*kromPV

I.

*krom

(prepozicio)
Plie al, aldone al:
a)
Kongrue kun aliaj, kiel jama, evidenta aŭ memkomprenebla okazo: krom Petro, tie estis ankaŭ ĉiuj miaj fratoj [1]; per pruntedono ofte oni perdas, krom sia havo, ankaŭ la amikon Hamlet ; krom la flanko praktika [...] la esperantismo havas ankoraŭ alian flankon [...] idean [2].
Rim.: En tiu senco la uzo de ankaŭ povas evitigi dubon.
b)
(en nea frazo) Kontraste al aliaj, kiel escepto: la esperantaj vortoj, krom kelkaj tre malmultaj, ne estas arbitre elpensitaj; la pioniroj de novaj ideoj renkontas nenion krom mokoj kaj atakoj EE ; vi nenion povas fari krom kunbati viajn dentojn [3]; mi diras al vi nenion alian krom plej pura vero Z (ol plej puran veron); kiel internacia ne povas esti elektita ia alia lingvo krom arta; la garnizono ne konas ian glavon krom la kuirejan trapikilon; ĉu ne ekzistas alia bono por la homo krom manĝi kaj trinki? [4]. VD:ekskluzive, flankelasi, ol
Rim.: En tiu senco krom estas ĉiam akompanata de nea vorto. Se tio ne eblas, uzu escepte (de), ekskluzive (de).
Rim. 1: Zamenhof atentigas, ke «la vorto „krom“ povas iufoje kaŭzi neprecizecon aŭ malkompreniĝon; sed en tiaj okazoj ni devas eviti la vorton „krom“ kaj uzi anstataŭ ĝi la pli precizajn esprimojn „esceptinte“„ne sole, sed ankaŭ“» LR.
Rim. 2: PAG kaj la PIV-oj prezentas „krom“ kiel prepozicion, dum por (ekz-e) anstataŭ ili allasas la rolon konjunkcian: Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmon [5]; tute simila estus la frazo krom Vilhelmon Petro batis Paŭlon PMEG . Mankas ekzemploj pri Zamenhofa uzo de akuzativo post „krom“; tamen Zamenhof ne hezitis meti post ĝi aliajn semantikajn kazojn, ekz-e dativon k.a.: Kiu alportas oferojn al dioj, krom al la Eternulo sole, tiu estu ekstermita [6]; Ne estos en ĉi tiuj jaroj roso nek pluvo, krom en la okazo, se mi tion diros [7]; sur la tuta tero ne ekzistas Dio krom ĉe Izrael [8]; li sciis pri nenio, krom nur pri la pano, kiun li manĝis [9]. Tial la gramatikoj (PAG, PMEG) agnoskas la eblon de akuzativo post „krom“ (t.e fakte, ĝian konjunkcian rolon), kaj ĝi fakte estas atestita ĉe diversaj aŭtoroj: vi scias, italoj manĝas preskaŭ nenion krom fruktojn kaj glaciaĵon [10]; krom Karlon mi vizitis kinon [11]; vi nenion donis al mi, krom suferojn Mary . [Sergio Pokrovskij]
1. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 13. Prepozicioj
2. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
3. F. Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La Rabistoj, paĝo 40a
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 2:24
5. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Respondo 51a, Oficiala Gazeto, IV, 1911, p. 2a.
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 22:20
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 17:1
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 5:15
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:6
10. E. Orzeszkowa, trad. K. Bein: Bona sinjorino, 1909
11. H. Seppik: La tuta Esperanto, 1938
afrikanse:
behalwe
albane:
me përjashtim të
amhare:
በስተቀር
angle:
except, apart from
arabe:
إلا
armene:
բացառությամբ
azerbajĝane:
savayı
beloruse:
акрамя, апроч, апрача
bengale:
ছাড়া
birme:
မှတပါး
bosne:
osim
ĉeĥe:
kromě, mimo
ĉine:
以外 [yǐwài], 除外 [chúwài]
dane:
undtagen
estone:
välja arvatud
eŭske:
salbu
filipine:
maliban sa
france:
1.a outre 1.b sauf, à part
galege:
excepto
germane:
1.a außer, neben 1.b außer, mit Ausnahme von
guĝarate:
સિવાય
haitie:
eksepte
haŭse:
sai dai
hinde:
सिवाय
hispane:
1.a además de 1.b excepto, salvo, aparte de
hungare:
kívül, kivételével, mellett (kivételével)
igbe:
ma e wezụga
irlande:
ach amháin
islande:
nema
japane:
ただし
jave:
kajaba
jide:
אַחוץ
jorube:
ayafi
kanare:
ಹೊರತುಪಡಿಸಿ
kartvele:
გარდა
kazaĥe:
қоспағанда
kimre:
ac eithrio
kirgize:
тышкары
kmere:
លើកលែងតែ
koree:
제외
korsike:
francu
kose:
ngaphandle
kroate:
osim
kurde:
latine:
nisi
latve:
izņemot
laŭe:
ຍົກເວັ້ນ
litove:
išskyrus
makedone:
освен
malagase:
afa-tsy
malaje:
1.a selain
malajalame:
ഒഴികെ
malte:
ħlief
maorie:
ki te kahore
marate:
वगळता
monge:
tsuas yog
mongole:
бусад
nederlande:
1.a behalve 1.b dan
njanĝe:
kupatula
okcidentfrise:
útsein
panĝabe:
ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ
paŝtue:
پرته له
pole:
prócz, oprócz, ponadto 1.a oprócz 1.b oprócz
portugale:
fora (além de), além de, exceto
ruande:
usibye
rumane:
în afară de
ruse:
1.a кроме, сверх, вдобавок 1.b кроме, за исключением, не считая
samoe:
vagana
sinde:
کان سواء
sinhale:
හැර
skotgaele:
ach a-mhàin
slovake:
okrem
slovene:
razen
somale:
marka laga reebo
ŝone:
kusiya
sote:
ntle le
sunde:
kajabi
svahile:
ila
taĝike:
ба истиснои
taje:
ยกเว้น
tamile:
தவிர,
tatare:
башка
telugue:
తప్ప
ukraine:
крім
urdue:
سوائے
uzbeke:
tashqari
vjetname:
trừ
zulue:
kuphela

