- bosne:
- više
- ĉeĥe:
- víc, více
- ĉine:
- 更加 [gèngjiā], 更 [gèng]
- dane:
- bedre
- estone:
- rohkem
- eŭske:
- hobeto
- filipine:
- mas mabuti
- finne:
- enemmän, (komparatiivin merkki, suurempaa määrää ilmaiseva partikkeli )
- france:
- davantage, plus
- galege:
- mellor
- germane:
- mehr
- guĝarate:
- સારી
- haitie:
- pi bon
- haŭse:
- mafi alhẽri
- hebree:
- יותר, עוד
- hinde:
- बेहतर
- hispane:
- más
- hungare:
- -bb (középfok), több, többet ~ da okuloj, ~ da certeco: több szem többet lát.
- igbe:
- mma
- irlande:
- níos fearr
- islande:
- betur
- itale:
- più
- japane:
- 良い [よい]
- jave:
- luwih apik
- jide:
- בעסער
- jorube:
- dara
- kanare:
- ಉತ್ತಮ
- kartvele:
- უკეთესი
- kazaĥe:
- жақсырақ
- kimre:
- gwell
- kirgize:
- сонун
- kmere:
- កាន់តែប្រសើរឡើង
- koree:
- 더
- korsike:
- megghiu
- kose:
- ngcono
- kroate:
- više
- kurde:
- baştir
- latine:
- melius
- latve:
- labāk
- laŭe:
- ດີກວ່າ
- litove:
- geriau
- makedone:
- подобро
- malagase:
- tsara kokoa
- malaje:
- lebih baik
- malajalame:
- മെച്ചപ്പെട്ട
- malte:
- aħjar
- maorie:
- pai
- marate:
- चांगले
- monge:
- zoo dua
- mongole:
- сайн
- nederlande:
- meer
- nepale:
- राम्रो
- njanĝe:
- bwino
- okcidentfrise:
- mear
- panĝabe:
- ਬਿਹਤਰ
- paŝtue:
- ښه
- pole:
- więcej, bardziej
- portugale:
- mais (comparativo)
- ruande:
- byiza
- rumane:
- mai mult, mai
- ruse:
- более, больше
- samoe:
- sili
- sinde:
- ڀلي
- sinhale:
- වඩා හොඳ
- skotgaele:
- nas fheàrr
- slovake:
- viac
- slovene:
- bolje
- somale:
- fiican
- ŝone:
- nane
- sote:
- molemo
- sunde:
- leuwih alus
- svahile:
- bora
- svede:
- mer
- taĝike:
- хубтар
- taje:
- มากกว่า
- tamile:
- சிறந்த
- tatare:
- яхшырак
- telugue:
- మంచి
- tibete:
- མང་ང་
- tokipone:
- mute
- ukraine:
- краще
- urdue:
- بہتر
- uzbeke:
- yaxshiroq
- vjetname:
- tốt hơn
- volapuke:
- -um
- zulue:
- kangcono
plia
- 1.
- Pli granda, en pli alta grado: Per tio oni atingas plian internaciecon de la ortografio [8]; de tiu tempo Zamenhof eksentis plian fidon VivZam ; Aliflanke, la plia rekonebleco internacia estas ĉe la landnomoj multe pli grava ol cetere [9].
- 2.
- Aldona, ekstra: unu plia mortis; jen plian komplezon mi petas de vi; sur unu tia kubo staris plia malpli granda, kaj sur tiu tria [10]; akceptinte plian cenzuran oficon, li ĉiuvespere sub la lampo malligis dikan amason da fremdaj gazetoj VivZam ; se vi postulas nenion plian, mi povas facile plenumi vian volon [11]. kroma, plua
8.
