⁴redukt/i ^JED

(tr)

1.

[redukt.0i.malgrandigi]

Malgrandigi laŭ dimensio aŭ nombro: redukti desegnon; redukti la horojn de laboro, la nombron de la laboristoj; redukti siajn elspezojn, pretendojn; redukti la programon; [li] reduktis la tutan sumon de la homaj ideoj al ĉirkaŭ 500 fundamentaj (kp abstraktigi) ^FK ; redukti impostojn kaj rekte ŝarĝi homojn per la kromaj kostoj de servoj [1]; nun universitatoj reduktas provizon pri la angla kaj koncentriĝas pri aliaj fakoj [2]; la produktado de Bulgario kaj Rumanio reduktiĝis je 25 - 30 procentoj [3]; redukto de ŝuld-elspezoj [4]; kun enkonduko de komputiloj en redakcioj oni prognozis drastan redukton de foruzado de papero [5]; Tuvalo volas engaĝi sin por internaciaj kontraktoj pri reduktado de la venenaj gasoj, kiuj kaŭzas surteran varmiĝon [6]. limigi

2.

[redukt.0i.KEM]

Izoli metalon el ĝia kombinaĵo aŭ oksigenon el oksido. redoksa

3.

[redukt.0i.FIG]

(figure) Alkonduki al malpli bona aŭ malpli libera stato: la regno estis reduktita al stato de rusa provinco; redukti iun al silento, al mizero; li sukcesis redukti min al objektino [7]; ĉio kune reduktis Benzo’n al kompatinda stato [8]; ŝi reduktis la materialon de la homa lingvo al dekduo da gestoj, kiujn Aleksandro provis diveni kun ne tre granda sukceso [9]. degradi, dekadencigi, dekumi, mallevi, limigi², restrikti, senvalorigi

1.

[redukt.0ebla.KOMUNE]

Tia, ke eblas ĝin redukti: iuj pensas, ke […] ĉiu gramatika problemo estas reduktebla al [la fundamenta gramatiko] [10]; li elpensis kaj fabrikis la redukteblan plastan faluson, kiun li povis kunporti enpoŝe [11].

2.

[redukt.0ebla.MAT]

a)

[redukt.0ebla.frakcio]

^MatVort reduktebla frakcio, polinomo, ekvacio.

b)

[redukt.0ebla.enringo]

[12] (p.p. elemento en ringo) Tia, ke eblas ĝin egaligi al produto de du neinversigeblaj elementoj: en la ringo de entjeroj 10 estas reduktebla (10 = 5×2), sed 7 ne estas.

Rim.: Tiu derivaĵo pravigus la uzon de „redukti“ por nomi serĉadon de la koncernaj neinversigeblaj faktoroj, sed ŝajnas, ke la preferata metaforo estas „malkomponi en faktorojn“.

[redukt.0ismo.FIL]

Strebo al plena klarigo de io per la nura funkciado de ĝiaj eroj: ne tre surprize, sociaj antropologoj akuzas la evoluistojn pri reduktismo [13]. analizo

1.

[redukt.ne0ebla.KOMUNE]

Tia, ke ne eblas ĝin redukti.

2.

[redukt.ne0ebla.MAT]

^MatVort Ne reduktebla: se la numeratoro kaj denominatoro de frakcio estas primaj inter si, la frakcio estas nereduktebla; en integra ringo, la primoj estas neredukteblaj; en iuj ringoj, ekz-e en la ringo de entjeroj, nereduktebleco sinonimas kun primeco.

^MatVort

Maniero pruvi propozicion, uzante la fakton, ke se oni konsideras ĝin falsa, oni povas per tio pruvi rezultojn, kiuj estas konataj kiel falsaj.