krom ke, krom se, krom tio ke

(konjunkcio)
Esceptante, ne konsiderante tion ke..., tamen aldone...: mi nenion pli postulus, krom ke oni montru al mi sindonecon kaj estimon [12]; li mortis pro koroĉeso; tio signifas nenion, krom tio, ke li vivis kaj nun ne vivas plu [13]; ŝi […] malofte malfermis sian buŝon krom se oni rekte alparolis ŝin [14].
12. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
13. J. Valano: Ĉu vi kuiras ĉine?, 1976
14. A. Löwenstein: La ŝtona urbo, 1999
beloruse:
акрамя таго, што, апроч таго, што
ĉine:
除非 [chúfēi]
france:
à ceci près que, sauf que
hispane:
excepto que, salvo que
nederlande:
behalve dat
pole:
dodatkowo, prócz tego, oprócz tego że, poza tym
rumane:
pe lângă, cu excepția faptului că, în plus
ruse:
кроме того, что, за исключением того, что, не считая того, что
II.
Vortero kun la senco de krom1.a:

kroma

Plia: [tio] deĉenigis eksplodon, kiu dissaltigis la supran protektoplaton kun proksimuma pezo de 1000 tunoj […] post kelkaj sekundoj sekvis kroma eksplodo, kiu elĵetis fragmentojn de brulaĵo el la kerno de la reaktoro [15]; 30 kromaj ŝtatoj sankciis la kontrakton.
HOM:kroma (metala)
beloruse:
дадатковы
ĉeĥe:
další, přidružený, vedlejší, zbývající, zvláštní
ĉine:
另外 [lìngwài], 附加 [fùjiā], 額外 [éwài], 额外 [éwài]
france:
additionnel, supplémentaire
hispane:
adicional, añadido, suplementario
hungare:
további
japane:
ほかの, 余分の [よぶんの]
nederlande:
overige
pole:
dodatkowy, dalszy, niezamierzony
rumane:
accesoriu, suplimentar, ulterior, nevoit
ruse:
дополнительный
slovake:
pridružený, vedľajší, zvláštny
ukraine:
додатковий

krome

Adverbo signifanta „krom tio“: krome ni ĝoju ankaŭ pro la afliktoj, sciante, ke aflikto faras paciencon [16]; la fumego jam estigis sanproblemojn por la loĝantaro […] krome oni ne povas labori aŭ studi, ĉar la aero estas tiel danĝera, ke neniu povas iri eksteren [17].
16. La Nova Testamento, Romanoj 5:3
17. Monato, Syauqi Ahmad Zulfauzi Stya Lacksana: Kiam finiĝos la fumego?
beloruse:
акрамя таго, дадаткова
ĉeĥe:
kromě toho, nadto, navíc
ĉine:
另外 [lìngwài], 加以 [jiāyǐ], 此外 [cǐwài], 再說 [zàishuō], 再说 [zàishuō], 並且 [bìngqiě], 并且 [bìngqiě], 还有 [háiyǒu], 還有 [háiyǒu], 再则 [zàizé], 再則 [zàizé], 再加上 [zàijiāshàng], 加之 [jiāzhī], 而且 [érqiě], 况且 [kuàngqiě], 況且 [kuàngqiě], 抑且 [yìqiě], 再者 [zàizhě], 同时 [tóngshí], 同時 [tóngshí], 再 [zài]
france:
de plus, en outre
germane:
außerdem
hispane:
aparte, además de, encima (además)
hungare:
ezenkívül, azonkívül, emellett, amellett
japane:
ほかにも, そのうえ, さらに
nederlande:
bovendien
pole:
oprócz tego, prócz tego, na dobitkę
rumane:
în plus, în afară de, pe probleme mai rele
ruse:
кроме того
slovake:
navyše, okrem toho
ukraine:
додатково, крім/опріч того, поза тим

