^*urb/o ^PV

[urb.0o.ARKI]

Iom granda aro da domoj, aranĝitaj laÅ­ pluraj stratoj, en iuj lokoj kaj epokoj ĉirkaÅ­ita de murego kaj kun apartaj privilegioj kiel bazaro, propra administracio ks: mi konas neniun en tiu ĉi urbo [1]; en kiu urbo vi loĝas? mi loĝas en Parizo ^LR ; mi sendos al vi la libreton […], sendu ĝin ĉiun vilaĝon ĉirkaÅ­ la urbeto, ĉiun urbon kaj urbeton, kie vi nur havas amikojn ^UL ; mi jam vidis ĉiujn vidindaĵojn de via urbo ^DL ; je l’ vespero la tuta urbo estis feste iluminita ^DL ; ni konstruu al ni urbon (Babelo), kaj turon, kies supro atingos la ĉielon [2]; jen Damasko ne plu estos urbo, sed ĝi estos amaso da ruinaĵoj [3]; eĉ signo ne restis, kie urbo estis ^PrV ; alia urbo, alia moro ^PrV ; sen mono en urbon ne iru ^PrV ; ĉiu klopodu nur en sia metio, tiam al la urbo mankos nenio ^PrV ; (figure) la havo de riĉulo estas lia fortika urbo [4]. urbojantaÅ­urbo, burgo, civito, ĉefurbo¹, metropolo¹

[urb.0ano.KOMUNE]

Loĝanto de urbo: urbanoj estas ordinare pli ruzaj, ol vilaĝanoj [5]; maljuna urbano haltis, atente rigardis lin kaj poste foriris [6]; la urbanoj tie kantis ĉe sia glaso da vino [7]; li ne vidas, kion kuiras por la tagmanĝo iu kamparano aŭ urbano [8]; la prudentaj urbanoj estis mirigitaj per tia konduto de l' pastra partio [9]; mia samurbano [10]; por samregnanoj kaj samurbanoj la rolon de lingvo neŭtrala povas ludi la lingvo […], kiun parolas la plimulto de la lokaj loĝantoj [11].

[urb.U0ano.NOM]

Vira antaÅ­nomo latindevena: la papoj Urbano VIII (la 8a) kaj Innocento IV (la 4a) [12]; salutu Urbanon, nian kunlaboranton por Kristo [13];.

[urb.0ego.ARKI]

Tre granda urbokomplekso, kutime ampleksanta plurajn kunkreskintajn urbojn: verdire la urbego Babel kun sia brua interpuŝiĝado kaj kun sia idolkulto ne allogas min ^Iŝtar ; la luno […] ŝajnis rigardi kun miro la pereon de la mondreganta urbego […], Romo, kvazaÅ­ grandega brulŝtiparo, lumigis la tutan Kampanion ^QuV ; mi tuj iru al Stokholmo por intervjui nian agenton en tiu urbego ^KKl ; [ili] poste iris rekte al Berlino, kiun urbegon ili atingis sen iaj notindaj spertoj ^KKl ; en la urbegoj, ĉiuj (neriĉuloj) loĝas en antaÅ­urboj kaj ĉiutage iras longan distancon buse aÅ­ metroe [14]; la plej „delegitoza“ urbo plu restas la brazila urbego Rio de Janeiro [15]. aglomeraĵo, metropolo³, milionurbocivito¹

[urb.0estro.POL]

Precipa administranto de urbo: la palacestro kaj la urbestro kaj la plejaĝuloj kaj la filedukistoj sendis al Jehu [16]; la reĝo Nebukadnecar sendis al la satrapoj, regionestroj, militestroj, ĉefaj juĝistoj, urbestroj, leĝistoj, oficistoj, kaj potenculoj de la lando, ke ili venu [17]; ili maltrankviligis la homamason kaj la urbestrojn, kiuj tion aŭdis [18]; en Damasko, la urbestro sub la reĝo Aretas starigis gardistaron [19]; vi servis ja tie en la domo, kiam la gepatroj de la urbestro ankoraŭ vivis kaj tie loĝis [20]; la urbestro donis al li kvin spesmilojn por la vojaĝo, kaj kelkaj urbanoj regalis lin per biero kaj bona manĝo [21]; en urboj, kie oni atendis opozician venkon, kaptis socialistoj la postenojn de urbestroj [22]. skabeno

[urb.0eto.ARKI]

Malgranda urbo distingiĝante de vilaĝo per oficiale donitaj privilegioj kiel bazaro, administracio ks: malgranda urbeto kun ruĝaj tegmentoj sur la malaltaj domoj [23]; ni iru aliloken en la proksimajn urbetojn, por ke mi tie ankaŭ prediku [24]; la karavano alproksimiĝas al la urbeto, kiu donis al li rifuĝon [25]; en unu el la plej malgrandaj urbetoj de Jutlando, en malriĉa urbana domo servis malriĉa knabino [26]; li montras […] ian nekonatan urbeton, kiu estas lia naskiĝloko [27]; li fine trovis lin en la malliberejo de provinca urbeto, kien la krimulo estis metita por ia malgranda ŝtelo ^FK ; neniu estas profeto en sia urbeto ^PrV .