E. Drezen, tr. N. Hohlov kaj N. Nekrasov: Mondolingvo: Tri jarcentoj da sercado, Leipzig: EKRELO, 1931
9. Kálmán Kalocsay: Waringhien Gaston: Plena Analiza Gramatiko de Esperanto, §344.
10. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXIV
11. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fabelo pri iu, kiu migris por ekkoni timon
9. Kálmán Kalocsay: Waringhien Gaston: Plena Analiza Gramatiko de Esperanto, §344.
10. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXIV
11. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fabelo pri iu, kiu migris por ekkoni timon
- angle:
- extra
- beloruse:
- 1. большы 2. дадатковы
- ĉeĥe:
- další, navíc
- ĉine:
- 外加 [wàijiā], 額外 [éwài], 额外 [éwài], 另外 [lìngwài]
- finne:
- lisä-, muu, lisäksi tuleva
- france:
- additionnel, de plus (supplémentaire), supplémentaire
- germane:
- weiter, zusätzlich
- hebree:
- נוסף
- hungare:
- további, plusz, járulékos, extra
- itale:
- addizionale, ulteriore, extra, supplementare
- japane:
- より以上の [よりいじょうの], 追加の [ついかの]
- nederlande:
- extra, aanvullend
- pole:
- dodatkowy, kolejny, dalszy
- rumane:
- alternativ, suplimentar
- ruse:
- 1. больший 2. дополнительный
- slovake:
- na viac, ďalší
- ukraine:
- ще такий (же), додатковий
plie
- 1.
- Krom tio: repagu per ĝia plena valoro kaj aldonu plie kvinonon de ĝi [12]; kaj plie, krom ĉio tio, hodiaŭ estas jam la tria tago, de kiam tio okazis [13]; unu paro de manoj plie ne montriĝis superflua por revuo, kiu bezonis vastan kunlaboradon Marta ; li opinias, ke la laboristaro povas emancipiĝi nur se ĝi estas tutmonde organizita, kaj ke plie tiu organiziteco povas esti trafa [14].
- 2.
- Je pli alta grado: mi preĝas, ke via amo abundu ankoraŭ plie kaj plie [15]; multe plie la ŝajne malfortaj membroj de la korpo estas necesaj [16]; mi volas certigi vin, ke miaj aferoj plie efektiviĝis [17].
12.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 6:5
13. La Nova Testamento, Luko 24:21
14. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, ĉu unue SAT-anoj?
15. La Nova Testamento, Al la Filipanoj 1:9
16. La Nova Testamento, I. Korintanoj 12:22
17. La Nova Testamento, Al la Filipanoj 1:12
13. La Nova Testamento, Luko 24:21
14. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, ĉu unue SAT-anoj?
15. La Nova Testamento, Al la Filipanoj 1:9
16. La Nova Testamento, I. Korintanoj 12:22
17. La Nova Testamento, Al la Filipanoj 1:12
- angle:
- 1. additionally 2. more
- beloruse:
- болей, далей, яшчэ
- ĉeĥe:
- a pak, dál, kromě toho, mimoto, nadto, navíc
- ĉine:
- 1. 另外 [lìngwài], 还有 [háiyǒu], 還有 [háiyǒu], 此外 [cǐwài], 而且 [érqiě], 加以 [jiāyǐ], 再者 [zàizhě], 再說 [zàishuō], 再说 [zàishuō], 外加 [wàijiā], 抑且 [yìqiě], 並且 [bìngqiě], 并且 [bìngqiě], 其他 [qítā], 再则 [zàizé], 再則 [zàizé], 再加上 [zàijiāshàng], 加之 [jiāzhī], 况复 [kuàngfù], 況復 [kuàngfù]
- finne:
- 1. lisäksi 2. enemmän
- france:
- 1. de plus (en outre), en outre, en plus (en outre) 2. à un plus haut degré
- germane:
- 1. außerdem, zudem, dazu 2. mehr, in höherem Grad(e), in höherem Maß(e)
- hebree:
- 1. בנוסף
- hispane:
- 1. además
- hungare:
- 1. ráadásul, sőt, azonkívül, amellett 2. jobban, inkább
- itale:
- 1. in più 2. di più
- japane:
- さらに, いっそう, その上 [そのかみ]
- nederlande:
- 1. daarenboven 2. eer
- pole:
- 1. oprócz tego, nadto, ponadto 2. więcej, bardziej
- rumane:
- 1. în plus, în afară de asta 2. mai mult, mai
- ruse:
- 1. ещё, кроме того 2. в большей степени
- slovake:
- mimo toho, na viac, ďalej
- taje:
- 1. นอกจากนี้ 2. อย่างมากขึ้น
- ukraine:
- далі, ще, крім того
pliigi
(tr)
- Pligrandigi aŭ plimultigi: Vi pliigas mian grandecon kaj denove min konsolas [18]; dua eldono, revidita, korektita, pliigita Ifigenio ; pliigi enspezimpostojn [19]. kreskigi, levi 4
18.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 71:21
19. Donald Rogers: Laborema koalicio, Monato, 2000/03, p. 11
19. Donald Rogers: Laborema koalicio, Monato, 2000/03, p. 11
- angle:
- increase
- beloruse:
- павялічваць, памнажаць
- ĉeĥe:
- množit, rozmnožit, zmnožit, zvětšit počet
- ĉine:
- 增長 [zēngzhǎng], 增长 [zēngzhǎng], 增加 [zēngjiā], 增強 [zēngqiáng], 增强 [zēngqiáng], 拉开 [lākāi], 拉開 [lākāi], 茁 [zhuó], 增 [zēng], 添加 [tiānjiā], 加大 [jiādà]
- finne:
- lisätä, kasvattaa
- france:
- accroitre, augmenter (tr.)
