^*decid/i ^UV

(tr)

Post pripenso, definitive fiksi, kio devas esti farata:

a)

(la objekto montras la farotaĵon) Mi jam de longe tion decidis [....], nun Mi tion plenumis, ke la fortikigitaj urboj fariĝis amaso da ruinŝtonoj [1]; se la sonĝo dufoje ripetiĝis al Faraono, tio montras, ke [la malsato] estas firme decidita de Dio [2]; sur la kampo vi falos, ĉar Mi tion decidis [3]; sciigu, kion la Eternulo Cebaot decidis pri Egiptujo [4]; li decidis transloĝiĝi; ŝi decidas, ke ŝi rekomencos paroli [5]; [ni] decidis ne paroli plu pri iaj reformoj [6]; oni decidis por li la plej facilan rolon (ke li plenumu la plej facilan rolon); (figure) la decidita loko de ŝia sorto ^Marta .

b)

(la objekto montras la demandon, diskuton, proceson ks, al kiu la decido metas finon) kiam alvenos la ĉefkapitano Lisias, tiam mi decidos vian aferon (mi verdiktos) [7]; laŭ [la diro de la pastroj] devas esti decidata ĉiu disputo kaj ĉiu difekto [8]; kiel do decidi tiun ĉi komplikitan demandon ^Homaranismo ? ĉu efektive ne ekzistas ĉe vi eĉ unu saĝulo, kiu povus decidi inter siaj fratoj (solvi ilian disputon) [9]? nedecidebla demando; (figure) la loto ĉesigas disputojn kaj decidas inter potenculoj [10]; decidita estas nia sorto [11]; ĉe tiu malsano, unu horo povas decidi inter vivo kaj morto ^FK .

c)

(abs.) kiel Mi decidis, tiel efektiviĝos [12]; mi ordonis, ke estonte li decidu.

destini, determini, difini, solvi, verdikti

Ago decidi aŭ rezulto de tiu ago: fari decidon [13] [14]; ŝanĝi tian decidon; juĝa decido (verdikto) [15]; ĉiujn siajn argumentojn ili penadis konformigadi al tiu antaŭfarita decido ^EE ; por la decido de la demando estas kreita komitato [16]; tiu demando iom post iom per la uzado ricevis decidon pli difinitan [17]; en lingvaj demandoj ĉiu superflua „decido“ katenas […], „decidojn“ oni devas fari nur en okazoj de efektiva kaj senduba neceseco [18].

1.

Esprimanta la firmecon de decido: per laŭta kaj decida voĉo [19]; tiun ĉi sorton ŝi akceptis […] kun plena kaj decida preteco ^Marta ; ŝi estis eble iom pli pala, ol ordinare, sed sur ŝia vizaĝo estis ĉarma decida trankvileco ^BdV ; pripensu malrapide kaj agu decide ^PrV .

2.

Alportanta definitivan solvon, decidon: decida venko, voĉo de la prezidanto, pruvo, motivo, cirkonstanco; la decida atako [20]; mi povos doni al vi sciigon decidan ^Marta ; invitita doni sian opinion, [li] ne donis respondon decidan ^FK ; ni ofte ne povas decide diri, kian […] formon ni devas uzi [21]; mi faris ian paŝon frenezan, sed decidan [22]; decida diferenco [23]; en decida horo [24]; decida jaro [25]; decida tempofenestro [26]; en tiu ĉi decida tago ja tute ne inklina eĉ nur al aventureto, li tamen sentis emon al agrabla distrado [27]; en la decida momento vi ne estis surloke [28]; la amplekso de la merkato estas decida por la grado de specialiĝo [29].

Inklina decidi, kapabla facile decidi, ne inklina al hezito aŭ dubo: la monarĥo devas esti decidema [30]; mi konas vin, vi estas decidema homo, — soldata koro, haroj sur la lango [31]! lia freneza amo gajnis nur ŝian decideman rifuzon [32]. energia, ordonema, aŭtoritata, dogmema.

1.

Fari, ke iu decidu: la ĉefpastroj kaj pliaĝuloj decidigis la homamason postuli Barabason kaj pereigi Jesuon [33]; mi esperas, ke […] la kondiĉoj profitaj, en kiuj mi povas liveri ilin al vi, decidigos vin doni al mi viajn mendojn ^FK ; ili preskaŭ tute forgesis paroli pri […] la signifo de l' afero kaj decidigi la publikon labori por ĝi ^DL . instigi, konvinki

2.

(evitinde) Fari, ke io estu decidata: tio decidigis la militon; la decidiga batalo de Waterloo en 1815 [34]; ne la prezo, sed la formo estas la decidiga elemento [35].

1.

Fariĝi decidanta, ekpreni decidon: post longa ŝanceliĝo, li fine decidiĝis; jes, mi devas decidiĝi kaj revidi lin [36]; la kronprinco jam decidiĝis edziĝi kun la filino [37]; pli facile estas decidiĝi en la batalo [38]; li eble ankoraŭ decidiĝos tion ĉi fari ^BdV .

2.

Fariĝi decidita: la entrepreno rapide decidiĝis; tio decidiĝos en la laŭleĝa kunveno [39]; decidiĝis, Romo, via sorto [40].

1.

^PV Decidi antaŭ ĉia diskuto aŭ pripenso: delegitoj de la landaj komisionoj diskutas pri antaŭdeciditaj rezolucioj [41]. antaŭjuĝo.

2.

Decidi por la (iom fora) estonteco: antaŭdecido (jam preta decido, ĉar prenita anticipe); ĉar la Filo de homo ja iros, laŭ la antaŭdecido [42]; destinite laŭ la antaŭdecido [43]; la morto de la malsanulino estis antaŭdecidita [44]; la antaŭdecido okazis en la tria ludo [45].

(tr)

Rezigni pri antaŭe farita decido: eble ili […] returnos sin ĉiu de sia malbona vojo, kaj tiam Mi fordecidos la malbonon, kiun Mi intencas fari al ili pro iliaj malbonaj agoj [46]. se ĝi prokrastiĝus, atendu ĝin, ĉar ĝi nepre plenumiĝos, ne estos fordecidita [47]. malanonci, revizii²

Propramove: mi […] havas nek rajton nek deziron solvi ĉiujn disputojn propradecide [48].

Ne kapabla ekpreni decidon, hezitoplena: tiu, kiu estas sendecida, estas kondamnita [49]; li restis kun klinita kapo, sendecide; [ĉu] ankoraŭ sendecidaj [50]? ŝanceliĝema.