[urb.antaux0o.ARKI]

Malgranda urbo limanta kun granda urbo, ofte konsiderata periferia parto de tiu: al la Levidoj oni […] urbojn por loĝado, kune kun iliaj antaŭurboj [28]; sur la maldekstra bordo de Nilo, apud la norda antaŭurbo de Memfiso estis la bieno [29]; ni vidis ĉion, kion da intereso havas la urbo, la […] teatron, […], la Aleksanderparkon, […] kaj fine – grandan kaj malgrandan Fontanojn, – la antaŭurbojn de Odeso apud la bordo ^VojaĝImp ; komence .... la elektron aranĝu, la akvon donu al la antaŭurboj ^Metrop !

1.

[urb.cxef0o.POL]

Urbo, en kiu troviĝas la registara sidejo de lando, ŝtato, provinco aŭ similtipaj teritorioj: David venkobatis la Filiŝtojn kaj […] prenis la ĉefurbon [30]; Filipi […] estas kolonio, ĉefurbo de la Makedonuja provinco [31]; en la venonta jaro mi veturigos mian fileton al la ĉefurbo [32]; li estas ĉefurba subjekto [33]; la aŭstria ĉefurbo Vieno [34]; la magistrato de la ĉefurbo Prago postulas subvencion el la ŝtata buĝeto [35]; ili travivis ne malpli ol kvin diversajn politikajn sistemojn sole dum unu generacio, kun diktaturoj dekstregaj kaj maldekstregaj, teritoriaj disdividoj, disiga muraĉo eĉ en ĉefurbo Berlino [36]. urboj

2.

[urb.cxef0o.FIG]

(figure) Urbo pli grava ol aliaj pro iu elstariga trajto: ni ĉiujare kunvenas en la ĉefurbo de Esperantujo, por vigligi en ni la amon al la ideo Esperantisma [37]; mi salutas la saksan reĝlandon, kiu […] aranĝis belan akcepton en sia centro mem, en sia fama kultura ĉefurbo [Dresdeno] [38].

^PIV1

[urb.cxirkaux0o.ARKI]

La ringo el antaŭurboj ĉirkaŭ granda urbo apud ĝia periferio: [la partio] atingis en la lastaj jaroj firman grundon en Katalunio, ĉefe en la periferiaj kvartaloj barcelonaj kaj la ĉirkaŭurbo [39]; Abram Zies, 33-jaraĝa, el la ĉirkaŭurbo de la teksasa urbo Dallas [40].

Urbo havanta havenon: iliaj havenurboj […] ne povos elteni unu momenton tian sieĝon, kia ni sieĝus ilin ^Rob ; bileto al la plej proksima iom pli granda havenurbo estus pli bone por vi, kie vi eble trovos ŝipon, kiu veturas sub alia flago ^MortulŜip ; ĝis la 19a jarcento, Quimper estis havenurbo [41]; la litova havenurbo Klaipeda [42]; la fame konata havenurbo Bristolo [43].

Plej granda urbo kaj ekonomia centro de Vjetnamujo, ĝis 1975 nomata Sajgono: situo: (10˚45′N 106˚40′E): Ho-Ĉi-Min-urbo troviĝas en la tropika zono, la averaĝa temperaturo estas 27°C [44]; ekde januaro 2011, ĉiuj rusaj ĉartaviadiloj kun celo de Tunizo kaj Kairo estis alidirektitaj al Ho-Ĉi-Min-urbo [45].

[urb.kongres0o.KOMUNE]

La urbo en kiu okazas iu kongreso, aÅ­ urbo ofte akceptanta kongresojn: la sekvintan matenon ili forveturis el Berlin kaj post du tagoj trafis la kongresurbon [46].

[urb.lad0o.ARKI]

Urboparto konstruita el rubmaterialoj, loĝata de malriĉularo: la surlokaj kuracistoj en la Karakasaj ladurboj jam plendas ke ili ne plu ricevas laboron [47]; laŭ la maniero de la rapistoj, tiu infano de la geto estis unu el la unuaj kiuj miksis la sonon de la ladurboj, la lecionojn de la muzikinstruistoj kaj la vortojn kiuj atestas pri la mizero [48]. geto

Granda havenurbo en la sudokcidento de Sud-Afriko: situo: ( 33˚55′S 18˚25′E): Kaburbo estas fama pro sia Tablomonto [49]; ni nun kaptas tinusojn 650 mejlojn sude de Kaburbo [50]; nomoj, kiuj ricevis historie esperantigitan nomon: Novjorko, Roterdamo, Kaburbo [51].

Librevilo: Guterres rimarkis, ke trankvileco ŝajne revenis al Liberurbo, kaj li vokis ĉiujn partiojn sekvi konstitucion [52].

[urb.milion0o.ARKI]

Urbo kun almenaŭ unu miliono (1 000 000) da loĝantoj: Niĵnij Novgorod iĝis milionurbo fine de la 1960-aj jaroj [53].

[urb.naskigx0o.KOMUNE]

Urbo en kiu iu aŭ io naskiĝis: lia riĉa mastro sendis lin en negocajn vojaĝojn, kaj ĉi tiuj kondukis lin tra lia naskiĝurbo Eisenach [54]; ili rekonis la altajn turojn, la grandan urbon, kiu estis ilia naskiĝurbo, kaj ili eniris en ĝin [55]; lia naskiĝurbo estis loĝata de kvar nacioj kun malsamaj lingvoj: la rusa, la pola, la germana kaj la hebrea ^EeP .