- germane:
- vermehren, erweitern
- hebree:
- להוסיף \יסף\
- hungare:
- fokoz, növel
- itale:
- ingrandire (tr.), aumentare (tr.)
- japane:
- ふやす, 増大させる [ぞうだいさせる]
- nederlande:
- vermeerderen
- pole:
- zwiększać, powiększać
- rumane:
- mări, crește
- ruse:
- увеличить
- slovake:
- množiť, rozmnožiť
- taje:
- ทำให้มากขึ้น
- ukraine:
- збільшувати, примножувати
pliiĝi
(ntr)
- Iĝi pli granda, forta, abunda...: la donacoj multe pliiĝadis Hamlet ; tre malgranda aŭ eĉ tute mankanta pliiĝo de la sekrecio FK ; esprimo de pliiĝanta embaraso aperis sur lia vizaĝo [20].
20.
I. Silone, trad. D. Mistretta: La
sekreto de Luka, [vidita en 2018]
- angle:
- increase
- beloruse:
- павялічвацца, узрастаць
- ĉine:
- 递增 [dìzēng], 遞增 [dìzēng], 增長 [zēngzhǎng], 增长 [zēngzhǎng], 滋 [zī]
- finne:
- lisääntyä, kasvaa, karttua
- france:
- augmenter (intr.), croitre
- germane:
- sich vermehren, sich vergrößern, sich erweitern
- itale:
- ingrandirsi, aumentare (intr.)
- japane:
- ふえる, 増大する [ぞうだいする]
- pole:
- zwiększać się, powiększać się, rosnąć, wzrastać
- rumane:
- spori, dezvolta, crește
- ruse:
- увеличиться
- taje:
- มากขึ้น
pliopo
- angle:
- majority
- beloruse:
- большасьць
- ĉine:
- 太半 [tàibàn], 泰半 [tàibàn]
- pole:
- większość
- rumane:
- majoritate
- ruse:
- большинство
*malpli
- Adverbo montranta kvanton aŭ gradon malsuperan al iu alia: via pano estas malpli freŝa, ol mia [23]; malpli da havo, malpli da zorgoj PrV ; ju pli da bruo, des malpli da ĝuo PrV ; li estas malpli forta ol vi; mi volus malpli konvinki lin ol pripensigi lin pri tio.
23.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
- afrikanse:
- minder
- albane:
- më pak
- amhare:
- ያነሰ
- angle:
- less
- arabe:
- أقل
- armene:
- ավելի քիչ
- azerbajĝane:
- az
- beloruse:
- меней, менш
- bengale:
- কম
- birme:
- နည်းသော
- bosne:
- manje
- ĉeĥe:
- méně
- ĉine:
- 更少 [gèngshǎo], 比較少 [bǐjiǎoshǎo], 比较少 [bǐjiǎoshǎo]
- dane:
- mindre
- estone:
- vähem
- eŭske:
- gutxiago
- filipine:
- mas
- finne:
- vähemmän, ei niin (paljon kuin)
- france:
- moins
- galege:
- menos
- germane:
- weniger, minder-
- guĝarate:
- ઓછી
- haitie:
- mwens
- haŭse:
- kasa
- hebree:
- פחות
- hinde:
- कम
- hispane:
- menos
- hungare:
- kevésbé (középfok), kevesebb, kevesebbet
- igbe:
- Mpekarị
- irlande:
- níos lú
- islande:
- minna
- itale:
- meno (avv.)
