^*anstataŭ

I.

^*anstataŭ

1.

Prepozicio signifanta: en la loko de, en la rolo de, en la funkcio de: anstataŭ kafo li donis al mi teon kun sukero, sed sen kremo [1]; ne servas larmo anstataŭ armo ^PrV .

2.

Konjunkcio samsenca kiel anstataŭ¹, aplikebla al diversaj parolelementoj aŭ propozicioj, kaj ebliganta konservi la kazon por pli precize indiki, kiu aŭ kio estas anstataŭata: vi dormas anstataŭ labori; Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmon [2]; Ne voku anstataŭ Allahon alian Dion [3]; vi satiĝis per honto anstataŭ per honoro [4]; neniu povas protesti, se vi skribos ekzemple per artifikaj gotaj literoj anstataŭ per literoj ordinaraj [5]; ĉiun, kiu en la daŭro de tridek tagoj petos ion de ia dio aŭ homo anstataŭ de vi, ho reĝo, oni ĵetu en kavon de leonoj [6]; la malpli pezaj taskoj devos esti donataj al la virinoj anstataŭ al la viroj [7]; anstataŭ ke ĉiu lernas diversajn lingvojn, ĉiuj ellernadu unu saman lingvon [8].

Rim.: Z klarigas, ke „kiel ĉiu alia prepozicio, tiel ankaŭ „anstataŭ“ per si mem postulas ĉiam la nominativon: se tamen ofte oni trovas ĉe bonaj aŭtoroj post „anstataŭ“ la akuzativon, tiu ĉi lasta estas uzita ne pro la prepozicio, sed pro aliaj cirkonstancoj. Ekzemple, en la frazo: Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmon, la lasta parto de la frazo prezentas nur mallongigon (= anstataŭ bati Vilhelmon), kaj la akuzativo forigas ĉiun dubon pro tio, ke anstataŭigita estis ne la batanto, sed la batato“LR.

1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §26.
2. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Respondo 51a, Oficiala Gazeto, IV, 1911, p. 2a.
3. Muhamado, tr. I. Chiussi: La Nobla Korano, 28:89
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ĥabakuk 2:16
5. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Respondo 45a, La Revuo, 1908, aŭgusto
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Daniel 6:7
7. Platono, trad. D. Broadribb: La Respubliko, Parto 5a
8. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 3a.

angle:

instead of, in lieu of, in place of

beloruse:

замест

bulgare:

вместо

ĉeĥe:

namísto

ĉine:

2. 反而 [fǎnér]

france:

au lieu de

germane:

statt

hebree:

במקום

hispane:

en lugar de, en vez de

hungare:

helyett, helyébe ne servas larmo ~ armo: fegyver helyett nem szolgál a könny .

itale:

invece di, al posto di

katalune:

en lloc de, en comptes de

nederlande:

in plaats van

okcitane:

al lòc de, allòc de

pole:

zamiast, w zamian, w zastępstwie, w miejsce

portugale:

em vez de (prep.), em lugar de (prep.)

ruse:

вместо

slovake:

namiesto

svede:

istället för

taje:

แทน

ukraine:

прийм. замість

II.

Vortero kun la senco ¹:

^*anstataŭi

(tr)

Esti en la loko de; esti uzata anstataŭ; plenumi ies rolon aŭ taskon: la freŝecon de mia sukoj anstataŭis sekeco de somero [9]; mielo anstataŭas sukeron; nenio anstataŭas la sanon; dum mia foresto mia kolego anstataŭos min; tiam ne estis reĝo en Edomujo: estis anstataŭanto de reĝo [10]; vi estos mia anstataŭanto en la religiaj devoj [11]; mi nomas mia religio nur tiun religion aŭ religianstataŭantan sistemon, je kiu mi efektive kredas [12].

9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 32:4
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 22:47
11. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, ĉap. 1
12. L. L. Zamenhof: Originala Verkaro, Deklaracio pri Homaranismo (III-9)

angle:

replace, substitute for, take the place of

beloruse:

замяшчаць

bulgare:

заменям

france:

remplacer (tenir lieu de), suppléer, tenir lieu (de) ~anto: remplaçant (subst.), suppléant (subst.).

germane:

ersetzen, vertreten

hebree:

במקום זאת

hispane:

sustituir, cambiar (sustituir), reemplazar

hungare:

helyettesít ~anto: helyettes.

itale:

sostituire, rimpiazzare

nederlande:

vervangen (plaats innemen van), plaats innemen van

pole:

zastępować (kogoś), być w zamian (za kogoś) , być w (czyimś) zastępstwie, być na czyimś miejscu

portugale:

substituir

ruse:

замещать, заменять (собой)

slovake:

nahradiť

svede:

ersätta, substituera

ukraine:

(кого, що) заміняти, заміщати, заступати

anstataŭo

(malofte)

1.