kromaĵo

1.
Aldono, suplemento al memstara tuto: La prezon altigas kromaĵoj (ekz. diversaj insektoj) enfermitaj ene de la sukceno [18].
2.
KOMP Aparte tradukita kromprogramo, kiun eblas grefti tra tiucela interfaco en pli grandan aplikaĵon por pligrandigi ties funkciaron: ĉapelisto: kromaĵo por Firefox kiu anstataŭas iksojn per taŭgaj ĉapeloj.
18. Monato, Kaptado de sukceno, №012844
angle:
2. plugin
beloruse:
дадатак
ĉine:
附件 [fùjiàn], 插件 [chājiàn], 附录 [fùlù], 附錄 [fùlù]
france:
1. annexe, appendice 2. plugin, module d'extension, module externe, greffon, plugiciel
hispane:
1. anexo, apéndice, complemento
japane:
その他のもの [そのたのもの], 余分なもの [よぶんなもの], 付属物 [ふぞくぶつ]
pole:
wtyczka
rumane:
fișă, pin
ruse:
1. дополнение, добавка, вставка 2. плагин
ukraine:
1. додаткова річ, додаток
III.
Prefikso samsignifa:

kromfolio

Folio aldonita al libro ktp.: kromfolio de „Juna Esperantisto“ [19].
beloruse:
дадатак (да пэрыядычнага выданьня)
ĉeĥe:
příloha
hispane:
hoja suplementaria, anexo
hungare:
pót-, külön- pótlap
japane:
付箋 [ふせん], 補遺 [ほい], 付録 [ふろく]
nederlande:
inlegvel
pole:
kartka dodatkowa, załącznik
rumane:
card suplimentar, anexă
ruse:
вкладка, приложение (к журналу и т.п.)
slovake:
dodatkový list, príloha
ukraine:
вставка (до рукопису), вкладка, додаток

krompersono

Persono apud la precipa rilate iun aferon: posedanto ankaŭ povas prokuracii al krompersono, kiun li tiam mandatigas por la konto [20].
beloruse:
пабочная асоба
ĉeĥe:
nezúčastněná osoba, vedlejší osoba, vedlejší účastník
hispane:
tercera persona, (un) tercero
hungare:
kívülálló
japane:
第三者 [だいさんしゃ]
nederlande:
buitenstaander
pole:
osoba postronna
rumane:
străin
ruse:
посторонний
slovake:
nepriamy účastník
ukraine:
постороння, незацікавлена особа, третя особа

kromseĝo

Seĝo aldonita al ia regula, kutima nombro, en teatro, aŭlo kc.
beloruse:
дадатковае крэсла
hispane:
asiento añadido
hungare:
pótszék
japane:
補助いす [ほじょいす], 補助席 [ほじょせき]
nederlande:
bijzetstoel
pole:
dostawka
rumane:
pat
ruse:
дополнительный стул (напр. в театре)
ukraine:
відкидний/приставний стілець

kromvirino

Neleĝa kunvivantino, kiun havas viro, krom sia leĝa edzino; konkubino: lia edzino fariĝis kromvirino de iu bankiero FK ; li havis dek ok edzinojn kaj sesdek kromvirinojn, kaj li naskigis dudek ok filojn kaj sesdek filinojn [21]. VD:kromedzino
beloruse:
падбочніца, каханка, палюбоўніца (жанатага мужчыны)
ĉeĥe:
družka, konkubína, milenka
hispane:
concubina, amante
hungare:
ágyas
japane:
めかけ, 愛人 [あいじん]
nederlande:
bijvrouw
pole:
konkubina, kochanka, utrzymanka, nałożnica
rumane:
concubină, iubită, metresă, iubit
ruse:
наложница, сожительница, другая женщина
slovake:
družka, konkubína, milenka
ukraine:
коханка

administraj notoj

~: Mankas verkindiko en fonto.
~seĝo: Mankas dua fontindiko.
~seĝo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.