- japane:
- レス
- jave:
- kurang
- jide:
- ווייניקער
- jorube:
- ti o kere
- kanare:
- ಕಡಿಮೆ
- kartvele:
- ნაკლებია,
- kazaĥe:
- аздау
- kimre:
- llai
- kirgize:
- азыраак
- kmere:
- តិច
- koree:
- 이하
- korsike:
- menu
- kose:
- ngaphantsi
- kroate:
- manje
- kurde:
- kêmtir
- latine:
- minor
- latve:
- mazāk
- laŭe:
- ຫນ້ອຍ
- litove:
- mažiau
- makedone:
- помалку
- malagase:
- kely kokoa
- malaje:
- kurang
- malajalame:
- കുറവ്
- malte:
- inqas
- maorie:
- iti iho
- marate:
- कमी
- monge:
- tsawg
- mongole:
- бага
- nederlande:
- minder
- njanĝe:
- zochepa
- okcidentfrise:
- minder
- panĝabe:
- ਘੱਟ
- paŝtue:
- لږ
- pole:
- mniej
- ruande:
- munsi
- rumane:
- mai puțin
- ruse:
- менее, меньше
- samoe:
- itiiti
- sinde:
- گهٽ
- sinhale:
- අඩු
- skotgaele:
- nas lugha
- slovake:
- menej
- slovene:
- manj
- somale:
- yar
- ŝone:
- zvishoma
- sote:
- nyane
- sunde:
- langkung sakedik
- svahile:
- chini ya
- svede:
- mindre
- taĝike:
- камтар
- taje:
- น้อยกว่า
- tamile:
- குறைவான
- tatare:
- Кимрәк
- telugue:
- తక్కువ
- tibete:
- ཉུང་ཉུང་
- tokipone:
- lili
- ukraine:
- менше
- urdue:
- کم
- uzbeke:
- ozroq
- vjetname:
- ít
- zulue:
- esingaphansi
malplia
- angle:
- lesser
- beloruse:
- меншы, зьменшаны
- pole:
- pomniejszy
- rumane:
- mic, minor
- ruse:
- меньший
malpliigato
- angle:
- 1. thing being reduced, reduct 2. minuend
- beloruse:
- зьменшыва
- ĉeĥe:
- menšenec
- ĉine:
- 2. 被减数 [bèijiǎnshù], 被減數 [bèijiǎnshù]
- germane:
- 2. Minuend
- itale:
- 2. minuendo
- pole:
- 1. rzecz zmniejszona, ktoś zredukowany 2. odjemna
- rumane:
- 1. lucru redus, cineva redus 2. descăzut
- ruse:
- 2. уменьшаемое
- slovake:
- menšenec
- ukraine:
- зменшуване (ім.)
malpliigi
(tr)
- Malgrandigi la kvanton, la nombron, la intenson...: en kelkaj okazoj la sekrecio, anstataŭ esti pliigita, ŝajnas eĉ malpliigita [28]; inflamo aŭ brulumo estas malbona stato de iu organo de la korpo, karakterizita per plialtiĝo de la temperaturo, ŝvelo, ruĝeco, doloro, malpliigita funkciado [29].
28.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 5, el la vivo kaj sciencoj, kronika
katara konjunktivito, (el la libro de profesoro E.
Fuchs)
29. Vikipedio, Inflamo
29. Vikipedio, Inflamo
- angle:
- decrease
- beloruse:
- зьмяншаць, памяншаць
- ĉeĥe:
- zmenšit
- ĉine:
- 减 [jiǎn], 減 [jiǎn], 减小 [jiǎnxiǎo], 減小 [jiǎnxiǎo], 削 [xuē], 削减 [xuējiǎn], 削減 [xuējiǎn], 减削 [jiǎnxuē], 減削 [jiǎnxuē]
- finne:
- vähentää, supistaa
- france:
- réduire, restreindre
- germane:
- verringern
- itale:
- ridurre, rimpicciolire (tr.)
