^*kuir/i ^PV

(tr)

Prepari nutraĵon, elmetante ĝin al varmego por igi ĝin manĝebla: la gvidanto kuiras por li pilafon […] el kokina viando kaj rizo [1]; ŝi enportigis la temaŝinon, por kuiri por li bonan tason da sambuka teo [2]; (figure) li pulvorigis pagitajn honorajn versojn kaj mensogajn supertombajn parolojn […] kaj kuiris ilin en larmoj, kiujn ploris la envio [3]; la sorĉistino metis la kaldronon, por kuiri la sorĉan trinkaĵon [4]; la maljuna poeto […] kuiris por li dolĉan vinon [5]; Jakob kuiris kuiraĵon [6]; paron da bovoj [li] buĉis ilin, kaj […] kuiris la viandon kaj donis al la homoj [7]; starigu la grandan kaldronon kaj kuiru supon [8]; (figure) libere mi povas kuiri al mi ĉiujn miajn teatraĵojn [9]; li frapetas la ŝelon de mole kuirita ovo [10]; kurso de ĉina kuirado [11]; kiu kaĉon kuiris, tiu ĝin manĝu ^PrV ; (figure) plej kuirita (kulturita, edukita) kampulo ĉiam restos krudulo ^PrV . baki^1.a, bolkuiri, friti, rosti

1.

Manĝaĵo, kiun oni kuiras; plado³: Jakob donis al Esav panon kaj kuiraĵon el lentoj [12]; pladoj kun rostaĵoj kaj kuiraĵoj [13]; avidanta bongustan hejman kuiraĵon ^Marta ; [ŝi] ordonis, ke la servistino preparu la kuiraĵon preferitan de ŝia iama amanto [14].

2.

Konsistaĵo uzata en kuirado; ingredienco: mi klarigis mallonge, kiel oni enmetas la diversajn kuiraĵojn […]: se oni volas kuiri rizpudingon, oni […] [15].

Parto de domo aŭ de restoracio destinita por kuiri la manĝaĵojn: ŝi devigis ŝin manĝi en la kuirejo kaj laboradi senĉese [16]; lia kuirejo kaj kelo estas bone provizitaj [17]; la kortega kuirejo devas engluti eksterordinarajn sumojn [18]; Klaro alportis el la kuirejo kelke da piroj sur telero [19]; per la krakado de la teleroj kaj pladoj, la muĝado de la patoj, la skuiĝado de la kaseroloj, la monotona bruado de la rostponarda rado kaj per la aliaj preparadoj en la kuirejo al ilia tagmanĝo ne trapenetris eĉ unu vorteto [20].

Profesiulo direktanta kuirejon, ekzemple en restoracio: gustumu la fromaĝokukojn […] ili estas la fiero de la kuirestro [21]; al la kuirestro estas egale, kiu troviĝas kun li, se nur la necesa nombro da helpantoj venas labori [22].

Iĝi kuirita: fajro, ĉe kiu kuiriĝis manĝaĵo [23]; ŝafaĵon […] boligu bone, ke ankaŭ la ostoj kuiriĝu [24]; (figure) eldonistoj, propagandistoj, instruistoj plu kontente kuiriĝas en la propra suko [25]; deserto, kiu prepariĝas el ovoflavaĵoj, lakto kaj sukero kaj kuiriĝas en bolbano [26]; ni povos lasi la manĝon, kaj dum ĝi kuiriĝos, mi povos helpi al vi kolporti [27].

Aparato aŭ ilo uzata por kuirado: mi fandis la grason en la kuirilo kaj komencis rosti kokidon [28]; en unu kuirilo povis esti kuirata kompleta manĝo el viando, legomoj kaj deserto [29]; [ili] lakton, vinon […] ⫽ Verŝas en kaserolojn, potojn, kuirilojn [30].

Homo, kiu profesie preparas manĝaĵon: ni havas diversajn servantojn: kuiriston, ĉambristinon, infanistinon [31]; la kuiristo prezentis femuron […]: jen estas, kio restis, metu ĝin antaŭ vin kaj manĝu [32]; sur la maro la kuiristo devas povoscii helpi al si, sed estas facile helpi al si, kiam ĉie estas plene de lardo, de bareloj da peklita viando, kaj de ŝima faruno [33]; mi estas nur ordinara maristo, kial do mi estus kuiristo?– ĉar vi ĉiam kuiras pizojn –, ŝi diris [34]; tro da kuiristoj kaĉon difektas ^PrV .

(tr)

Kuiri manĝaĵon en bolanta akvo: saŭco aŭ spicaĵo [uzata] en bolkuirado [35]. friti

Mallerta kuiristo.

Kuiristo kuiranta por la ŝipanoj: al la fifamaj inventaĵoj de tiuj markuiristoj apartenas „the potage“, la kunkuirado de la manĝrestoj el pluraj tagoj, de la fiŝvosto ĝis la jam prironĝitaj ostoj [36].

(tr)

Kuiri en la natura, neforigita ŝelo: ŝelkuiritaj terpomoj [37].

Helpanto en kuirejo, plenumanta simplajn taskojn: ĉu vi ankaŭ ne memoras vian junan subkuiriston [38]?

Plene kuirata, preta por manĝi; malkruda: la granda viandopeco kiun mi turnadis odoris bonege, kiam ĝi estis trakuirita, Fortunato forprenis ĝin de la stango, dividis ĝin en maldikajn tranĉaĵojn kiujn li zorge aranĝis sur pluraj grandaj teleroj [39].

Kuiri en vaporo: pudingo […] vaporkuirita [40]; ŝia nova ĉambro estas ekipita per vaporkuirilo (vd vaporumilo) por moligi manĝaĵojn [41]. stufi