Io aŭ iu, anstataŭanta: la malvirtulo estos liberiga anstataŭo por la virtulo [13].

2.

^VdE Ago de tiu, kiu anstataŭas: [la rezolucio] postulas la forigon de ĉiuj limdepagoj [...] kaj ties anstataŭon per imposto laŭ la tervaloro [14]; akuzativo: rekta objekto, direkto, tempopunkto, anstataŭo de prepozicio [15].

Rim.: Ĉi tiu senco mankas en PIV-oj, sed ĝi plu estas uzata.

13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 21:18
14. P. Giannellas: La tervalora imposto, Norda Prismo 57/4
15. Ekzamenoj de ILEI/UEA, http://www.xtec.es/~pmarti10/ekzamenoj.htm

angle:

1. replacement, substitute, surrogate 2. replacement, substitution

beloruse:

1. заменьнік, замяняльнік, сурагат, субстытут 2. замена

france:

1. rechange, substitut (qc qui remplace) 2. remplacement (fait de remplacer), rechange, substitution (fait de remplacer)

hispane:

1. sustituto 2. reemplazo, sustitución

hungare:

1. pótlék 2. helyettesítés

itale:

1. sostituzione

katalune:

1. substitut 2. reemplaçament, substitució

pole:

1. namiastka, surogat, zamiennik 2. zastępstwo, zastępowanie, zastąpienie

portugale:

1. substituto (pessoa ou coisa) 2. substituição

ruse:

замена

anstataŭa

Anstataŭanta: anstataŭa edzino [16]; la Fundamenta anstataŭa skribsistemo (ch, gh, hh, jh, sh, u) ne estas oportuna [17].

16. Vikipedio, Anstataŭa Edzino
17. Vikipedio, X-sistemo

angle:

replacement, substitute, ersatz

beloruse:

на замену

france:

remplaçant (adj.), de rechange, suppléant (adj.), de substitution

germane:

Ersatz-

hispane:

sustituto (adj.), de recambio, suplente (adj.)

hungare:

helyettes

itale:

sostitutivo

nederlande:

vervangend

pole:

zastępczy

ruse:

заменяющий

slovake:

náhradný

anstataŭe

Anstataŭ tio: ĉiufoje [...] estis io prenita de li anstataŭe [18]; mi ne povis malŝpari tempon en la liniotrajno, sed anstataŭe iris aviadile al Rafael [19].

18. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, Graograman', la Bunta Morto
19. Harry Harrison, trad. Reinhard Fössmeier k.a.: Naskiĝo de la rustimuna ŝtalrato, ĉap. 10

angle:

instead

beloruse:

замест

france:

en remplacement, à la place

germane:

anstatt

hebree:

במקום זאת

hispane:

en cambio, en su lugar

hungare:

helyette

itale:

invece, anzi

nederlande:

in plaats van

pole:

zastępczo, w zastępstwie

ruse:

взамен

slovake:

namiesto

anstataŭaĵo

Io anstataŭanta: la fortikaĵoj kaj turoj fariĝos por ĉiam anstataŭaĵo de kavernoj, ĝojloko por sovaĝaj azenoj [20]; „Gzip“ estas [...] libera anstataŭaĵo por la programo „compress“ [21].

20. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 32:14
21. Vikipedio, Gzip

angle:

replacement, substitute, surrogate

beloruse:

заменьнік, замяняльнік, сурагат, субстытут

bulgare:

заместител

france:

substitut (qc qui remplace)

hebree:

תַחֲלִיף

hungare:

pótlék

itale:

surrogato

pole:

namiastka, surogat, zamiennik

ruse:

заменитель

anstataŭanto

Iu, kiu anstataŭas alian: oni alkondukis bovon kaj antilopon, kiujn devis mortigi Ramzes XIII, sed mortigis ilin lia anstataŭanto religia, la ĉefpastro [22]; li estas mia anstataŭanto, kaj se vi legos ion interesan en la steloj, li komunikos al mi matene [23]; ne estis reĝo en Edomujo, estis anstataŭanto de reĝo [24]. garantianto, delegitoreprezenti

22. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro 9a
23. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro 3a
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 22:47

angle:

stand in, deputy, steward

beloruse:

выканаўца абавязкаў, намесьнік

bulgare:

заместник

germane:

Ersatzmann, Vertreter, Bürge, Truchsess

hebree:

תחליף

pole:

zastępca, sekundant, namiestnik

anstataŭigi

Meti en la lokon de; uzi anstataŭ; doni al iu la rolon de: se tamen iu anstataŭigos bruton per bruto, tiam ĝi kaj ankaŭ ĝia anstataŭigito fariĝu konsekrita [25]; anstataŭigi dornobarilon per muro, oficiston per oficistino; ne longe ŝi serĉis, ĝis ŝi eltrovis la foreston de la cilindroj, kiujn Lemuel forprenis, kaj la anstataŭigon per similaj skribaĵoj [26].

25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 27:10
26. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉap. 8

angle:

replace, put in place of, substitute, make a substitution

beloruse:

замяняць

ĉine:

代替 [dàigòu], 代購 [dàigòu], 替身 [tìshēn]

france:

remplacer (mettre à la place de) , échanger (mettre à la place de) , substituer (à) (mettre à la place de) ~igo: remplacement (fait de remplacer) , rechange, substitution (fait de remplacer) .

germane:

ersetzen

hebree:

להחליף

hispane:

sustituir

hungare:

kicserél, felvált, helyébe tesz ~igo: csere, váltás.

itale:

sostituire, rimpiazzare

katalune:

substituir

nederlande:

vervangen (i.d.plaats stellen), in de plaats stellen van

pole:

zastępować (kogoś kimś, coś czymś)

ruse:

заменять

slovake:

nahradiť

anstataŭigebla

Kiun oni povas anstataŭigi: ĉio alia – iloj, aparatoj, maŝinoj – estis anstataŭigebla ĉe bezono [27].

27. Harry Harrison, trad. Reinhard Fössmeier k.a.: Naskiĝo de la rustimuna ŝtalrato, ĉap. 13

beloruse:

заменны, замяняльны

ĉine:

可交代 [kějiāodài], 可更换 [kěgēnghuàn], 可更換 [kěgēnghuàn], 可偿还 [kěchánghuán], 可償還 [kěchánghuán], 可补偿 [kěbǔcháng], 可補償 [kěbǔcháng]

france:

échangeable, remplaçable, substituable

hungare:

helyettesíthető, felváltható, lecserélhető

pole:

zastępowalny, wymienny

neanstataŭigebla

Kiun oni ne povas anstataŭigi: dank' al viaj zorgoj la lando perdis brilan scienciston, neanstataŭigeblan instruiston, kiu, memkompreneble, nenion danĝeran faris [28].

28. M. Bronŝtejn: Oni ne pafas en Jamburg, 1993

beloruse:

незаменны

france:

irremplaçable

hungare:

pótolhatatlan

pole:

niezastąpiony, nieodzowny

anstataŭilo

^PIV1

Aĵo, kiun oni povas uzi anstataŭ alia, ĉar ĝi proksimume posedas la samajn ecojn: por amputitaj membroj kaj sendentaj buŝoj oni eltrovis artefaritajn anstataŭilojn [29]. surogato, garantiaĵo, kaŭcio

29. F. Szilágy: Esperanto senvorta, Norda Prismo 57/5

angle:

replacement, substitution, surrogate

beloruse:

заменьнік, замяняльнік, сурагат, субстытут

france:

rechange, substitut

hebree:

תחליף

hispane:

sustituto

hungare:

pótszer

itale:

sostituente

pole:

zamiennik, surogat

ruse:

заменитель, суррогат, эрзац

anstataŭulo

(malofte)

Anstataŭanto: ĉu ili volas averti min, ke ili havas por mi anstataŭulon? [30]; Hahnemann portempe laboris kiel anstataŭulo de la oficiala urba kuracisto [31]. garantianto

30. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉap. 8
31. Vikipedio, Samuel Hahnemann

beloruse:

выканаўца абавязкаў, намесьнік

bulgare:

заместник

france:

remplaçant (subst.), suppléant (subst.)

germane:

Ersatzmann, Nachfolger

hebree:

מחליף

hispane:

sustituto

hungare:

helyettes

itale:

sustituto

pole:

zmiennik, zastępca

ruse:

заместитель