- japane:
- 減らす [へらす], 弱める [よわめる]
- pole:
- zmniejszać, pomniejszać, umniejszać
- rumane:
- micșora
- ruse:
- уменьшить
- slovake:
- zmenšiť
- taje:
- ทำให้น้อยลง
- ukraine:
- зменшувати, применшувати
malpliiĝi
(ntr)
- Iĝi pli kaj pli malforta, malgranda, malmulta: la nombro de la senkleruloj multe malpliiĝis; la akvo konstante malpliiĝadis ĝis la deka monato [30]; iom post iom la rapideco de la ĉevalo malpliiĝis [31]. fali 5, malaltiĝi, malfortiĝi
- angle:
- decrease
- beloruse:
- меншыцца, менець, зьмяншацца, памяншацца
- ĉine:
- 减少 [jiǎnshǎo], 減少 [jiǎnshǎo], 减退 [jiǎntuì], 減退 [jiǎntuì], 縮減 [suōjiǎn], 缩减 [suōjiǎn]
- finne:
- vähetä
- france:
- diminuer
- itale:
- ridursi, rimpicciolire (intr.)
- japane:
- 減る [へる], 弱まる [よわまる]
- pole:
- zmniejszać się, pomniejszać się, kurczyć się
- rumane:
- scădea, reduce, micșora
- ruse:
- уменьшиться
- taje:
- น้อยลง
pli kaj pli, ĉiam pli
- Kreske laŭ la paso de la tempo: tiu homo grandiĝis kaj ĉiam pli kaj pli grandiĝadis, ĝis li fariĝis tre granda [32]; la sonado de la korno fariĝadis ĉiam pli kaj pli forta [33]; mi amas vin pli kaj pli [34]; la neĝo falis ĉiam pli dense [35].
32.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 26:13
33. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 19:19
34. Claude Piron: Lasu min paroli plu!, 3 „amdeklaro“
35. C. Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, 1891
33. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 19:19
34. Claude Piron: Lasu min paroli plu!, 3 „amdeklaro“
35. C. Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, 1891
- angle:
- more and more
- beloruse:
- усё больш, больш і больш
- ĉeĥe:
- víc a víc
- ĉine:
- 益加 [yìjiā], 益趋 [yìqū], 益趨 [yìqū]
- finne:
- yhä enemmän
- france:
- de plus en plus
- germane:
- immer mehr, mehr und mehr
- itale:
- sempre più
- japane:
- ますます
- pole:
- coraz bardziej, coraz więcej, coraz mocniej
- rumane:
- mai mult și mai mult, din ce în ce mai mult, din ce în ce mai greu
- slovake:
- viac
- taje:
- ค่อย ๆ เพิ่มขึ้น
pli-malpli, pli aŭ malpli
- Proksimume, ne tute ekzakte: la lernolibroj, kiujn mi eldonis mem, estas […] faritaj nur por homoj pli-malpli instruitaj DL ; baldaŭ ni havos unuforman pli malpli plenan vortaron DL ; pli aŭ malpli frue la ridantoj venos al ni DL ; la lingvo estos pli aŭ malpli senerara, ĉar ĝis tiu tempo ĝi jam estos trairinta la juĝon de l' tuta mondo DL .
- angle:
- more or less
- beloruse:
- больш-менш
- ĉine:
- 多多少少 [duōduōshǎoshǎo], 或多或少 [huòduōhuòshǎo], 大致 [dàzhì], 多少有些 [duōshǎoyǒuxiē], 程度不同 [chéngdùbùtóng], 可多可少 [kěduōkěshǎo]
- germane:
- mehr oder weniger
- hispane:
- mas o menos
- japane:
- 多かれ少なかれ [おおかれすくなかれ], 多少とも [たしょうとも], だいたい
- pole:
- mniej więcej
- rumane:
- mai mult sau mai putin
- ruse:
- более-менее
- taje:
- โดยประมาณ
- ukraine:
- більш-менш